Không như kỳ vọng

Ông Mike Pompeo (phải) và ông Dương Khiết Trì gặp gỡ tại Washington, tháng 11-2018. Ảnh: MandelNgan

Các nhà quan sát cho biết, cuộc gặp cho thấy cả hai quốc gia không muốn mối quan hệ song phương bị “trật bánh”, đặc biệt là trước cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ sắp tới. Tuy nhiên, kỳ vọng về kết quả cuộc gặp là rất thấp trong bối cảnh hai nước còn nhiều bất đồng lớn.

Tờ South China Morning Post cho rằng, cuộc gặp ngoại giao cấp cao Mỹ - Trung Quốc diễn ra trong bối cảnh bất đồng giữa hai nước tăng cao về vấn đề kiểm soát đại dịch Covid-19 cũng như các vấn đề liên quan đến các vùng lãnh thổ Hồng Công, Đài Loan và Tân Cương.

Nhiều chuyên gia quốc tế cho rằng, hai nước đang trở lại thời kỳ chiến tranh lạnh. Thực tế tại cuộc gặp cho thấy, cả hai nhà ngoại giao của Mỹ và Trung Quốc đều giữ vững quan điểm của mình.

Ông Dương Khiết Trì khẳng định quyết tâm thúc đẩy Luật An ninh quốc gia tại Hồng Công. Thông qua người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên, ông Dương Khiết Trì tuyên bố Trung Quốc cam kết xây dựng mối quan hệ không đối đầu và tôn trọng lẫn nhau với Mỹ nhưng cũng sẽ kiên quyết bảo vệ lãnh thổ, an ninh và lợi ích phát triển.

Về phía Mỹ, Bộ Ngoại giao Mỹ đưa ra một tuyên bố cho biết thông qua cuộc gặp, Mỹ nhấn mạnh các lợi ích quan trọng của Mỹ và sự cần thiết phải có các thỏa thuận mang tính cân bằng giữa hai quốc gia về thương mại, an ninh và ngoại giao.

Tuyên bố của ông Pompeo cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải minh bạch và chia sẻ thông tin đầy đủ để chống lại đại dịch Covid-19 đang diễn ra và ngăn chặn sự bùng phát trong tương lai.

Điều đáng lưu ý là, khi cuộc gặp giữa ông Mike Pompeo và ông Dương Khiết Trì đang diễn ra, Tổng thống Mỹ Donald Trump ký ban hành điều luật cho phép các biện pháp trừng phạt đối với các quan chức Trung Quốc liên quan đến hàng loạt nhóm dân tộc thiểu số Hồi giáo ở khu vực Tân Cương của Trung Quốc. Chính vì vậy, dù các phương tiện truyền thông Trung Quốc mô tả cuộc gặp mang tính “xây dựng” thì chỉ vài giờ sau, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên tiếng phản đối mạnh mẽ quyết định của Tổng thống Donald Trump, đồng thời tuyên bố sẽ đưa ra các biện pháp đối phó với Mỹ nếu nước này không ngừng can thiệp vào các vấn đề nội bộ của Trung Quốc.

Còn nhớ, ông Dương Khiết Trì đã thực hiện một chuyến đi bất ngờ tới New York vào tháng 8-2019 để đàm phán với ông Pompeo trong nỗ lực giảm căng thẳng giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới nhưng kết quả là từ đó đến nay, quan hệ Mỹ - Trung Quốc vẫn gia tăng bất đồng.

Theo ông Shi Yinhong, giáo sư quan hệ quốc tế của Đại học Renmin ở Bắc Kinh, cuộc gặp lần này cũng không thấy một trong hai bên có thỏa hiệp đáng kể về bất kỳ vấn đề nào để giảm bớt căng thẳng.

Dù sao đi nữa, theo các nhà quan sát, nếu chỉ bàn về mục đích của cuộc gặp mang tính ngoại giao này thì cả hai bên rõ ràng đều không muốn quan hệ trở nên tồi tệ hơn. Quan trọng là hai bên có thể sẽ không để tình hình đi quá giới hạn khi đồng ý thực hiện nghiêm túc sự đồng thuận mà các nhà lãnh đạo hai nước đạt được.

KHÁNH MINH