Khuyến học, khuyến tài ở dòng họ Trần Nam Định

Trong những năm qua, dòng họ Trần ở Nam Định đã tích cực triển khai phong trào khuyến học, khuyến tài, tạo nên nét đẹp trong văn hóa giáo dục trong dòng họ. Các gia đình trong dòng họ đều quan tâm chăm lo việc học và động viên con em nỗ lực, cố gắng đạt thành tích cao trong học tập.

Dòng họ Trần ở Nam Định hiện có khoảng 200 nghìn người, chiếm hơn 20% dân số trong tỉnh. Phát huy tinh thần “Hào khí Đông A”; đoàn kết, sáng tạo, vươn lên trong mọi lĩnh vực và hoạt động xã hội, dòng họ Trần luôn động viên con cháu phấn đấu học hành. Trong đó, nhiều chi hội đã được chọn làm điểm xây dựng dòng họ học tập tại địa phương. Điển hình như dòng họ Trần Đăng ở xã Nam Phong (thành phố Nam Định), từ năm 2010 đã có 100% hộ trong dòng họ đạt tiêu chuẩn gia đình hiếu học. Với hình thức vận động xây dựng quỹ khuyến học mang tính chất tự nguyện, lồng ghép trong các dịp sơ kết, tổng kết phong trào khuyến học, trong dịp giỗ tổ họ, đến nay dòng họ đã có quỹ khuyến học trên 120 triệu đồng. Vào dịp đầu năm học mới hàng năm, ban khuyến học dòng họ đều tổ chức phát thưởng biểu dương các cháu học sinh giỏi và các cháu có hoàn cảnh khó khăn, đồng thời thường xuyên đến từng gia đình để kiểm tra và động viên con em tích cực học tập. Hàng năm, dòng họ đã có hàng chục cháu đạt danh hiệu học sinh giỏi, học sinh tiên tiến và thi đỗ vào các trường cao đẳng, đại học. Đến nay, dòng họ đã có 2 thạc sĩ, trên 40 người tốt nghiệp đại học, 12 nghệ nhân, nghệ sĩ và đang có 20 cháu học đại học, 45 cháu học trung học, 40 cháu đang học tiểu học. Trong 3 năm qua, chi hội khuyến học dòng họ đã khen thưởng cho 180 lượt học sinh có thành tích cao trong học tập và trao học bổng cho 12 cháu có hoàn cảnh khó khăn.

Trung tâm Nghiên cứu bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc tại các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ kết hợp với dòng họ Trần Nam Định trao quà cho các cháu học sinh Trung tâm Dạy trẻ khuyết tật thành phố Nam Định.

Dòng họ Trần Đại tộc ở xóm 13, xã Hải Phúc (Hải Hậu) cũng là một trong những dòng họ sớm thành lập ban khuyến học và được các cấp khuyến học chọn xây dựng điểm dòng họ học tập ở cơ sở. Với 484 hộ, hơn 3.000 nhân khẩu, dòng họ có 85% số hộ là hội viên hội khuyến học, trong đó có 53 gia đình học tập tiêu biểu, 125 gia đình được công nhận là “Gia đình học tập”; 100% các cháu trong độ tuổi đều được đến trường, không có cháu nào phải bỏ học giữa chừng. Dòng họ không có ai mắc vào các tệ nạn xã hội. Hiện tại, dòng họ có 1 phó giáo sư, 1 nhà giáo nhân dân, 2 nghệ sĩ ưu tú, 2 thầy thuốc ưu tú, 5 tiến sĩ, 28 thạc sĩ, 181 cử nhân và đông đảo các thầy, cô giáo dạy ở các cấp học. Nhằm động viên các cháu vươn lên trong học tập, dòng họ đã huy động đóng góp được trên 200 triệu đồng, hàng năm nhân dịp lễ Khai xuân (15 tháng 2 âm lịch), Ban khuyến học tổ chức dâng hương chiêm bái tổ tiên, báo công khuyến học và phát thưởng cho các cháu học sinh giỏi, học sinh nghèo vượt khó. Mỗi năm có từ 50-70 cháu được nhận phần thưởng với mức từ 500 nghìn đến 1 triệu đồng. Hàng năm, dòng họ có từ 94-97% hộ gia đình đạt danh hiệu gia đình văn hóa - gia đình nông thôn mới, trong đó có trên 90% đạt gia đình văn hóa 3 năm liên tục. Bên cạnh đó, các gia đình trong dòng họ còn tích cực giúp nhau phát triển kinh tế, nhiều hộ gia đình còn đầu tư vốn để mở xưởng cơ khí, mua máy cày, máy bừa, máy gặt đập liên hoàn để phục vụ sản xuất nông nghiệp. Đến nay, tỷ lệ hộ có kinh tế khá, giàu của dòng họ ngày một tăng lên, tỷ lệ hộ nghèo năm 2019 chỉ còn dưới 1%.

