Khởi tố 4 đối tượng chôn lấp hơn 1,6 triệu kg xỉ chì thải ra môi trường

Trước đó, Phòng Cảnh sát kinh tế Công an TP Hà Nội đã lập kế hoạch thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Công an, Giám đốc Công an TP về tổng rà soát, đấu tranh xử lý tội phạm, vi phạm pháp luật và tham mưu giải quyết các cơ sở gây ô nhiễm, khu vực, địa điểm ô nhiễm môi trường nghiêm trọng trên địa bàn TP Hà Nội.

Quá trình thực hiện tổng rà soát, qua trao đổi thông tin nghiệp vụ với Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường - Bộ Công an, Phòng Cảnh sát kinh tế đã phát hiện Cơ sở sản xuất tái chế kim loại (chì) tại khu Đồng Tín, thôn Đông, xã Phù Lỗ, huyện Sóc Sơn, TP Hà Nội hoạt động có dấu hiệu gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng (đổ, chôn, lấp chất thải phát sinh trong sản xuất ra môi trường). Phòng Cảnh sát kinh tế đã báo cáo lãnh đạo Công an TP Hà Nội và phối hợp các đơn vị nghiệp vụ tiến hành đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ để đấu tranh, triệt phá điểm nóng về ô nhiễm môi trường nêu trên.

Ngày 12/6, Phòng Cảnh sát kinh tế chủ trì, phối hợp với Phòng 2 - Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường và các đơn vị liên quan (Công an xã Phù Lỗ; UBND xã Phù Lỗ, Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ mội trường Việt Nam) tiến hành kiểm tra công tác chấp hành pháp luật bảo vệ môi trường của cơ sở trên. Đồng thời, Cơ quan CSĐT đã tiến hành triệu tập, ghi lời khai nhiều đối tượng liên quan đến hoạt động sản xuất và đổ chất thải phát sinh trái phép ra môi trường; khám xét khẩn cấp 9 địa điểm.

Trong đó, phối hợp Phòng 2 - Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường và Công an tỉnh Hưng Yên khám xét mở rộng 2 địa điểm tại xã Lạc Đạo, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên (các điểm được cấp phép tái chế ắc quy nhưng chất thải phát sinh từ sản xuất là nguyên liệu đầu vào sản xuất của xưởng tái chế nêu trên) thu giữ nhiều tài liệu, điện thoại di động, máy tính cá nhân… Tiến hành khám nghiệm hiện trường đến nay xác định các đối tượng đã chôn lấp 1.623.000 kg chất thải (xỉ chì thải) ra môi trường.

Căn cứ vào tài liệu điều tra, Cơ quan CSĐT Công an TP Hà Nội xác định: Cơ sở tái chế kim loại nêu trên hoạt động từ tháng 7/2024, không được các cơ quan chức năng cấp phép theo quy định (hoạt động chui), diện tích nhà xưởng khoảng 6 nghìn m2. Quá trình hoạt động, cơ sở có phát sinh các loại chất thải: xỉ, bùn thải... được tập kết trong khu vực xưởng sản xuất; sau đó, toàn bộ chất thải trên đã được các đối tượng liên quan tự ý chôn, lấp tại các khu vực trũng ngay phía trước và phía sau xưởng trái quy định.

Hiện trường vụ án.

Toàn bộ khu xưởng sản xuất và các điểm chôn lấp chất thải có nguồn gốc đất là đất nông nghiệp do đối tượng Nguyễn Phương Hưng (Hưng beo; SN 1969, HKTT: Phù Lỗ, Sóc Sơn, Hà Nội) quản lý. Từ tháng 5/2019, Vũ Xuân Đồng (SN 1987; HKTT: thôn Mỹ Đô, xã Tân Phong, huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc) được Hưng giao quản lý việc thuê nhà xưởng với tổng diện tích khoảng 15 nghìn m2 (gồm 6 xưởng, trong đó có xưởng tái chế kim loại nêu trên). Đồng cho các đối tượng Trung Quốc thuê và thu tiền chuyển cho Hưng, Đồng giữ lại một phần chênh lệch để hưởng lợi.

Cụ thể: Từ tháng 7/2024 đến nay, ban đầu có nhóm đối tượng người Trung Quốc là A Thao (không rõ thông tin, hiện đã về nước từ tháng 12/2024), sau đó từ tháng 1/2025 đến nay là nhóm đối tượng A Mao (Mao Xin Song, quốc tịch Trung Quốc, SN 1976) cầm đầu, đã thỏa thuận với Vũ Xuân Đồng thuê xưởng để lắp đặt dây chuyền sản xuất trái phép kim loại (thép, chì) sau đó xuất bán phôi thành phẩm sang Trung Quốc. Vũ Xuân Đồng là thông dịch viên kiêm người quản lý xưởng sản xuất, cầm tiền mua nguyên liệu đầu vào cho đối tượng người Trung Quốc, tuyển công nhân, lao động tự do, trả lương…với mức lương là 35 triệu đồng /1tháng.

