Khơi thông dòng chảy di sản

Nhà máy Xe lửa Gia Lâm - điểm nhấn của Lễ hội thiết kế sáng tạo Hà Nội năm 2023

Bảo tồn và phát huy giá trị di sản

Lễ hội thiết kế sáng tạo Hà Nội năm 2023, do Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, Tạp chí Kiến trúc (Hội Kiến trúc sư Việt Nam), Tổng công ty Đường sắt Việt Nam chủ trì, phối hợp với các đơn vị, địa phương liên quan tổ chức. Với quy mô lớn, Lễ hội nhằm tạo nên sân chơi, phát huy ý tưởng, kết nối các nhà sáng tạo đem lại cho công chúng Hà Nội, khách du lịch trong và ngoài nước một sản phẩm văn hóa sáng tạo đa dạng, chất lượng, màu sắc, thể hiện nguồn nội lực dồi dào của Hà Nội.

Đồng thời, sự kiện sẽ khuyến khích hình thành cộng đồng sáng tạo; kết nối đa lĩnh vực công nghiệp văn hóa khác nhau như kiến trúc, mỹ thuật, nghệ thuật biểu diễn, thiết kế...; hình thành các nền tảng sáng tạo nhằm phát huy các nguồn lực văn hóa, đặc biệt là văn hóa truyền thống của Hà Nội.

Ông Đỗ Đình Hồng, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội cho biết, đây là hoạt động thường niên của TP. Hà Nội, nhằm triển khai kế hoạch thực hiện các sáng kiến gia nhập Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO, thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hóa, khẳng định vị thế tiên phong của Hà Nội ở tầm quốc gia, hội nhập với xu thế kinh tế sáng tạo quốc tế.

Lễ hội năm nay tập trung vào 3 trụ cột chính: “Thiết kế”, “Cộng đồng” và “Sáng tạo”, nhằm hướng tới dòng chảy huyết mạch kết nối giá trị lịch sử, văn hóa, kinh tế - xã hội của Thủ đô. Tuyến trải nghiệm của Lễ hội nhấn mạnh vào sự kết nối hai bên bờ sông qua cầu Long Biên lịch sử, đồng thời làm nổi bật các giá trị văn hóa lịch sử tại các quận, huyện trên địa bàn Thủ đô. Bên cạnh đó, chính sách di dời các cơ sở sản xuất công nghiệp ra khỏi nội đô đã và đang để lại những di sản công nghiệp giàu tiềm năng chờ được đánh thức.

“Đây là cơ hội để tạo ra những trải nghiệm biến di sản công nghiệp thành tổ hợp văn hóa sáng tạo, tạo ra dịch vụ, sản phẩm mới và thu hút đầu tư, thực hiện chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô, hướng đến phát triển bền vững. Với tầm nhìn chuyển đổi này, Nhà máy Xe lửa Gia Lâm là điểm nhấn của lễ hội năm nay, có tiềm năng trở thành tổ hợp văn hóa sáng tạo mới vô cùng hấp dẫn giới trẻ của TP. Hà Nội”, ông Đỗ Đình Hồng nói.

Chia sẻ về chủ đề “Dòng chảy”, ông Hồng cho biết, lấy chủ đề này, Ban Tổ chức nhắc mọi người nhớ về sông Hồng, một dòng sông lịch sử - văn hóa chảy qua Hà Nội. “Chúng tôi muốn gìn giữ những hoạt động sáng tạo gắn với các địa điểm, không gian cụ thể và phát triển bền vững. Từ đó khơi thông dòng chảy di sản của Hà Nội, để cộng đồng, doanh nghiệp và người dân làm cho mạch nguồn sáng tạo đó được chảy mãi”, ông Đỗ Đình Hồng bày tỏ.

Bệ phóng cho sức mạnh sáng tạo của Thủ đô

Lễ hội năm nay có sự tham gia của hơn 200 các đơn vị, nhà sáng tạo và nghệ sỹ trong các lĩnh vực thiết kế sáng tạo, đặc biệt là nhiều nghệ sỹ trẻ đã đang tích cực tham gia ý tưởng và đồng hành cùng chương trình.

