Không bán được nhiều xe, Tesla kiếm hàng trăm triệu USD từ đâu?

Theo Business Insider, giá cổ phiếu Tesla tăng tới 425% từ đầu năm đến nay trong khi chỉ số chứng khoán S&P 500 chỉ nhích 9%. Nhờ đó, giá trị vốn hóa công ty của tỷ phú Elon Musk vọt lên mức 412 tỷ USD. Không ít nhà đầu tư và chuyên gia tài chính cho rằng định giá Tesla có thể chạm mốc 1.000 tỷ USD vào năm 2025 hoặc 2030.

Tuy nhiên, sự thật là Tesla không kiếm được nhiều tiền từ doanh số bán ôtô điện. Năm 2019, Tesla lỗ 862 triệu USD và chỉ tạo ra 799 triệu USD "dòng tiền tự do" (free cash flow - lượng tiền mặt doanh nghiệp tạo ra thông qua các hoạt động kinh doanh, trừ các chi phí tiêu cho tài sản). Định giá Tesla hiện tại cao gấp 462 lần con số này.

Fortune chỉ ra rằng trên thực tế, Tesla có một nguồn thu ổn định để huy động tiền mặt. Đó là bán tín chỉ khí thải nhà kính (giấy phép xả CO2 và các loại khí thải nhà kính khác của doanh nghiệp). Trước năm 2012, doanh số bán tín chỉ khí thải nhà kính của Tesla chỉ đạt khoảng 3,4 triệu USD/năm.

Doanh thu 1 tỷ USD

Tuy nhiên, từ năm 2015, doanh số tín chỉ khí thải của Tesla liên tục tăng mạnh. Trong năm tài chính kết thúc vào ngày 30/6/2020, công ty này bán được tới 1,048 tỷ USD tín chỉ khí thải.

Tesla nắm trong tay lượng tín chỉ khí thải tối đa bởi ôtô của hãng không tiêu thụ xăng và không xả khí khải ra môi trường. Số lượng xe hơi được Tesla sản xuất càng tăng thì công ty này càng sở hữu nhiều tín chỉ. Việc bán tín chỉ khí thải trở thành một nguồn thu ổn định của Tesla.

Doanh số tín chỉ khí thải nhà kính của Tesla vượt mốc 1 tỷ USD trong năm nay. Ảnh: Fortune.

Tại California và một số bang khác ở Mỹ, các nhà sản xuất ôtô như Ford hay General Motors phải tuân thủ những tiêu chuẩn khí thải nhất định với tất cả loại xe. Các công ty vi phạm sẽ bị phạt nặng, thậm chí có thể bị chính quyền bang thu hồi giấy phép kinh doanh. Vì vậy, họ phải mua tín chỉ khí thải.

Khi còn nắm quyền, cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama thắt chặt các quy định kiểm soát khí thải nhà kính. "Chính quyền ông Obama gây sức ép lớn lên các nhà sản xuất xe hơi, buộc họ phải mua tín chỉ khí thải", Fortune dẫn lời nhà kinh tế Ben Leard thuộc Đại học Tennessee cho biết.

Tuy nhiên, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã nới lỏng các quy định này. Do đó, trong tương lai gần, các hãng sản xuất xe hơi Mỹ sẽ không cần mua quá nhiều tín chỉ. Chuyên gia Leard dự báo giá tín chỉ và doanh số sẽ sụt giảm mạnh từ năm 2021.

Sẽ phải quay về cách cũ

Nếu ông Trump tái đắc cử vào tháng 11 tới và các quy định của ông tiếp tục có hiệu lực, nguồn thu từ bán tín chỉ của Tesla sẽ lao dốc. Ngược lại, nếu ứng cử viên Dân chủ Joe Biden bước vào Nhà Trắng, công ty của tỷ phú Elon Musk sẽ hưởng lợi.

Ông Biden từng nhiều lần khẳng định sẽ khôi phục lại, thậm chí thắt chặt hơn nữa, các quy định kiểm soát khí thải nhà kính nếu lên nắm quyền. Trong trường hợp ông Biden trở thành tổng thống Mỹ và đảng Dân chủ kiểm soát cả thượng viện và hạ viện, các nhà sản xuất xe hơi sẽ phải tăng mua tín chỉ từ Tesla.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định đây chỉ là nguồn thu ngắn hạn của Tesla. Bởi nếu chịu áp lực lớn từ đảng Dân chủ, các tập đoàn ôtô Mỹ sẽ tăng tốc quá trình chuyển đổi từ xe chạy nhiên liệu hóa thạch sang xe điện. Ford cho biết sẽ tung ra hàng loạt mẫu xe điện từ năm 2023.

Tesla sẽ không hưởng lợi nếu ông Trump tái đắc cử. Ảnh: Industry Wired.

Trong khi đó ở châu Âu, thời kỳ hoàng kim của dịch vụ bán tín chỉ khí thải đang dần trôi qua. Tại thị trường này, khách hàng mua tín chỉ lớn nhất của Tesla là Fiat Chrysler Automobiles, công ty mẹ của Jeep, Fiat, Maserati và Alfa Romeo.

Fiat Chrysler Automobiles đã có kế hoạch tung ra một số mẫu xe hybrid và ôtô điện trong giai đoạn 2020-2022. Các lãnh đạo Fiat Chrysler Automobiles tuyên bố sẽ đủ khả năng tuân thủ các quy tắc về khí thải của châu Âu vào năm 2022. Điều đó có nghĩa là công ty sẽ không cần mua tín chỉ từ Tesla nữa.

Theo Fortune, việc Nhà Trắng đổi chủ - nếu xảy ra - cũng chỉ có lợi cho Tesla trong một quãng thời gian ngắn ngủi. Và tập đoàn của tỷ phú Elon Musk chỉ còn một cách - rất truyền thống - để tạo ra lợi nhuận. Đó là bán xe.

Hương Giang