Khoe khoang về sự xa hoa, lối sống 'phông bạt' có thể ảnh hưởng đến người trẻ
Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn, hành động khoe khoang về sự xa hoa, lối sống 'phông bạt', không lành mạnh có thể khiến những người trẻ tuổi bị ảnh hưởng.
Ngày 9-11, Chính phủ đã ban hành Nghị định 147/2024 quy định về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng. Nghị định có hiệu lực từ 25-12-2024, được kỳ vọng sẽ giúp xây dựng môi trường mạng an toàn, lành mạnh.
Ở góc nhìn về môi trường văn hóa lành mạnh trên không gian mạng, PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội bày tỏ: “Môi trường văn hóa mạng hiện nay đang đối diện với nhiều thách thức nhưng cũng có không ít cơ hội để phát triển”.
Duy trì môi trường văn hóa lành mạnh trên mạng xã hội: Nhiều thách thức
. Phóng viên: Những thách thức đó là gì, thưa ông ?
+ PGS.TS Bùi Hoài Sơn: Mặc dù các cơ quan chức năng đã nỗ lực trong tăng cường quản lý và xử lý các vấn đề liên quan đến mạng xã hội, nhưng thực tế việc duy trì một môi trường văn hóa lành mạnh trên không gian mạng vẫn gặp không ít khó khăn.
Các nền tảng mạng xã hội không chỉ là công cụ để trao đổi thông tin mà còn là nơi dễ dàng lan truyền các nội dung tiêu cực, gây ảnh hưởng xấu đến cộng đồng.
Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn, hành động khoe khoang về sự xa hoa, lối sống 'phông bạt', không lành mạnh có thể khiến những người trẻ tuổi bị ảnh hưởng. Ảnh: Quochoi
. Theo ông tại sao lại có thực trạng trên?
+ Nguyên nhân của môi trường văn hóa mạng chưa thật sự lành mạnh, bắt nguồn từ nhiều yếu tố, trong đó có sự thiếu ý thức trách nhiệm của một bộ phận người sử dụng mạng, cũng như sự phát triển quá nhanh chóng của các nền tảng mạng xã hội.
Trên không gian mạng, nhiều người dường như chưa ý thức được rằng mỗi lời nói, mỗi hành động, chia sẻ của mình đều có ảnh hưởng lớn đến cộng đồng.
Cái khó của môi trường mạng là những thông tin, hình ảnh, hay video tiêu cực, dù có tác động tiêu cực đến xã hội song lại dễ dàng lan tỏa một cách nhanh chóng, gây ảnh hưởng sâu rộng, đặc biệt nếu điều đó đến từ những người nổi tiếng.
Một số người, có thể vì mục đích câu view, gây sự chú ý hay kiếm tiền, sẵn sàng đăng tải những nội dung thiếu văn hóa, khiếm nhã, thậm chí gây chia rẽ, thù hằn trong cộng đồng.
Những tin đồn, video xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác, hay các hành vi bạo lực, kích động thù địch trên mạng xã hội trong thời gian gần đây không chỉ gây tổn thương tinh thần cho những người bị ảnh hưởng mà còn tác động đến không khí chung của cộng đồng mạng, khiến mọi người cảm thấy bất an và phân tán.
Điều này, theo tôi là dấu hiệu của sự thiếu kiểm soát, phối hợp giữa các bên liên quan trong quản lý, giám sát và hướng dẫn người dùng mạng xã hội.
Nghệ sĩ, người nổi tiếng cần cẩn trọng trong phát ngôn và hành động
. Trước thực tế đó, theo ông cần có những giải pháp gì?
+ Tôi cho rằng cần phải có một giải pháp đồng bộ hơn, kết hợp giữa quản lý chặt chẽ và giáo dục cộng đồng để mạng xã hội thực sự trở thành nơi chia sẻ những giá trị tích cực, lành mạnh.
Ngoài xử lý các vi phạm cụ thể, phải có sự thay đổi mạnh mẽ về nhận thức và trách nhiệm của người dùng mạng xã hội về vai trò của mình trong việc xây dựng một không gian mạng văn minh, lành mạnh.
Đồng thời, tôi cũng cho rằng các cơ quan chức năng cần tiếp tục cải thiện và hoàn thiện các cơ chế quản lý, không chỉ qua các biện pháp xử lý vi phạm mà còn thông qua giáo dục và tuyên truyền, giúp người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, nhận thức rõ ràng hơn về văn hóa mạng.
. Nghệ sĩ, người nổi tiếng ngoài góp phần xây dựng văn hóa mạng lành mạnh thì cũng có người đang làm cho môi trường văn hóa này không thực sự trong sạch bằng những hành động, lời nói của mình. Ông có đánh giá gì về nhận định trên?
+ Nhận định trên hoàn toàn đúng, thực tế những nghệ sĩ, người nổi tiếng có ảnh hưởng rất lớn đến cộng đồng, đặc biệt là trên mạng xã hội. Theo tôi, những người này, với sức lan tỏa mạnh mẽ của mình, có thể trở thành hình mẫu cho một bộ phận không nhỏ công chúng, đặc biệt là giới trẻ.
