Không để chậm tiến độ xây dựng nhà máy xử lý rác thải

Cấp bách xây dựng nhà máy xử lý chất thải rắn

Theo thống kê của Sở Tài nguyên và Môi trường, hiện tổng lượng rác thải sinh hoạt phát sinh trên địa bàn tỉnh khoảng 840,7 tấn/ngày, tăng khoảng 100 tấn/ngày so với năm 2019. Các địa phương có lượng rác thải sinh hoạt lớn là TP Bắc Giang 140 tấn/ngày, Việt Yên 125 tấn/ngày, Hiệp Hòa 112 tấn/ngày, Lục Nam 107 tấn/ngày… Dự báo lượng rác thải sinh hoạt sẽ tiếp tục tăng cùng với sự phát triển của xã hội. Trong khi đó, hạ tầng kỹ thuật xử lý rác trong tỉnh nhìn chung chưa đáp ứng được yêu cầu vệ sinh môi trường.

Dù lượng rác ứ đọng hàng chục nghìn tấn nhưng khu xử lý rác thải tại thị trấn Đồi Ngô (Lục Nam) chỉ có 1 lò đốt rác đang hoạt động, công suất khoảng 300 kg/giờ.

Một số bãi rác xử lý bằng phương pháp đốt nhưng quy mô, công suất lò đốt nhỏ, cơ bản là lò đốt thủ công, không có các hệ thống xử lý khí, bụi thải, nước rỉ rác, mùi… Nhiều khu xử lý rác đã quá tải như bãi rác thải TP Bắc Giang tại phường Đa Mai. Bãi xử lý rác thải tại thị trấn Thắng (Hiệp Hòa) ứ đọng hàng nghìn tấn. Khu xử lý rác thải tại thị trấn Đồi Ngô (Lục Nam) tồn đọng khoảng 25 nghìn tấn. Nguyên nhân là do các lò đốt rác không đáp ứng được nhu cầu xử lý rác trên địa bàn.

Thêm nữa, năm 2020, khi xây dựng tuyến đường tránh quốc lộ 31 (đoạn qua khu xử lý rác thị trấn Đồi Ngô), đơn vị thi công đã đào lượng lớn rác thải chôn lấp từ hàng chục năm trước lên để lấy mặt bằng thi công tạo ra những "núi rác" như hiện nay. Ngoài 3 điểm tồn lưu trên, hiện quỹ đất của các bãi rác khác trong tỉnh cũng không còn nhiều. Hàng loạt lò đốt đã xuống cấp, hư hỏng dẫn đến hiệu quả xử lý thấp, đặc biệt là tại TP Bắc Giang và các huyện Hiệp Hòa và Lục Nam. Nếu tiếp tục chôn lấp sẽ phát sinh các ô nhiễm thứ cấp, tác động xấu đến môi trường.

Trước thực tế này, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã ban hành nhiều chỉ thị, kết luận, kế hoạch và chỉ đạo huy động toàn dân tập trung thu gom, xử lý triệt để rác thải ra môi trường. Trong đó, yêu cầu TP Bắc Giang, các huyện Hiệp Hòa và Lục Nam khẩn trương triển khai các bước xây dựng 3 nhà máy xử lý chất thải rắn (công suất dự kiến của mỗi nhà máy từ 400-500 tấn/ngày).

Cụ thể, UBND tỉnh yêu cầu UBND các huyện Hiệp Hòa và Lục Nam hoàn thành giải phóng mặt bằng (GPMB) các khu đất đã quy hoạch xong trong năm 2020 để làm cơ sở lựa chọn nhà đầu tư xây dựng nhà máy đốt rác thải theo công nghệ hiện đại; tập trung hoàn thiện việc thu hút đầu tư, xây dựng và đưa vào hoạt động nhà máy xử lý rác thải tập trung (nhà máy điện rác) TP Bắc Giang, dự kiến khởi công trong quý II năm 2022, hoàn thành đưa vào vận hành trong năm 2024.

Hoàn thiện thủ tục

Dự án xây dựng nhà máy xử lý chất thải rắn huyện Hiệp Hòa triển khai tại các thôn Hưng Đạo và Đồng Quan thuộc xã Đông Lỗ, quy mô 9,8 ha. Tại huyện Lục Nam, dự án xây dựng nhà máy xử lý chất thải rắn đặt tại thôn Lan Hoa, xã Lan Mẫu có quy mô hơn 8,7 ha. 2 dự án này đã giải phóng xong mặt bằng trong năm 2021.

