Khung chỉ số quốc gia về khoa học và công nghệ: Công cụ nâng sức cạnh tranh của Việt Nam
Việc Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành Khung chỉ số quốc gia theo dõi, đánh giá tiềm lực và trình độ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đã cụ thể hóa Nghị quyết 57-NQ/TW và tạo công cụ quản lý hiện đại, giúp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và tiến gần hơn tới mục tiêu phát triển bền vững trong kỷ nguyên tri thức.
Khung đánh giá tiềm lực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, lựa chọn 35/78 chỉ số trong GII.
Vừa qua, Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) công bố Báo cáo Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) 2025, trong đó Việt Nam tiếp tục giữ vị trí thứ 44/139 quốc gia và nền kinh tế, tương đương năm 2024. Kết quả này giúp Việt Nam duy trì trong nhóm 50 quốc gia có hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hàng đầu thế giới, trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt.
Báo cáo GII ghi nhận Việt Nam là 1 trong 9 quốc gia thu nhập trung bình cải thiện nhanh thứ hạng kể từ năm 2013; đồng thời duy trì 15 năm liên tiếp có kết quả đổi mới sáng tạo cao hơn mức phát triển, cùng kỷ lục với Ấn Độ. Việt Nam cũng nằm trong nhóm 3 quốc gia có tốc độ tăng năng suất lao động nhanh nhất giai đoạn 2014-2024 và đứng thứ 2 trong nhóm các nước thu nhập trung bình thấp, chỉ sau Ấn Độ. Trong ASEAN, Việt Nam vượt Thái Lan, xếp thứ 3 sau Singapore và Malaysia.
Ngay sau khi GII 2025 được công bố, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Quyết định số 2796/QĐ-BKHCN về Khung chỉ số phục vụ theo dõi, đánh giá tiềm lực, trình độ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo quốc gia. Đây là bước đi quan trọng nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị và triển khai Nghị quyết 71/NQ-CP của Chính phủ.
Khung chỉ số được xây dựng dựa trên các tiêu chí của GII và tham chiếu dữ liệu từ SCImago (nguồn Scopus), gồm 2 hợp phần: đánh giá tiềm lực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (35 chỉ số đầu vào-đầu ra) và đánh giá trình độ khoa học, công nghệ theo 16 lĩnh vực xếp hạng quốc tế. Phương pháp đánh giá dựa trên 3 trụ cột: hiệu suất nghiên cứu, khả năng đổi mới sáng tạo và tác động xã hội.
Việc chủ động triển khai Khung chỉ số quốc gia cho thấy quyết tâm của Việt Nam trong việc biến khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo thành động lực then chốt, không chỉ để nâng hạng GII, mà quan trọng hơn là chuyển hóa tri thức thành năng suất, năng lực cạnh tranh và tăng trưởng bền vững, hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045.
