Khởi động Dự án xây dựng hệ thống quản lý thông tin thủy lợi tổng hợp tại lưu vực sông Mã - Miền Trung Việt Nam

Toàn cảnh hội thảo.

Dự hội thảo có đại diện các tổng cục, cục, vụ liên quan của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các sở, ngành liên quan của tỉnh Thanh Hóa và đại diện Koica tại Việt Nam.

Đại diện Koica tham luận tại hội thảo.

“Dự án Xây dựng hệ thống quản lý thông tin thủy lợi tổng hợp tại lưu vực sông Mã - Miền Trung Việt Nam (tỉnh Thanh Hóa)” được tài trợ của Chính phủ Hàn Quốc cũng như Koica, hướng tới mục tiêu ứng dụng các tiến bộ khoa học để tăng năng lực quản lý nguồn nước, sử dụng hiệu quả nguồn nước ở lưu vực sông Mã.

Đây sẽ là mô hình để Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có thể nhân rộng trên phạm vi cả nước, làm cơ sở ứng phó với tác động của biến đổi khí hậu, nâng cao hiệu quả khai thác các công trình thủy lợi.

Đại diện Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tham luận tại hội thảo.

Theo thuyết minh Dự án, lưu vực sông Mã là một trong 5 lưu vực sông lớn nhất tại Việt Nam với tổng diện tích 28.490 km2, trải rộng trên địa bàn 5 tỉnh: Sơn La, Lai Châu, Hòa Bình, Thanh Hóa và Nghệ An. Vùng dự án thuộc hạ nguồn lưu vực sông Mã có diện tích 8.150 km2, chiếm 30% tổng diện tích lưu vực. Hiện nay, tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn, ngập úng thường xuyên xảy ra ở khu vực này với mức độ ngày càng cực đoan, ảnh hưởng đến hiệu quả lấy nước của các công trình thủy lợi. Cùng với đó, nhiều hệ thống thủy lợi ở đây đang xuống cấp, lạc hậu, thiếu cơ sở vật chất và trang thiết bị quản lý dẫn đến hiệu quả phục vụ suy giảm. Dự án sẽ hỗ trợ các thiết bị, giải pháp quản lý nguồn nước và vận hành tối ưu công trình thủy lợi, hỗ trợ điều hành an toàn đập, hồ chứa và phòng, chống thiên tai.

Các đại biểu đến từ Hàn Quốc.

Đại diện Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng thông tin, Việt Nam hiện có khoảng 3.450 con sông với chiều dài từ 10 km trở lên với tổng lượng nước mặt hàng năm khoảng 840 tỷ m3. Tuy nhiên, trong đó khoảng 520 tỷ m3 (chiếm 63%) sản sinh ở bên ngoài lãnh thổ. Nguồn nước nội sinh trong lãnh thổ chỉ chiếm 37%, chủ yếu tập trung tại một số lưu vực sông lớn.

Các hệ thống thủy lợi đã có những đóng góp quan trọng đối với sự phát triển chung cho nền kinh tế - xã hội của Việt Nam, đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay khi nhu cầu sử dụng nước cho các ngành kinh tế ngày càng yêu cầu cao cả về số lượng và chất lượng.

Tuy nhiên, vẫn còn những tồn tại, thách thức trong quản lý nguồn nước và phòng, chống thiên tai, như tình trạng hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, ngập lụt, úng diễn biến phức tạp với mức độ ngày càng nghiêm trọng do tác động của biến đổi khí hậu và mực nước biển dâng, gây ra thiệt hại không nhỏ tới sản xuất nông nghiệp và cấp nước sinh hoạt tại khắp các khu vực trên cả nước; tình trạng lũ, ngập lụt, úng cũng thường xuyên ảnh hưởng sản xuất và dân sinh.

Các đại biểu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và tỉnh Thanh Hóa.

Nguyên nhân của tình trạng trên gồm việc quản lý thông tin thủy lợi chưa được thực hiện tốt, dẫn đến hiệu quả khai thác công trình thủy lợi chưa cao, như: Chưa có cơ sở dữ liệu dùng chung phục vụ quản lý, khai thác công trình thủy lợi; cơ sở dữ liệu hiện tại chỉ được xây dựng ở mức độ đơn giản; thiếu thiết bị quan trắc và công cụ giám sát nguồn nước tự động... Dự án “Xây dựng hệ thống quản lý thông tin thủy lợi tổng hợp tại lưu vực sông Mã - Miền Trung Việt Nam (tỉnh Thanh Hóa)” có ý nghĩa quan trọng để khắc phục những tồn tại đang gặp phải.

Đại diện Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn mong muốn được tiếp nhận những thành tựu khoa học - công nghệ và kĩ thuật hiện đại đã được áp dụng hiệu quả ở Hàn Quốc, tiêu biểu như công nghệ viễn thám (Remote sensing) hay hệ thống thông tin địa lý (GIS)...

Đại diện Koica thuyết minh Dự án.

Đại diện Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Thanh Hóa cho rằng: Thanh Hóa là tỉnh lớn với dân số đông, có sông Mã hằng năm cung cấp khoảng 21,5 tỷ m3 nước, cung cấp cho sản xuất nông nghiệp, sinh hoạt, các ngành sản xuất khác. Tuy nhiên, trước tác động của biến đổi khí hậu cũng như nhu cầu dùng nước ngày càng tăng, hạ tầng, trình độ quản lý, hệ thống thủy lợi của tỉnh còn hạn chế... đang là những thách thức của tỉnh trong bảo đảm cũng như sử dụng nguồn nước trong những năm tới.

Theo đó, Dự án sẽ có ý nghĩa lớn giúp tỉnh Thanh Hóa tiếp cận với trình độ, công cụ, kỹ thuật tiên tiến của Hàn Quốc, giúp tỉnh từng bước khắc phục những thách thức trên. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cam kết sẽ phối hợp, đồng hành với các bên để triển khai tốt dự án.

Đại diện Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Thanh Hóa tham luận tại hội thảo.

Tại hội nghị, đại diện các bên liên quan đã thảo luận nhiều nội dung quan trọng như: Các mốc thời gian cụ thể thực hiện cho từng gian đoạn dự án, công tác phối hợp giữa các bên, yêu cầu nhân lực để vận hành các thiết bị, xây dựng cơ sở dữ liệu cho công tác quản lý thủy lợi...

Lê Đồng