Nhằm hướng về cội nguồn tri ân tiên tổ, vừa qua, Ban chấp hành họ Trần Nam Định được thành lập quy tụ những người có tâm huyết với dòng họ. Ban chấp hành đã tổ chức nhiều hoạt động có ý nghĩa thiết thực, trong đó phát động sâu rộng phong trào gia đình hiếu học, dòng họ khuyến học. Ở tất cả các cấp của dòng họ Trần trong tỉnh đến hết năm 2019 đều đã xây dựng được quỹ khuyến học, khuyến tài, đồng thời đổi mới công tác khuyến học, khuyến tài cho phù hợp với từng địa phương, phát hiện và bồi dưỡng nhân tài cho dòng họ. Đến nay, dòng họ đã dành hàng nghìn suất quà, trao học bổng, khen thưởng cho con cháu họ Trần học giỏi trong các chi tộc, ngành tộc. Nhiều cá nhân đã tích cực ủng hộ phong trào khuyến học, khuyến tài như: Ông Trần Mạnh Lưu tặng nhà tình nghĩa, tặng quà cho các hộ nghèo trong dịp lễ tết, trao phần thưởng khuyến học, khuyến tài; ông Trần Tuấn đóng góp hiệu quả cho việc xây dựng và hoạt động của dòng họ, tích cực ủng hộ xây dựng quỹ khuyến học, khuyến tài thông qua đấu giá sản phẩm của công ty ông sản xuất; ông Trần Văn Truyền tích cực tham gia các hoạt động của họ Trần tỉnh, tạo mọi điều kiện giúp đỡ Ban chấp hành họ Trần tỉnh và thành phố ngay từ ngày đầu mới thành lập. Hàng năm ông đều dành kinh phí để ủng hộ quỹ khuyến học, khuyến tài; ông Trần Thanh Minh tích cực tham gia các hoạt động từ thiện nhân đạo, tạo công ăn việc làm cho con em họ Trần có hoàn cảnh khó khăn thông qua việc tạo điều kiện du học và xuất khẩu lao động... Bên cạnh đó, đại diện dòng họ Trần đã liên kết với Trường Đại học Nguyễn Trãi Hà Nội tài trợ 50 suất học bổng cho sinh viên họ Trần Nam Định, mỗi suất từ 70 triệu đến 100 triệu đồng để các em học hết đại học và đi làm.

Phát huy kết quả tốt đẹp đó, trong thời gian tới, dòng họ Trần tại Nam Định tiếp tục củng cố, xây dựng Hội Khuyến học ngày càng vững mạnh, đẩy mạnh phong trào thi đua xây dựng gia đình học tập. Đồng thời có cách huy động để cả dòng họ tiếp tục chung tay quan tâm, tham gia ủng hộ nhiều hơn nữa cho công tác khuyến học, khuyến tài, giúp các cháu có hoàn cảnh khó khăn vươn lên học tập tốt, các cháu học giỏi tiếp tục đạt thành tích cao hơn trong học tập, làm rạng danh dòng họ, quê hương./.

Bài và ảnh: Hồng Minh