Khúc cầu siêu cho những người lính hy sinh ngoài đất mẹ

Lời nguyện cầu cho những linh hồn phiêu dạt là tác phẩm mới nhất của nhà văn - nhà biên kịch Đoàn Tuấn.

Sách Lời nguyện cầu cho những linh hồn phiêu bạt. Ảnh: Mi Mi.

Những ước nguyện nhân văn

Tác phẩm như một chiếc chìa khóa gợi mở ký ức những năm tháng gian lao, khốc liệt của những người chiến sĩ từng chiến đấu tại chiến trường K - Campuchia - vùng đất mà người lính tình nguyện Việt Nam đã ngã xuống ngoài đất mẹ.

Trong ý thức những người lính, đây cũng là đất của anh em láng giềng, máu xương có đổ cũng để gìn giữ cho ngày mai, sau bóng đêm diệt chủng, đất nước này lại tươi sáng. Giọt máu ấy thiêng liêng và nghĩa hiệp. Nơi đó, họ đã sống, chiêm nghiệm với tư cách chứng nhân lịch sử…

Lời nguyện cầu cho những linh hồn phiêu dạt cũng là khúc cầu siêu cho những người đồng đội của nhà văn đã hy sinh hồn còn phiêu dạt nơi chiến trường K, cho những người dân Khmer bản địa, người Khmer gốc Chàm, người Khmer gốc Việt, cho những người lính Campuchia… đã chết trong các đợt thanh trừng của tập đoàn độc tài Khmer đỏ.

Trở lại đất bạn sau gần 40 năm, thực hiện cuộc hành trình đi tìm hài cốt đồng đội, nhà văn Đoàn Tuấn thông qua nhân vật Ánh, một cựu chiến binh trở lại đất nước Chùa Tháp, đã thực hiện thay đồng đội những ước nguyện nhân văn.

Sau khi từ Campuchia trở về, Ánh đã xây dựng được một cuộc sống gia đình đầm ấm và đủ đầy, song ký ức về những năm tháng chiến đấu và hy sinh của đồng đội đã thôi thúc anh trở lại Campuchia.

Ánh quyết tâm trở thành nhà sư (lấy tên theo tiếng Khmer là Phteah Saniphap - nghĩa tiếng Việt là Ngôi nhà Hòa Bình) đi cùng những nhà sư của quê hương Chùa Tháp cất lên tiếng kinh cầu cho linh hồn những người lính, những người dân Campuchia đã nằm lại lòng đất trong cuộc chiến.

Từ đó, Ánh đã đi đến những nơi mà tiểu đoàn mình năm xưa từng chiến đấu để cầu siêu cho linh hồn những đồng đội hy sinh mà không tìm thấy thi thể, cho những linh hồn đồng đội chưa về được với quê mẹ.

Nhà văn, nhà biên kịch Đoàn Tuấn. Ảnh: Mi Mi.

Chiến tranh và những hậu chấn tâm lý

Có lẽ, với nhà văn Đoàn Tuấn, chiến tranh không chỉ là những đoàn quân ra trận; những bản tổng kết rực rỡ hay những huân, huy chương rạng ngời. Đối với những người lính, họ nhìn lại chiến tranh bằng cặp mắt soi rõ ngọn ngành từng vụ việc, từng cái chết, từng lần chết hụt, từng chuyện đau lòng.

Có những câu hỏi không ai muốn trả lời. Có những câu chuyện buồn không ai muốn gợi lại. Nhưng một cuộc sống trung thực và can đảm không cho phép chúng ta sống hời hợt, đại khái. Một thái độ sống chân chính đòi hỏi chúng ta phải sống kỹ với từng chi tiết của quá khứ, của ký ức.

Những người lính tình nguyện Việt Nam tại chiến trường K. Ảnh: kienthuc.

Chính vì thế điểm nhấn của tác phẩm là vấn đề hậu chấn tâm lý sau chiến tranh, ám ảnh về những sang chấn tâm lý của những người cựu chiến binh khi trở về với đời thường. Nhiều người trong số họ bị ám ảnh sâu sắc bởi những gì mà họ từng chứng kiến trong những năm tháng ở K: sự hy sinh của đồng đội, cái chết của những người dân Campuchia vô tội...

Không chỉ vậy, những hậu chấn tâm lý vẫn đè nặng lên đa số người dân Campuchia sau thời kỳ Khmer Đỏ. Bao nhiêu năm qua, mỗi người Khmer khi đi ngủ đều gặp ác mộng. Họ vẫn nghe thấy những tiếng gọi của người thân, vẫn thấy hình bóng chập chờn của cha mẹ, vợ con, anh em họ đâu đây.

Nhiều người thất lạc gia đình, lưu lạc tha hương. Họ không thể sống trong ngôi nhà cũ của mình, bởi ở đó, họ không thể chịu đựng nổi những kỷ niệm yêu thương lẫn ký ức đau đớn.

Nhà văn Đoàn Tuấn chia sẻ: “Tôi có thể khẳng định với bạn, dù bạn biết nhiều danh lam thắng cảnh, dù bạn thưởng thức nhiều món ăn hảo hạng, nhưng không có gì thú vị bằng việc được khám phá những điều kỳ lạ về cuộc đời và số phận của con người, nhất là những người từ chiến trận trở về”.

Vì lẽ đó, công việc tái hiện những câu chuyện về khúc ca quân tình nguyện Việt Nam tại chiến trường K này của nhà văn là sứ mệnh mà những đồng đội đang sống và đã mất giao phó cho ông. Cuộc chiến nào rồi cũng đến ngày chấm dứt, hòa bình hiện tại rất quý giá. Dù cuộc chiến đã khép lại nhưng những tổn thương, ám ảnh còn đó.

Trong lời tựa cuốn sách, nhà thơ Lê Minh Quốc viết: “Lời nguyện cầu cho những linh hồn phiêu dạt, lần này, nhà văn Đoàn Tuấn đã khiến ta ngạc nhiên, lạ lùng với những nhân vật như Ánh, như đồng đội của Ánh, như các nhà sư đồng hành cùng Ánh, như biết bao con người bình dị khác…”.

“Khép sách lại, hẳn ta còn nghe âm vang, vang vọng mãi tiếng nói cười, tiếng khóc thầm, tiếng nức nở, tiếng kinh cầu… chan chứa yêu thương, thấm đẫm tình người”.

Minh Châu