Khối lãi dự thu tại các ngân hàng biến động ra sao trong năm 2023?

Kết thúc năm 2023, cùng với sự tăng trưởng của lợi nhuận, một chỉ tiêu khác cũng "âm thầm" tăng trên bảng cân đối kế toán tại các ngân hàng, đó là "lãi, phí dự thu" hay gọi tắt là lãi dự thu.

Đơn cử tại Ngân hàng TMCP Quân đội (MB, HOSE: MBB), năm 2023 báo lãi sau thuế hơn 21.053 tỷ đồng, tăng 16% so với năm trước nhờ giảm trích lập dự phòng rủi ro tín dụng. Tính đến ngày 31/12/2023, lãi dự thu tại MB tăng 28% so với đầu năm, ghi nhận hơn 8.668 tỷ đồng, tỷ lệ lãi dự thu/lợi nhuận sau thuế là 0,41. Cho vay khách hàng tại MB cũng tăng mạnh 33% so với đầu năm, đạt hơn 611.000 tỷ đồng.

Hay tại Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam (VIB; mã chứng khoán: VIB) năm 2023 báo lãi sau thuế hơn 8.563 tỷ đồng, tăng xấp xỉ so với năm 2022. Trong khi đó, tính đến 31/12/2023, lãi dự thu tại VIB tăng tới 51% so với đầu năm, từ 2.432 tỷ đồng lên hơn 3.663 tỷ đồng.

Lãi dự thu tại VIB tăng mạnh chủ yếu do thu từ đầu tư chứng khoán tăng tới 170% so với đầu năm, từ 713 tỷ đồng lên gần 1.928 tỷ và từ hoạt động tín dụng với hơn 1.571 tỷ đồng, tăng 6%. Ngoài ra, năm 2023, cho vay khách hàng tại VIB cũng tăng tới 15% đạt hơn 266.345 tỷ đồng.

Thuyết minh lãi dự thu tại VIB (nguồn: BCTC hợp nhất kiểm toán năm 2023/https://kinhtexaydung.petrotimes.vn/

Đặc biệt tại Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (HOSE: MSB), năm 2023 báo lãi sau thuế hơn 4.644 tỷ đồng, tăng nhẹ 1% so với 2022. Tuy nhiên, tính đến 31/12/2023, con số lãi dự thu tại MSB lại tăng tới 80% so với đầu năm, từ 2.808 tỷ đồng tăng lên hơn 5.065 tỷ đồng. Đáng nói, MSB không thuyết minh cụ thể khoản lãi dự thu này. Đồng thời, cho vay khách hàng tại MSB cũng tăng 23,6%, đạt hơn 149.000 tỷ đồng.

Một ngân hàng quy mô nhỏ như Ngân hàng TMCP An Bình (ABBank, UPCoM: ABB) cũng ghi nhận lãi dự thu tính đến 31/12/2023 tăng 39% so với đầu năm, đạt hơn 1.455 tỷ đồng. Trong khi đó, năm 2023 ABBank báo lãi sau thuế giảm đến 67% chỉ mang về gần 454 tỷ đồng. Đồng thời, cho vay khách hàng tại nhà băng này tăng 20% đạt hơn 98.000 tỷ đồng.

Ngân hàng TMCP Phương Đông (HoSE: OCB) vừa công bố báo cáo tài chính với lợi nhuận trước thuế cả năm 2023 đạt 5.227 tỷ đồng, tăng hơn 19% so với năm trước. Mặc dù lãi lớn trong năm 2023 song chất lượng tài sản của OCB đang có xu hướng suy giảm, nợ xấu và lãi dự thu đều tăng. Theo đó, lãi dự thu tại OCB tính đến 31/12/2023 ghi nhận 2.528 tỷ, tăng tới 31% so với thời điểm đầu năm, chiếm 1,06% tổng tài sản ngân hàng.

Tăng trưởng lãi dự thu đi cùng với tăng trưởng tín dụng là một trong những biến chuyển bình thường, tuy nhiên khi cho vay tăng nhưng lãi dự thu lại giảm cho thấy sự nỗ lực của ngân hàng trong quá trình kiểm soát chất lượng tăng trưởng và xử lý các khoản phải thu có vấn đề đang cho kết quả tích cực. Trên thực tế, các ngân hàng trên đều ghi nhận lãi dự thu tăng mạnh.

Lãi dự thu là khoản lãi dự kiến sẽ thu được trong tương lai và là một phương thức hạch toán trong bảng cân đối kế toán của ngân hàng, Tuy nhiên, nếu lãi dự thu không thể thu hồi trong thời gian dài có thể do nợ xấu hoặc bên phải trả mất khả năng thanh toán thì sẽ có những rủi ro nhất định. Con số lãi dự thu càng lớn, khả năng tác động đến lợi nhuận của ngân hàng càng cao.

Nhóm ngân hàng có lãi dự thu cao phần lớn là những tổ chức đang trong quá trình thực hiện đè án tái cơ cấu và xử lý nợ xấu. Ngoài ra, NHNN cho phép phân bổ số lãi dự thu đã ghi nhận của các khoản nợ xấu và tài sản tồn đọng trong khoảng 5-10 năm.

ttps://kinhtexaydung.petrotimes.vn/

Huy Tùng - Hoàng Trang