Không để phụ huynh lo lắng vì các khoản 'thu thêm' đầu năm học

Các em học sinh Trường trung học cơ sở Minh Châu phấn khởi bước vào năm học mới 2025-2026.

Năm học 2025–2026 được nhiều phụ huynh học sinh mong đợi với những quyết sách mới tăng quyền lợi của phụ huynh, học sinh, như quy định toàn bộ học sinh tại các trường công lập từ bậc mầm non đến hết trung học phổ thông trên phạm vi cả nước sẽ được miễn học phí, triển khai dạy học hai buổi/ngày không thu phí, không dạy thêm thu phí trong trường học...

Bên cạnh đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng quy định một số khoản nhà trường tuyệt đối không được phép thu của phụ huynh, trong đó có tiền vệ sinh, bảo dưỡng cơ sở vật chất, khen thưởng giáo viên, mua sắm thiết bị, sửa chữa công trình… theo Thông tư 55/2011. Những quy định này được phụ huynh kỳ vọng sẽ giảm bớt gánh nặng chi phí, tạo sự công bằng trong tiếp cận giáo dục.

Riêng với học sinh tiểu học Hà Nội, từ năm học 2025-2026, tất cả học sinh công lập và ngoài công lập đều được thành phố hỗ trợ tiền ăn bán trú với mức 20.000 đồng/ngày/học sinh ở khu vực thành thị và 30.000 đồng/ngày/học sinh tại các xã miền núi khó khăn.

Có thể thấy đây là những quyết sách rất được người dân ủng hộ, thể hiện tính nhân văn, tiến bộ, bảo đảm công bằng cho mọi học sinh được có quyền đến trường.

Tuy nhiên, bên cạnh các khoản được miễn giảm, phụ huynh học sinh vẫn cần đóng một số khoản theo quy định như: đồng phục, bảo hiểm y tế, tiền ăn và chăm sóc bán trú, quỹ lớp, học phẩm cho trẻ mầm non, nước uống, cùng các dịch vụ trực tiếp phục vụ học tập, sinh hoạt của học sinh…

Thực tế, việc xã hội hóa các khoản thu phục vụ hoạt động giáo dục đều có quy định cụ thể, tuy nhiên, tình trạng thu, chi thiếu công khai, minh bạch, không bảo đảm nguyên tắc "tự nguyện, thỏa thuận" của một số đơn vị trường học trong dịp đầu năm học đang khiến dư luận đánh giá là vẫn tạo gánh nặng cho tài chính gia đình, giảm hiệu quả của những quyết sách nhân văn nói trên. Trong đó, một số trường ở Hà Nội cũng xảy ra tình trạng này.

Tại Trường THCS Mỹ Đình 2 (phường Mỹ Đình 2, Hà Nội), sau cuộc họp phụ huynh đầu năm học 2025-2026, phụ huynh đã phản ánh về việc được “vận động” đóng góp để mua tivi trị giá 40 triệu đồng tặng nhà trường. Dù không có văn bản chính thức nhưng việc nêu ra ngay trong cuộc họp, cùng lời kêu gọi “vì điều kiện học tập của con em” khiến không ít phụ huynh cho rằng, cách làm này không đúng với nguyên tắc tự nguyện và phụ huynh khó có thể từ chối.

Sự việc được Ban Giám hiệu nhà trường giải thích, xuất phát từ đề xuất của Ban phụ huynh muốn hỗ trợ hoạt động ngoại khóa của học sinh trong trường và đã lấy ý kiến của phụ huynh toàn trường trên nguyên tắc không bổ đầu, không ép buộc và nhà trường sẵn sàng trả lại quà tặng này khi có ý kiến thắc mắc.

Tại Trường tiểu học Lý Thường Kiệt (phường Văn Miếu-Quốc Tử Giám, Hà Nội), một số phụ huynh cho biết được kêu gọi đóng góp kinh phí để lắp điều hòa không khí cho lớp, cùng điều kiện là sau khi học sinh ra trường, thiết bị sẽ tặng lại nhà trường.

Sau khi nhận được phản ánh, Ban Giám hiệu nhà trường cho biết, nhà trường đã đồng ý cho một số cá nhân phụ huynh học sinh của ba lớp là 5A2, 5A4 và 5A5 lắp điều hòa do thiết bị đã cũ, không bảo đảm công suất sử dụng, với tinh thần tự nguyện và lưu ý phụ huynh tuyệt đối không được kêu gọi phụ huynh khác ủng hộ, không chia tiền cào bằng, không ép buộc phụ huynh trong lớp phải đóng góp… Nhà trường không có chủ trương yêu cầu phụ huynh học sinh xã hội hóa hay thu bất kỳ một khoản thu nào của phụ huynh về cơ sở vật chất.

Tuy nhiên, trước phản ánh nói trên, Ban Giám hiệu đã yêu cầu cá nhân phụ huynh học sinh đứng ra xin tự nguyện lắp điều hòa mà thu tiền phải trả lại khoản tiền đã thu của những phụ huynh đã đóng góp trong lớp.

Thực tế cho thấy, chính sách miễn học phí và siết chặt các khoản thu là chủ trương đúng đắn của ngành giáo dục, được xã hội hết sức ủng hộ. Nhưng nếu các trường vẫn để phát sinh những khoản thu bằng nhiều hình thức khác nhau, thì gánh nặng tài chính đối với phụ huynh không những không giảm, mà còn tạo ra tâm lý bức xúc với nhà trường.

Đề nghị Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội chỉ đạo để chấm dứt tình trạng này ở các cơ sở giáo dục trên địa bàn thành phố.

THẾ HẢI