Không xem nhẹ viêm da cơ địa mùa đông

Thăm khám trẻ mắc viêm da cơ địa. Ảnh: BV Da liễu Trung ương

Viêm da cơ địa là bệnh da liễu mạn tính phổ biến nhưng thường bị xem nhẹ. Trên thực tế, bệnh có cơ chế phức tạp, liên quan đến miễn dịch, di truyền và môi trường, đòi hỏi phải được quản lý và điều trị lâu dài, đúng cách.

PGS.TS Lê Hữu Doanh - Giám đốc Bệnh viện Da liễu Trung ương cho biết, viêm da cơ địa hiện là một trong những bệnh da liễu có xu hướng gia tăng trong bối cảnh môi trường sống thay đổi nhanh chóng. Ô nhiễm không khí, nhà ở khép kín, lạm dụng điều hòa, tiếp xúc hóa chất tẩy rửa và stress kéo dài đều là những yếu tố làm bệnh bùng phát và khó kiểm soát hơn so với trước đây.

Ở trẻ nhỏ, viêm da cơ địa thường xuất hiện sớm với các biểu hiện khô da, mẩn đỏ, rỉ dịch ở má, trán, nếp gấp khuỷu tay, khoeo chân. Ngứa dữ dội khiến trẻ quấy khóc, ngủ kém, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển thể chất và tinh thần. TS.BS Phạm Thị Mai Hương - Trưởng khoa Da liễu (Bệnh viện Nhi Trung ương) cảnh báo, nhiều trẻ bị viêm da cơ địa kéo dài có nguy cơ chậm tăng cân, rối loạn giấc ngủ mạn tính, thậm chí hình thành rối loạn hành vi do ngứa và khó chịu kéo dài.

Ghi nhận tại các cơ sở da liễu cho thấy, phần lớn trường hợp bệnh nặng, khó kiểm soát đều có tiền sử tự điều trị kéo dài, không theo hướng dẫn chuyên môn. Sai lầm phổ biến nhất là coi viêm da cơ địa chỉ là bệnh ngoài da thông thường, có thể tự khỏi hoặc xử lý bằng các mẹo dân gian. Không ít gia đình lựa chọn tắm nước lá, đắp thuốc nam, dùng các chế phẩm truyền miệng với hy vọng “thanh nhiệt, giải độc”.

Các bác sĩ tại Bệnh viện Da liễu Trung ương từng tiếp nhận nhiều trường hợp trẻ nhỏ nhập viện trong tình trạng da phù nề, rỉ dịch, nhiễm trùng lan tỏa sau thời gian dài tắm nước lá.

BSCKII Nguyễn Thanh Thùy - Trưởng khoa Điều trị bệnh da phụ nữ và trẻ em (Bệnh viện Da liễu Trung ương) cho biết: Nhiều phụ huynh nghĩ rằng nước lá lành tính, nhưng thực tế với da viêm cơ địa, đây có thể là “con dao hai lưỡi”. Khi da đang viêm, việc tiếp xúc với các chất không kiểm soát dễ gây viêm da tiếp xúc, nhiễm trùng chồng lên viêm da cơ địa, khiến điều trị khó khăn hơn rất nhiều.

Một sai lầm nghiêm trọng là lạm dụng thuốc bôi chứa corticoid. Dù giúp giảm ngứa, giảm viêm nhanh, việc sử dụng kéo dài không theo chỉ định có thể khiến bệnh bùng phát mạnh hơn khi ngừng thuốc và gây nhiều biến chứng như teo da, giãn mạch, rạn da, dẫn đến tình trạng phụ thuộc thuốc.

BS Thùy cảnh báo: Không ít trẻ phải nhập viện vì tổn thương da nặng hơn sau khi gia đình tự bôi thuốc mạnh trong thời gian dài. Khi đó, việc điều trị không chỉ dừng ở kiểm soát viêm da mà còn phải xử lý các biến chứng do thuốc gây ra.

Các chuyên gia da liễu thống nhất quan điểm: mục tiêu điều trị không phải là “chữa khỏi hoàn toàn”, mà là kiểm soát bệnh lâu dài, giảm tần suất và mức độ tái phát, nâng cao chất lượng sống cho người bệnh. Để làm được điều đó, điều quan trọng nhất là người dân cần thay đổi nhận thức và tuân thủ các nguyên tắc chăm sóc – điều trị khoa học.

Theo BS Nguyễn Thanh Thùy, nền tảng quan trọng nhất trong kiểm soát viêm da cơ địa chính là chăm sóc da hằng ngày, ngay cả khi không có tổn thương. Dưỡng ẩm đầy đủ giúp phục hồi hàng rào bảo vệ da, giảm khô da, giảm ngứa và hạn chế dị nguyên xâm nhập. Người bệnh cần sử dụng kem dưỡng ẩm phù hợp, không mùi, không chất tạo màu, bôi đều đặn ít nhất 2–3 lần mỗi ngày, đặc biệt sau khi tắm.

Bên cạnh chăm sóc thể chất, yếu tố tâm lý cũng cần được chú trọng. Stress, căng thẳng kéo dài làm rối loạn miễn dịch, khiến viêm da cơ địa dễ tái phát và khó kiểm soát. Người bệnh, đặc biệt là thanh thiếu niên và người trưởng thành, cần được tư vấn, hỗ trợ tâm lý khi cần thiết, tránh để bệnh da liễu trở thành gánh nặng tinh thần kéo dài.

Đức Trân