Tuy nhiên, bên cạnh những người thực sự ý thức được vai trò và trách nhiệm của mình trong việc xây dựng một không gian mạng lành mạnh, cũng có không ít người đang vô tình hay cố ý làm ảnh hưởng xấu đến môi trường này.
Có những nghệ sĩ, người nổi tiếng khi phát biểu hay hành động không suy nghĩ, đôi khi chỉ vì mục tiêu câu kéo sự chú ý hay giữ tên tuổi, lại đưa ra những lời nói thiếu suy nghĩ, thậm chí gây tổn thương đến người khác. Những lời lẽ này, khi được lan truyền trên mạng xã hội, không chỉ gây bức xúc mà còn dễ dàng tạo ra làn sóng tiêu cực, làm xấu đi hình ảnh của cộng đồng mạng.
Chẳng hạn, một số nghệ sĩ đã phát ngôn những câu chuyện hay quan điểm gây tranh cãi, thậm chí xúc phạm các nhóm cộng đồng hay các vấn đề nhạy cảm, khiến công chúng dễ rơi vào sự phân cực.
Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, hành động khoe khoang về sự xa hoa, lối sống 'phông bạt', không lành mạnh có thể khiến những người trẻ tuổi bị ảnh hưởng. Ảnh: KHÁNH QUỲNH
Hay những hành động thiếu ý thức, như khoe khoang về sự xa hoa, lối sống không lành mạnh, lối sống 'phông bạt', có thể khiến những người trẻ tuổi, những người chưa trưởng thành về nhận thức, bị ảnh hưởng. Những hình mẫu này có thể dẫn đến những hệ quả tiêu cực, tạo ra một môi trường mạng không thực sự trong sạch.
Với sự ảnh hưởng mạnh mẽ của mình, nghệ sĩ và người nổi tiếng cần nhận thức sâu sắc rằng mỗi lời nói, hành động của họ đều có thể tác động lớn đến cộng đồng.
Chính vì vậy, họ nên cẩn trọng trong từng phát ngôn và hành động, không chỉ để bảo vệ hình ảnh cá nhân mà còn góp phần xây dựng một môi trường mạng tích cực, lan tỏa những giá trị văn hóa tốt đẹp đến cộng đồng.
Môi trường văn hóa trên không gian mạng sẽ trở nên lành mạnh
. Ông kỳ vọng gì ở môi trường văn hóa trên không gian mạng trong thời gian tới?.
+ Tôi kỳ vọng rằng trong tương lai, môi trường văn hóa trên không gian mạng sẽ ngày càng trở nên lành mạnh và tích cực hơn, không chỉ là nơi chia sẻ thông tin mà còn là một cộng đồng, nơi mọi người có thể giao lưu, học hỏi, phát triển những giá trị văn hóa đích thực.
. Vậy người dùng và cơ quan chức năng cần có những giải pháp nào để thay đổi, tác động nhằm tạo ra môi trường văn hóa trên không gian mạng thật sự lành mạnh, thưa ông ?
+ Để đạt được điều này, cần có sự nỗ lực từ cả hai phía: người sử dụng và cơ quan chức năng.
Với người dùng, tôi cho rằng việc thay đổi nhận thức là quan trọng nhất. Mỗi cá nhân cần nhận thức rõ rằng không gian mạng không phải là nơi tự do vô trách nhiệm, mà là một phần không thể thiếu trong cuộc sống xã hội, nơi mà các giá trị văn hóa, tinh thần, và đạo đức cần được bảo vệ và tôn trọng.
Tôi kỳ vọng mỗi người dùng, đặc biệt là giới trẻ, sẽ ý thức được sức mạnh của lời nói và hành động trên mạng, từ đó tự giác duy trì một không gian mạng lành mạnh, tích cực. Việc giáo dục ý thức mạng xã hội, xây dựng những thói quen sử dụng mạng thông minh, lành mạnh cần được chú trọng hơn nữa.
Về phía cơ quan chức năng, ngoài tiếp tục hoàn thiện các quy định pháp lý, cần có những chiến lược dài hạn trong giáo dục cộng đồng, khuyến khích các hành động tích cực trên không gian mạng.
Cơ quan chức năng không chỉ xử lý các vi phạm mà còn cần xây dựng những chương trình tuyên truyền, hướng dẫn cách sử dụng mạng xã hội văn minh, trách nhiệm. Cùng với đó, cần tạo ra cơ chế để bảo vệ những người dùng có đóng góp tích cực, lan tỏa giá trị văn hóa, đồng thời xử lý nghiêm khắc những hành vi tiêu cực.
Tôi tin rằng khi cả người dùng và cơ quan chức năng cùng chung tay sẽ tạo ra một cộng đồng mạng có trách nhiệm và ý thức, khi đó môi trường văn hóa trên không gian mạng sẽ trở nên lành mạnh, mang lại giá trị tích cực cho xã hội.
. Xin cảm ơn ông!