Phối cảnh nhà máy điện rác của TP Bắc Giang.

Theo chỉ đạo của tỉnh, nhà máy xử lý chất thải rắn của TP Bắc Giang hiện có sẵn mặt bằng sạch nhưng trên đất có nhiều công trình đang được sử dụng như nhà xưởng, bãi tập kết cùng nhiều thiết bị và hạ tầng phục khác nên sẽ thu hút đầu tư theo hình thức đấu giá (hiện UBND TP Bắc Giang đang phối hợp với các sở, ngành liên quan xây dựng phương án đấu giá). 2 nhà máy xử lý chất thải rắn còn lại có thể đấu giá hoặc đấu thầu để thu hút đầu tư.

Vừa qua UBND các huyện Hiệp Hòa và Lục Nam đã trình báo cáo đề xuất dự án đầu tư để đăng ký danh mục đầu tư theo hướng đấu thầu. Đồng chí Hoàng Công Bộ, Chủ tịch UBND huyện Hiệp Hòa cho biết, cuối tháng 1/2022, huyện đã gửi Sở Kế hoạch và Đầu tư tờ trình về việc thẩm định, phê duyệt và công bố danh mục dự án thu hút đầu tư bằng hình thức xã hội hóa, không sử dụng vốn nhà nước thông qua hình thức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư. “Chúng tôi mong các sở, ngành liên quan sớm xem xét các đề xuất để Hiệp Hòa đẩy nhanh tiến độ thực hiện xây dựng nhà máy xử lý chất thải rắn của huyện”, đồng chí Hoàng Công Bộ nói.

Mỗi ngày, toàn tỉnh phát sinh 840,7 tấn rác thải sinh hoạt. Tỉnh hiện có 228 khu xử lý rác tại 199/209 xã và 75 lò đốt công nghệ. Tỷ lệ rác thải thu gom được xử lý đạt 94% (chủ yếu là chôn lấp) tương đương khoảng 790 tấn/ngày.

Tuy nhiên, do các huyện Hiệp Hòa và Lục Nam đều chọn phương án đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư nên 2 đơn vị này cần phải bổ sung hồ sơ đề xuất dự án (gồm cả hồ sơ yêu cầu sơ bộ năng lực kinh nghiệm nhà đầu tư). Ngoài ra, 2 huyện phải bổ sung các tài liệu pháp lý liên quan đến dự án; tài liệu quy hoạch; thông tin về dây chuyền công nghệ xử lý rác đề xuất trong dự án...

Ông Hoàng Văn Quyết, Trưởng Phòng Thẩm định, Sở Kế hoạch và Đầu tư thông tin, triển khai xây dựng 1 nhà máy xử lý rác theo hình thức đấu thầu chọn nhà đầu tư có 6 bước chính (gồm: Phê duyệt danh mục dự án đầu tư; mời quan tâm; tổ chức lựa chọn nhà thầu; tổ chức lập dự án; lập bản vẽ thi công; tổ chức thực hiện), thời gian từ 6 tháng đến 1 năm. Do đó, sau khi nhận tài liệu bổ sung hồ sơ đề xuất phê duyệt danh mục dự án đầu tư của các huyện, Sở Kế hoạch và Đầu tư đã có văn bản xin ý kiến thẩm định gửi các Sở: Khoa học và Công nghệ, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng. Dự kiến, sẽ sớm trình UBND tỉnh phê duyệt theo quy định.

Hiện tại việc xây dựng nhà máy xử lý chất thải rắn của các huyện Hiệp Hòa và Lục Nam mới thực hiện ở bước phê duyệt danh mục dự án đầu tư nhưng đã xuất hiện nhiều vấn đề liên quan đến thủ tục hành chính phải tháo gỡ; nguy cơ dẫn đến kéo dài thời gian xây dựng các công trình. Mong rằng các bên liên quan sớm có biện pháp hỗ trợ, tháo gỡ kịp thời để các nhà máy xử lý chất thải rắn của tỉnh sớm được thực hiện và đi vào hoạt động.

Bài, ảnh: Thế Đại