Khu đất số 1 Lý Thái Tổ: Từ biệt thự chú Hỏa đến mảng xanh của TPHCM

Không phải ai cũng biết, hơn 100 năm trước, doanh nhân Hứa Bổn Hòa từng sở hữu hơn 20.000 căn nhà phố. Nhiều công trình mang dấu ấn của ông có kiến trúc đậm nét châu Âu vẫn còn tồn tại đến ngày nay, tiêu biểu như Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM, khách sạn Majestic, khu đất từng là Bảo sanh viện Đông Dương (Maternité Indochinoise, nay là Bệnh viện Phụ sản Từ Dũ) và chùa Phụng Sơn (TPHCM)…

Trong số đó có khu đất rộng 3,7ha nằm giữa ba mặt tiền đường Lý Thái Tổ, Hùng Vương và Trần Bình Trọng, từng là một phần trong đế chế bất động sản đồ sộ của chú Hỏa.

Khu đất số 1 Lý Thái Tổ trước đây có tám biệt thự, từng là nơi nghỉ dưỡng của gia đình chú Hỏa. Theo ghi nhận của Kinh tế Sài Gòn Online, hiện một căn đã xuống cấp, chỉ còn lại bảy căn với tổng diện tích khoảng 7.000m². Phần còn lại của khu đất chủ yếu là vườn cây, gồm nhiều loại cây cảnh, vườn hoa và cây cổ thụ.

Sau năm 1975, khu biệt thự này được chuyển thành Nhà khách Chính phủ, do Bộ Ngoại giao quản lý và dùng để đón tiếp các đoàn khách cấp cao đến làm việc tại TPHCM. Năm 2011, Bộ Tài chính đồng ý đem tài sản này ra đấu giá nhưng không thực hiện được và bỏ hoang đến nay.

Mảnh đất vàng giữa trung tâm thành phố trở nên hoang phế, gây tiếc nuối cho những ai từng biết về lịch sử và giá trị của nơi này.

Những biệt thự cổ với mái ngói âm dương, tường sơn phai màu theo thời gian, các cột trụ trang trí kiểu xưa vẫn còn, nhưng nhiều phần đã mục nát.

Cánh cổng sắt gỉ sét theo thời gian. Các mảng tường bong tróc, bờ rào cũ kỹ xuống cấp xung quanh khu nhà khách. Nhiều năm qua, khu đất trở nên im lìm, một số khu vực còn bị biến thành nơi tập kết xe, buôn bán lấn chiếm vỉa hè…

Trước đây, một căn biệt thự hướng ra đường Lý Thái Tổ và một phần diện tích đất được cho thuê để kinh doanh nhà hàng, sân chơi thể thao.

Cùng với những biệt thự cổ, một số cây cổ thụ hàng chục năm tuổi vẫn sừng sững, như những “nhân chứng sống” của thời gian.

Thực hiện chỉ đạo của UBND TPHCM, Sở Xây dựng vừa có tờ trình số 13379 về xây dựng tượng đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19 tại khu đất số 1 đường Lý Thái Tổ, phường Vườn Lài, TPHCM.

Cụ thể, điều chỉnh quy hoạch đô thị tỷ lệ 1/2000 theo hướng nghiên cứu điều chỉnh cục bộ quy hoạch khu vực để đáp ứng được mục tiêu hình thành công viên cây xanh, không gian sân chơi phục vụ công cộng, đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19 và kết hợp khai thác không gian ngầm.

Sau khi hoàn thiện, khu đất số 1 Lý Thái Tổ sẽ trở thành không gian công cộng kết hợp yếu tố cảnh quan và bảo tồn di sản, trong đó có các công trình gắn với tên tuổi chú Hỏa.

Hai khu “đất vàng” ở trung tâm TPHCM được chuyển thành công viên và không gian văn hóa, vừa tạo thêm mảng xanh đô thị, vừa nhận được sự đồng thuận, ủng hộ hoàn toàn từ người dân.

Lê Vũ