Khuyến khích người dân tích cực tham gia BHXH tự nguyện

Phát tờ rơi tuyên truyền về BHXH tự nguyện. Ảnh: Minh Quang

Thực tế hiện nay, số người tham gia loại hình BHXH này chưa nhiều, đòi hỏi ngành BHXH và Bưu điện tỉnh cần có nhiều hình thức tuyên truyền, phổ biến các quy định mới, bổ sung các chính sách ưu đãi khi tham gia BHXH tự nguyện, giúp nhiều người dân nắm bắt được và nhiệt tình tham gia, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của mỗi người và đảm bảo an sinh xã hội.

Chị Trần Thị Tuyết, xã Ninh Xuân (huyện Hoa Lư) là lao động tự do, làm nghề du lịch theo thời vụ, lương được trả theo thỏa thuận công việc. Cuộc sống gia đình chị Tuyết chỉ đủ ăn đủ tiêu, không có nhiều tiền dự trữ. Được nhân viên Bưu điện xã tuyên truyền, vận động tham gia BHXH tự nguyện để khi hết tuổi lao động về già có lương hưu, đảm bảo cuộc sống, chị Tuyết cùng chồng đã tham gia được 3 năm nay.

Chị Tuyết chia sẻ, chúng tôi xác định là lao động tự do, mùa vụ, nếu không chuẩn bị cho mình một nguồn thu nhập nhất định thì khi về già sẽ trở thành gánh nặng cho con cái và xã hội. Do đó, với sự hỗ trợ của Nhà nước 10%, chúng tôi đã tiết kiệm từ nguồn thu hàng tháng của gia đình để đóng BHXH tự nguyện cho cả hai vợ chồng, mỗi tháng hơn 1 triệu đồng, sau này không chỉ có tiền lương hưu mà còn có thẻ BHYT, yên tâm khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế đến hết đời...

Chị Ngô Thị Thảo, nhân viên Bưu điện văn hóa xã Ninh Xuân (huyện Hoa Lư) cho biết, chị làm đại lý BHXH, BHYT của Bưu điện từ năm 2016, đến nay được hơn 4 năm. Trong quá trình làm nhân viên đại lý, điều khó khăn nhất đối với mỗi nhân viên là phải nắm vững các chính sách, Luật BHXH, BHYT để tuyên truyền, tư vấn, vận động người dân tham gia. Cùng với đó, nhân viên đại lý phải là người kiên trì, nhẫn nại, có tinh thần trách nhiệm cao, thực sự nhiệt tình và tâm huyết với công việc.

Việc tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH, BHYT, nhất là BHXH tự nguyện không chỉ đơn thuần là tìm đến nhà gặp gỡ, vận động người dân, mà quan trọng hơn là cần hiểu người dân muốn gì, cần gì để cung cấp thông tin, làm thay đổi nhận thức của người dân, khiến họ tin tưởng, cảm thấy thoải mái và yên tâm, tự nguyện tham gia BHXH tự nguyện.

Nhờ năng động, kiên trì, nắm bắt đúng đối tượng có nhu cầu để tư vấn, vận động, đến nay, chị Ngô Thị Thảo, nhân viên Bưu điện văn hóa xã Ninh Xuân đã khai thác được trên 40 đối tượng tham gia BHXH tự nguyện và hàng trăm đối tượng tham gia BHYT hộ gia đình, là một trong những nhân viên đại lý khai thác được nhiều đối tượng của Bưu điện huyện Hoa Lư.

Theo đồng chí Trần Văn Tuyến, Phó Giám đốc BHXH tỉnh Ninh Bình:BHXH tự nguyện là loại hình bảo hiểm do người lao động tự nguyện tham gia, được lựa chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với thu nhập của bản thân để hưởng các chế độ theo quy định. Người dân tham gia BHXH tự nguyện được hưởng lương hưu theo quy định; được trợ cấp một lần và tử tuất; được cơ quan BHXH cấp thẻ BHYT khi nghỉ hưu và hưởng quyền lợi khám, chữa bệnh như những người tham gia BHXH bắt buộc. Đặc biệt, loại hình bảo hiểm này có nhiều ưu việt trong việc giảm bớt khó khăn, rủi ro khi về già, giúp bảo đảm thu nhập, ổn định cuộc sống cho mỗi người khi hết tuổi lao động.

Nghị định 134/2015/NĐ-CP của Chính phủ quy định, lao động tự do từ 15 tuổi trở lên được tham gia BHXH tự nguyện, với phương thức tham gia rất đơn giản theo cách đóng: hàng tháng, hàng quý, hàng năm hoặc 5 năm một lần. Mức đóng hàng tháng bằng 22% thu nhập do người tham gia tự chọn lựa, tương đương với chuẩn hộ nghèo của nông thôn; mức đóng cao nhất tự chọn lựa bằng 20 lần mức lương cơ bản tại thời điểm bắt đầu tham gia.

Theo đó, ngay sau khi đóng đủ thời gian 20 năm, người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng lương hưu ngay từ tháng liền kề. Nếu người đó muốn dừng tham gia BHXH tự nguyện để chuyển sang BHXH bắt buộc, hưởng BHXH một lần hoặc gặp bất trắc qua đời thì sẽ được BHXH trả lại một phần số tiền đã đóng trước đó, tùy theo thời gian tham gia và mức đóng.