Để phục vụ hoạt động sản xuất, Đồng đã thuê khoảng 40 công nhân (chủ yếu là người dân tộc tại các tỉnh Hà Giang, Sơn La) phối hợp cùng nhóm kỹ sư người Trung Quốc để vận hành máy móc. Ngoài ra, Đồng là người liên hệ với một số đối tượng tại Hưng Yên, Thái Nguyên (là các đối tượng thu gom xỉ chì phát sinh từ hoạt động tái chế ắc quy của một số công ty, nhà máy tại một số tỉnh) để thu mua nguyên liệu; tùy vào hàm lượng, giá xỉ chì dao động từ 1.500 đồng/kg đến 6.300 đồng/kg. Khi nguyên liệu mua về xưởng, người Trung Quốc trực tiếp kiểm tra chất lượng và rồi đưa tiền cho Đồng để thanh toán.

Tại xưởng, nhóm đối tượng Trung Quốc cùng các công nhân thực hiện việc vận hành lò đốt tạo ra thành phẩm chì, chất thải rắn (trung bình 1.000kg nguyên liệu sẽ sản xuất được khoảng 300 kg thành phẩm và phát sinh 700 kg chất thải). Toàn bộ chất thải phát sinh, các đối tượng đã chôn, lấp tại các khu vực trũng phía trước và phía sau xưởng trái quy định pháp luật.

Cán bộ Công an TP Hà Nội hỏi cung đối tượng Vũ Xuân Đông.

Theo tài liệu của Công an TP Hà Nội, hành vi của các đối tượng chia thành 2 giai đoạn. Từ tháng 7/2024 đến tháng 12/2024, xưởng tái chế kim loại do đối tượng người Trung Quốc tên A Thao quản lý, đã sản xuất được khoảng 500 nghìn kg kim loại, phát sinh khoảng 1 triệu kg chất thải. Khi chất thải (chì) đã đầy xưởng, Đồng chỉ đạo công nhân bằng máy xúc lật múc chất thải đổ vào khu vực trũng tại khu vực đất có diện tích khoảng 4000m2 ở phía sau xưởng (sát bờ sông Cà Lồ). Khi khu đất này sau khi đổ đầy chất thải, khoảng đầu tháng 12/2024, A Thao, Đồng và Hưng bàn bạc đổ bê tông dầy 20 - 25 cm phủ kín lên trên. Giữa tháng 12/2024, A Thao về nước, ngừng hoạt động tái chế và để lại toàn bộ dây chuyền lò nung cho Nguyễn Phương Hưng (thay cho việc trả tiền thuê kho xưởng).

Từ tháng 12/2024 đến nay, Mao Xin Song (tức A Mao) là quản lý của Công ty Fu Xin (địa chỉ: Nhân Hóa, Thiều Quan, Quảng Đông, Trung Quốc) sang Việt Nam gặp Đồng thỏa thuận để thuê xưởng và dây chuyền máy móc trên để tinh luyện chì. Quá trình hoạt động, A Mao có sử dụng 7 đối tượng là người Trung Quốc gồm Feng Ming Tao; Liu Han Jun; Huang Xing Rong; Zhou Feng Hua; Long Xiao Jiu; Li Qing song; Zhou Ming Gang, phụ trách kĩ thuật vận hành lò đốt và khoảng 30-40 công nhân người Việt Nam thường xuyên làm việc và ăn ở đây.

Đến khoảng tháng 3/2025, khi lượng phế thải chì phát sinh lớn không có chỗ chứa, Đồng liên hệ với Nguyễn Phương Hoan (SN 1989; trú tại: Khối 5, xã Phù Lỗ, huyện Sóc Sơn, TP Hà Nội; là con trai Nguyễn Phương Hưng) để tìm người vận chuyển, đổ chất thải. Hoan đã liên hệ người thu gom, vận chuyển cho Đồng với giá 1 triệu đồng/1 xe (loại xe 4 tấn). Đồng là người trực tiếp trả tiền đổ thải cho Hoan bằng hình thức chuyển khoản. Đồng thống nhất với A Mao chi phí xử lý chất thải chì với giá 90 tệ/1 tấn (tương đương 320 nghìn đồng). Toàn bộ số chất thải phát sinh từ xưởng sản xuất chì được đổ vào khu vực trũng và ao nước phía trước nhà xưởng, có diện tích khoảng 1 nghìn m2. Sau khi đổ thải, Đồng thuê người đổ đất lấp lên trên để che dấu việc kiểm tra của cơ quan chức năng.

Đối tượng Vũ Xuân Đông.

Ngày 20/6, Cơ quan CSĐT Công an TP Hà Nội đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự; ra Quyết định khởi tố bị can đối với Vũ Xuân Đồng, Mao Xin Song, Nguyễn Phương Hoan, Nguyễn Phương Hưng về tội “Gây ô nhiễm môi trường”

Hiện, Cơ quan CSĐT Công an TP Hà Nội đang tiếp tục điều tra, mở rộng vụ án để xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.

Xuân Mai