Khởi động dự án tăng cường quản lý hóa chất độc hại tại Việt Nam

Phân loại rác thải sinh hoạt trên hè phố. (Ảnh: TRUNG TUYẾN)

Ngày 11/7, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tổ chức Hội thảo khởi động Dự án “ và tác động của các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy (POP) và thủy ngân thông qua quản lý vòng đời sản phẩm và nhãn sinh thái”.

Dự án do Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF) tài trợ, nhằm hỗ trợ Việt Nam tăng cường năng lực kiểm soát hóa chất độc hại, thúc đẩy sản xuất sạch hơn và phát triển tiêu dùng bền vững.

Gần 70 đại biểu từ các bộ, ngành Trung ương, địa phương, tổ chức quốc tế, quỹ, hiệp hội, doanh nghiệp và các chuyên gia trong lĩnh vực môi trường, hóa chất và y tế đã cùng tham gia thảo luận trong sự kiện khởi động dự án.

Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành và ông Patrick Haverman, Phó Trưởng Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam tại sự kiện.

Hiện nay tại Việt Nam, nhiều chất POP như PBDEs, PFOS, HBCDD, SCCP... tuy không được sản xuất trong nước nhưng vẫn đang được nhập khẩu và sử dụng trong các ngành công nghiệp như sơn, nhựa, mạ kim loại, vật liệu cách nhiệt và dệt may.

Trong khi đó, các quy định và cơ chế khuyến khích để chuyển đổi sang một nền sản xuất không sử dụng và phát thải còn chưa đạt yêu cầu đề ra, đặc biệt còn nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

cũng đang hiện diện phổ biến trong các thiết bị y tế như nhiệt kế, huyết áp kế và bóng đèn huỳnh quang. Hiện hệ thống thu gom, phân loại và xử lý an toàn các sản phẩm chứa thủy ngân sau khi hết hạn sử dụng còn chưa được đồng bộ nên vẫn còn nguy cơ ô nhiễm ảnh hưởng đến cộng đồng và môi trường.

Gần 70 đại biểu tham gia trao đổi tại sự kiện.

Việt Nam đã tham gia và phê chuẩn hai công ước quốc tế quan trọng nhằm kiểm soát ô nhiễm hóa chất: Công ước Stockholm về các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy (năm 2001) và Công ước Minamata về thủy ngân (năm 2013). Tuy nhiên, trong thực tế, các hóa chất này vẫn tiếp tục được sử dụng, đặc biệt trong các lĩnh vực sản xuất công nghiệp như nhựa, sơn, xi mạ, vật liệu cách nhiệt, và thiết bị y tế.

Việc khởi động dự án đúng vào thời điểm Công ước Stockholm vừa thông qua việc loại bỏ thêm 3 nhóm hóa chất độc hại toàn cầu (chlorpyrifos, PFCAs chuỗi dài, MCCP) càng cho thấy tính cấp thiết và phù hợp của dự án trong bối cảnh Việt Nam cần nhanh chóng cập nhật các quy định và chính sách quốc gia về quản lý hóa chất độc hại.

Phát biểu tại sự kiện, Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành nhấn mạnh: “Dự án sẽ góp phần tăng cường công tác quản lý môi trường, giảm thiểu phát thải POP, U-POP và thủy ngân thông qua hỗ trợ xây dựng và hoàn thiện các quy chuẩn, hướng dẫn kỹ thuật về quản lý vòng đời sản phẩm. Dự án cũng thúc đẩy các giải pháp tài chính xanh, hệ thống nhãn sinh thái, mua sắm xanh và hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi công nghệ, thiết kế sản phẩm thân thiện với môi trường, hướng tới phát triển nền kinh tế tuần hoàn và tiêu dùng bền vững”.

Ông Patrick Haverman, Phó Trưởng Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam, khẳng định: “Dự án khởi động hôm nay rất quan trọng đối với Việt Nam. Dự án sẽ trực tiếp hỗ trợ giảm thiểu rủi ro ô nhiễm hóa chất, đáp ứng các yêu cầu mới của Công ước Stockholm và Công ước Minamata. Dự án cũng phù hợp với khung pháp lý hiện hành của Việt Nam, bao gồm Luật Bảo vệ môi trường 2020 và các nghị định hướng dẫn, cụ thể là Nghị định 08/2022 và 05/2025, Luật Hóa chất,...”

Dự án sẽ được triển khai trong vòng 4 năm, với ngân sách hơn 4,6 triệu USD tài trợ từ Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF) và nguồn đối ứng trong nước là 28,5 triệu USD. Dự án do Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì thực hiện, với sự phối hợp của các bộ, ngành liên quan, các tổ chức tài chính, doanh nghiệp và cộng đồng.

Tại sự kiện, các bên liên quan cũng đã thảo luận, góp ý cho kế hoạch triển khai dự án, tập trung vào các nội dung: Đánh giá hiện trạng sử dụng POP và thủy ngân trong một số ngành công nghiệp điển hình tại Việt Nam, thúc đẩy các giải pháp công nghệ và tài chính chuyển đổi, cũng như lộ trình triển khai nhãn sinh thái và tiêu dùng xanh.

HẢI YẾN