Với chính sách BHXH tự nguyện theo quy định của Luật BHXH mới hiện nay đã mở ra cho người lao động tự do cơ hội tham gia và thụ hưởng chính sách an sinh xã hội một cách dễ dàng. Đặc biệt, nhằm tăng tính hấp dẫn, thu hút người nông dân, lao động tự do, lao động ở các làng nghề... tham gia BHXH tự nguyện, từ ngày 1/1/2018, Nhà nước đã có chính sách hỗ trợ đối với người tham gia BHXH tự nguyện. Theo đó, đối tượng nghèo sẽ được hỗ trợ 30%, hộ cận nghèo được hỗ trợ 25% và đối tượng khác được hỗ trợ 10%.

Với sự vào cuộc của các cấp, các ngành, đặc biệt là công tác tuyên truyền, vận động sâu rộng trong các tầng lớp nhân dân, những năm qua, tỷ lệ tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn tỉnh Ninh Bình tăng dần. Tính đến hết tháng 4/2020, toàn tỉnh có 7.273 người tham gia BHXH tự nguyện, đạt gần 46% kế hoạch BHXH Việt Nam giao.

Cũng theo đồng chí Trần Văn Tuyến, Phó Giám đốc BHXH tỉnh Ninh Bình, qua khảo sát sơ bộ, hiện trên địa bàn tỉnh còn khoảng 400 nghìn người trong độ tuổi lao động cần tham gia BHXH tự nguyện.

Để thu hút được đối tượng này tham gia BHXH tự nguyện, nhất là trong bối cảnh khó khăn do dịch COVID-19, ngành BHXH tiếp tục chỉ đạo BHXH các huyện, thành phố, phối hợp với Bưu điện tỉnh đẩy mạnh tuyên truyền về tính ưu việt của BHXH tự nguyện, trong đó có những giải pháp phù hợp với đối tượng là lao động tự do và người dân khu vực nông thôn.

Tiếp tục phối hợp cùng các sở, ngành liên quan tổ chức đối thoại, trao đổi, tư vấn với người dân. Tăng cường hơn nữa công tác tập huấn, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng của đội ngũ đại lý thu BHXH, BHYT ở các xã, phường, thị trấn, Hội Nông dân, Phụ nữ, ngành Bưu điện... Tích cực ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý và hỗ trợ nghiệp vụ, đa dạng hóa các hình thức, phương thức nhận hồ sơ, trả kết quả, thu tiền đóng, chuyển tiền đóng vào quỹ..., tạo thuận lợi, nhanh nhất cho người tham gia bảo hiểm.

Đặc biệt, để tuyên truyền chính sách BHXH tự nguyện sâu rộng đến với người dân và được người dân ủng hộ, rất cần sự góp sức, chung tay vào cuộc của các cấp, các ngành và chính quyền địa phương, giúp người dân hiểu rõ và tin tưởng vào chính sách của Nhà nước, tự nguyện tham gia, từ đó chính sách BHXH tự nguyện mới đi vào cuộc sống, được người dân đồng tình ủng hộ, tích cực thực hiện.

Mỹ Hạnh

Tham gia BHXH tự nguyện là hình thức an sinh tốt nhất cho những người lao động tự do, có thu nhập không ổn định. Tùy vào điều kiện, hoàn cảnh của mình mà người tham gia có thể cân nhắc lựa chọn cho mình mức đóng BHXH tự nguyện phù hợp.

Theo quy định tại khoản 4 Điều 2 Luật BHXH 2014, bất cứ ai là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc thì đều có thể tham gia BHXH tự nguyện.

Khoản 1 Điều 87 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 và Điều 10 Nghị định 134/2015/NĐ-CP quy định: Mỗi tháng người tham gia phải đóng 22% mức thu nhập do mình lựa chọn.

Mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở.

Cụ thể mức đóng BHXH tự nguyện 2020 trong một số trường hợp:

- Đóng 03 tháng/lần:

Mức đóng = Mức hàng tháng x 3;

- Đóng 06 tháng/lần:

Mức đóng = Mức hàng tháng x 6;

- Đóng 12 tháng/lần:

Mức đóng = Mức hàng tháng x 12;

- Đóng một lần cho nhiều năm về sau (không quá 05 năm/lần):

Mức đóng = Tổng mức đóng của các tháng đóng trước;

- Đóng một lần cho những năm còn thiếu (không quá 10 năm):

Mức đóng = Tổng mức đóng của các tháng còn thiếu (Có áp dụng lãi).

Người đóng 03 tháng/lần, 06 tháng/lần, 12 tháng/lần hoặc đóng một lần cho nhiều năm về sau sẽ được hoàn trả một phần tiền đã đóng trước đó khi:

- Dừng tham gia BHXH tự nguyện và chuyển sang tham gia BHXH bắt buộc;

- Hưởng BHXH một lần;

- Bị chết hoặc Tòa án tuyên bố là đã chết.

Lưu ý: Người đang tham gia có thể thay đổi phương thức đóng hoặc mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng sau khi thực hiện xong phương thức đóng đã lựa chọn trước đó.