Không nên suy đoán các vụ sạt lở do thủy điện mà phải dựa trên cơ sở khoa học
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho rằng, không nên suy đoán các vụ sạt lở nghiêm trọng ở miền Trung do thủy điện mà phải dựa trên cơ sở khoa học....
Giải trình trước Quốc hội liên quan đến thảm họa thiên tai thời gian qua ở miền Trung, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà đã gửi lời chia sẻ với những mất mát, những khó khăn hiện nay, chia sẻ với các cán bộ, chiến sĩ đang phải chống chọi, phải xẻ núi, mở đường để giải quyết những thảm họa đau thương liên tiếp xảy ra ở miền Trung.
Nói đến nguyên nhân của những hiện tượng cực đoan, Bộ trưởng dẫn chứng từ báo cáo của Ủy ban về rủi ro thiên tai của Liên hợp quốc cho thấy, Việt Nam nằm trong vòng bão của Tây Nam Thái Bình Dương, đứng thứ 7 trong số các quốc gia rủi ro thiên tai cao nhất, đứng trong 16 nước đứng đầu liên quan đến khí hậu cực đoan.
Bộ trưởng Trần Hồng Hà giải trình các nội dung mà đại biểu Quốc hội nêu. Ảnh: VPQH
Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã xem xét lại các vụ việc xảy ra trong thời gian qua và chỉ ra rằng, hiện trạng của tất cả thảm họa là do "tổ hợp các dạng thiên tai". Theo đó, trong số 4 cơn bão gần đây, bão số 9 là mạnh nhất trong 20 năm qua. Cùng với đó, hình thái thời tiết là vùng áp suất duy trì rất lâu ở miền Trung tạo ra lượng mưa vượt qua các chỉ số đo lịch sử, trong đó có những ngày lượng mưa ở Quảng Nam lên đến trên 500ml/ngày; có nơi trong suốt giai đoạn lên đến từ 2.000-4.000 ml.
"Lượng mưa này có thể nói là trời đổ nước xuống chứ không phải là mưa nữa. Đây là một vấn đề lịch sử và có lẽ chúng ta cũng chưa có số liệu để có thể tính toán được những vấn đề như vậy”, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết.
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng cho biết, ở các vùng sạt lở nghiêm trọng như vùng sạt lở Rào Trăng 3, Tiểu khu 67, Trạm kiểm lâm Sông Bồ (huyện Phong Điền, Thừa Thiên-Huế), khu vực Đoàn KT-QP 337 (huyện Hướng Hóa, Quảng Trị), Trà Leng, Trà Vân (huyện Nam Trà My, Quảng Nam), Phước Lộc (huyện Phước Sơn, Quảng Nam) là khu vực ở độ cao từ 300 - 900m và chưa thể kết luận là do thủy điện.
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho rằng, không nên suy đoán các vụ sạt lở nghiêm trọng ở miền Trung do thủy điện mà phải dựa trên cơ sở khoa học. Bộ trưởng phân tích, toàn bộ khu vực này nằm trong vùng đứt gãy địa chất có độ phong hóa nứt gãy từ 9 đến 16m. Độ phong hóa này đã tạo ra đất, cát, sét có độ gắn kết rất thấp. Khu vực này nằm trên một địa hình đồi núi dốc, trọng lực trượt và độ dốc của sông, suối đều theo hình chữ V. Quá trình địa chất đó luôn làm cho đất đá bị nát vụn. Cộng thêm với vấn đề ngoại sinh là lượng mưa lớn khoảng 5 đến 10 ngày thì tất cả những khu vực này đều dẫn đến nguy cơ sạt lở...
Bộ trưởng Trần Hồng Hà cũng cho biết, mặc dù hồ chứa miền Trung không có khả năng để cắt lũ nhưng sự điều tiết rất nhịp nhàng, chặt chẽ, khoa học cũng đã cắt giảm được lũ ở phía dưới từ 30 đến 70%. Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đã đưa ra 11 quy trình điều tiết trên 11 lưu vực sông có 2 chức năng cung cấp nước cho mùa cạn bên cạnh mục tiêu phát điện.
Trước Quốc hội, Bộ trưởng Trần Hồng Hà một lần nữa khẳng định, các thủy điện nhỏ “không có lỗi”: Ở Na Uy có rất nhiều thủy điện nhỏ. Lỗi là chính chúng ta chưa phân tích được lợi ích, các tính năng thiết kế hiệu quả và công nghệ. Nếu chúng ta tính toán thiết kế được các công trình này mà hài hòa được tự nhiên thì chúng ta vẫn có thể duy trì được nguồn điện năng nhưng không phải làm biến đổi quá lớn đến tự nhiên.
"Tất nhiên những vấn đề này cần có đánh giá xem vấn đề chuyển đổi mục đích rừng thế nào? Việc chuyển đổi cũng còn phải tính toán lợi ích. Chúng ta cần phải xác định chức năng những khu vực cần phải giữ, phải bảo vệ, đó là các rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, rừng tự nhiên...”, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nói.