Dự kiến có gần 70 hoạt động văn hóa với 4 công trình giới thiệu kiến trúc, hơn 20 trưng bày và triển lãm, hơn 20 hội thảo, tọa đàm, trong đó có 5 hội thảo quốc tế, 9 hoạt động giới thiệu nghệ thuật, chuỗi sự kiện cộng đồng, hội chợ sáng tạo được tổ chức tại tuyến địa điểm chính của Lễ hội là Nhà máy xe lửa Gia Lâm, tháp nước Hàng Đậu và vườn hoa Vạn Xuân; ga Long Biên, ga Gia Lâm. Các hoạt động, sự kiện văn hóa trên địa bàn các quận, huyện, thị xã tại Hà Nội.

Đặc biệt, các pavilion (trưng bày, sắp đặt) và triển lãm kiến trúc vừa đóng vai trò là điểm nhấn mang tính biểu tượng cho Lễ hội, vừa truyền đi thông điệp: Thiết kế sáng tạo - Đánh thức di sản công nghiệp, giúp biến đổi các nhà máy, kho xưởng đang “say ngủ” thành tổ hợp sáng tạo mang tính thẩm mỹ và giá trị giáo dục cao. Đây cũng chính là các hoạt động được quan tâm nhất tại Lễ hội.

Nếu như “Kiến trúc, nhà máy và vẽ (lại) giấc mơ hiện đại” do kiến trúc sư Mai Hưng Trung thực hiện đan xen giữa khai phá tài liệu lịch sử về những di sản công nghiệp hoạt động trên mảnh đất Hà Nội và khai phá tinh thần kiến tạo giá trị văn hóa mới mẻ, thì pavilion kiến trúc ngoài trời “Bến chờ” do kiến trúc sư Lê Quang Thạch thực hiện tại khu vực sân cầu lăn chìm của nhà máy là công trình biểu trưng cho Lễ hội và là sân khấu chính của các sự kiện.

Trong khi đó, pavilion kiến trúc và nghệ thuật tại phân xưởng nóng do kiến trúc sư Nguyễn Hồng Quang thực hiện đem đến cảm giác vô tận khi khám phá không gian bằng cách di chuyển trên những cốt sàn có cao độ khác nhau. Ấn tượng không kém là trưng bày “Sắp đặt nước và di sản tháp nước Hàng Đậu”, tại khu vực tháp nước Hàng Đậu, một trải nghiệm không gian nghệ thuật sắp đặt ánh sáng từ vật liệu tái chế và hệ thống sắp đặt âm thanh của nước rất độc đáo, tái hiện lại âm thanh của nước trong tự nhiên.

Cùng với đó, các hoạt động nghệ thuật, hoạt động trình diễn của cộng đồng với chủ đề “Dòng chảy” tại Nhà máy Xe lửa Gia Lâm sẽ là sự kết hợp, sáng tạo trên nền tảng truyền thống và đương đại, hay “âm cảnh ga Hà Nội” là một sự sắp đặt âm thanh đặc sắc.

Hoạt động Hội chợ thủ công nghệ thuật là nơi quy tụ nhiều người trẻ đang theo đuổi các ngành nghề sáng tạo với những bản sắc riêng biệt của từng cá nhân. Bên cạnh đó, còn các nhóm sáng tạo, các không gian sáng tạo, nghệ nhân của các làng nghề truyền thống tham gia, hứa hẹn mang tới sân chơi cởi mở, kích thích sự sáng tạo cho đội ngũ thiết kế trẻ.

Nhiều tọa đàm, hội thảo trong lĩnh vực thiết kế cũng sẽ được tổ chức, là nơi cộng đồng sáng tạo, giao lưu, kết nối, trao đổi thông tin và cùng nhau sáng tạo… Các hoạt động vui chơi, văn hóa ẩm thực trải nghiệm thực tế ảo và các trò chơi, là sân chơi kích thích sáng tạo trẻ em, hoạt động giới thiệu ẩm thực phong phú và đa dạng với món ăn truyền thống và phù hợp với mọi lứa tuổi.

Hồ Hạ