Khủng hoảng ngân sách Mỹ: Chưa có đột phá trong nỗ lực mở cửa trở lại chính phủ

Tòa nhà Quốc hội Mỹ ở Washington D.C. Ảnh: THX/TTXVN

Lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Chuck Schumer (đảng Dân chủ, bang New York) đã khẳng định đảng Dân chủ sẽ không nhượng bộ để ủng hộ dự luật tài trợ ngắn hạn của đảng Cộng hòa đến ngày 21/11, trừ khi đề xuất này bao gồm các ưu tiên của phe Dân chủ, đặc biệt là việc gia hạn quỹ chăm sóc sức khỏe.

Trong khi đó, Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson (đảng Cộng hòa) ngày 13/10 đã chỉ trích các khoản trợ cấp sắp hết hạn theo Đạo luật chăm sóc sức khỏe hợp túi tiền, hay còn gọi là Obamacare, coi đó là sự “lãng phí.”

Ông Johnson cho rằng đất nước đang “tiến gần đến một trong những đợt đóng cửa chính phủ dài nhất trong lịch sử Mỹ”. Tới nay, đợt đóng cửa chính phủ lâu nhất xảy ra trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Donald Trump, kéo dài 35 ngày, phần lớn liên quan đến tranh cãi về bức tường biên giới phía Nam.

Chủ tịch Hạ viện Johnson cho biết ông đã trao đổi “rất lâu” với Tổng thống Trump ngay trước khi nhà lãnh đạo Mỹ lên đường công du Trung Đông, và hai người vẫn thống nhất quan điểm về việc đóng cửa chính phủ.

Những bình luận của Chủ tịch Hạ viện Mỹ làm gia tăng căng thẳng trước khi các thượng nghị sĩ trở lại Washington sau kỳ nghỉ lễ, dù vẫn chưa có lối đi rõ ràng để kết thúc tình trạng đóng cửa chính phủ. Ông Johnson đã cho Hạ viện - do đảng Cộng hòa kiểm soát - nghỉ họp từ ngày 19/9. Quyết định này vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ từ đảng Dân chủ và thậm chí, một số thành viên đảng Cộng hòa muốn trở lại làm việc. Các nghị sĩ Dân chủ tại Hạ viện cũng dự định nhóm họp vào ngày 14/10 “để thảo luận về hướng đi tiếp theo”.

Trong một động thái khác có liên quan, lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện John Thune (đảng Cộng hòa) cho biết cơ quan lập pháp này sẽ bỏ phiếu lại vào ngày 14/10 về dự luật chấm dứt tình trạng đóng cửa, nhưng ông vẫn cần một số ít nghị sĩ Dân chủ để mở cửa lại chính phủ. Trước đó, Thượng viện Mỹ đã 7 lần không thông qua được dự luật của đảng Cộng hòa tại Hạ viện nhằm mở cửa lại chính phủ cho đến ngày 21/11.

Đảng Cộng hòa kiểm soát Thượng viện với tỷ lệ 53-47, nhưng cần 60 phiếu để vượt qua thủ tục tranh luận câu giờ về dự luật được đề xuất nhằm trì hoãn hoặc ngăn chặn hoàn toàn việc thông qua quyết định (filibuster). Hiện nay, phe Cộng hòa còn thiếu 5 phiếu của phe Dân chủ và chưa thấy bất kỳ chuyển biến nào kể từ khi Chính phủ Mỹ bắt đầu đóng cửa hôm 1/10.

Có ý kiến cho rằng đảng Cộng hòa có thể bãi bỏ ngưỡng 60 phiếu ủng hộ cần thiết để mở lại chính phủ nếu họ từ chối thương lượng lấy phiếu từ đảng Dân chủ. Tuy nhiên, các lãnh đạo đảng Cộng hòa rất ngần ngại sử dụng “tùy chọn hạt nhân”, bởi vì bước đó sẽ thay đổi vĩnh viễn Thượng viện và đặt ra tiền lệ mà các nhóm bảo thủ lo sợ sẽ hối hận khi đảng Dân chủ trở lại nắm quyền.

Dựa trên các kế hoạch dự phòng của những cơ quan liên bang lớn, Trung tâm Chính sách Lưỡng đảng ước tính khoảng 1,4 triệu nhân viên liên bang đang tạm nghỉ việc hoặc phải tiếp tục làm việc mà không được trả lương do chính phủ ngừng hoạt động. Cùng với việc gần như chắc chắn các quân nhân sẽ không nhận được lương vào kỳ lương 15/10, Tổng thống Trump ngày 11/10 tuyên bố chính quyền Mỹ “đã xác định được nguồn quỹ” để trả lương cho đội ngũ quân nhân trong tuần này.

Trong khi đó, hôm 10/10, hơn 4.000 nhân viên liên bang đã nhận được thông báo sa thải chính thức. Kênh truyền hình CNN đưa tin Bộ Giáo dục Mỹ đã cắt giảm gần như toàn bộ đội ngũ nhân viên phụ trách giáo dục đặc biệt trong đợt sa thải hàng loạt.

Quyết định sa thải của cơ quan này phần lớn ảnh hưởng đến Văn phòng Giáo dục Đặc biệt và Dịch vụ Phục hồi chức năng, ngoại trừ một nhóm nhỏ chủ yếu là các quan chức cấp cao. Văn phòng Giáo dục Đặc biệt và Dịch vụ Phục hồi chức năng đảm nhiệm công tác hỗ trợ các chương trình phục vụ hàng triệu trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn khuyết tật trên toàn quốc.

Về phần mình, Bộ trưởng Giao thông Sean Duffy cho biết sẽ “thực hiện các biện pháp cắt giảm cần thiết” tại cơ quan này và NASA - nơi ông kiêm nhiệm vai trò Quyền Giám đốc. Theo ông Duffy, hệ thống kiểm soát không lưu hiện thiếu từ 2.000 đến 3.000 nhân viên và chỉ cần một vài người nghỉ ốm cũng có thể gây ra “hiệu ứng dây chuyền” trong không phận Mỹ, dẫn đến tình trạng chậm chuyến bay. Bộ trưởng Giao thông đổ lỗi cho các nghị sĩ đảng Dân chủ trong Quốc hội về việc chậm trả lương cho đội ngũ nhân viên kiểm soát không lưu, nhưng khẳng định “họ sẽ nhận được lương, chỉ là chưa biết là khi nào”.

Trong bối cảnh các nhân viên liên bang chưa được nhận lương, nhiều ngân hàng lớn ở Mỹ đã ra thông báo về những giải pháp hỗ trợ tài chính phù hợp với hoàn cảnh cụ thể của khách hàng gặp khó khăn về tài chính do tình trạng đóng cửa chính phủ.

Ngọc Quang (TTXVN)