Kỉ vật thiêng liêng trong lòng Đảng bộ và nhân dân xã Vĩnh Kim

Máy cày do Bác Hồ tặng xã Vĩnh Kim đang được đặt trang trọng tại bảo tàng của xã. Ảnh: T.L

Nằm ở phía Đông của huyện Vĩnh Linh, xã Vĩnh Kim nổi tiếng là vùng đất có bề dày truyền thống cách mạng. Mảnh đất Vĩnh Kim hôm nay chính là Thủy Cần xưa có vị trí địa lí, tự nhiên quan trọng. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, Thủy Cần là vị trí có tính chiến lược của Pháp, đồn Thủy Cần được thực dân Pháp xây dựng khá kiên cố với các lô cốt, tháp canh, hệ thống hầm hào chằng chịt, bố trí hỏa lực mạnh nhằm thực hiện âm mưu chiếm đóng lâu dài, thẳng tay khủng bố, đàn áp, cướp phá ở làng Thủy Cần và các xã lân cận. Ngọn lửa Thủy Cần thổi bùng lên với chí căm thù cao độ, lực lượng của ta đã anh hùng, kiên cường đánh địch trong mọi tình huống với lực lượng không cân sức giữa ta và địch. Với chiến thuật cầm cự, quấy rối, bắn tỉa, bao vây, ta đã làm cho địch mệt mỏi, mất ăn, mất ngủ và hao mòn dần lực lượng. Mọi hướng chi viện, cứu nguy của địch đều bị ta khống chế, ngăn chặn làm cho đồn Thủy Cần bị cô lập hoàn toàn, đến tháng 10/1949, địch buộc phải tháo chạy sau gần 3 năm chiếm đóng. Làng Thủy Cần và các vùng lân cận được giải phóng, góp phần cùng huyện Vĩnh Linh đánh thắng thực dân Pháp xâm lược, mở ra một chân trời tự do, độc lập, người cày có ruộng.

Sau khi hiệp định Giơ-ne-vơ được kí kết, hòa bình lập lại ở miền Bắc, xã Vĩnh Kim đã giương cao ngọn cờ phong trào hợp tác hóa đầy sôi động, từ xây dựng tổ đổi công đến HTX bậc thấp và tiến hành xây dựng HTX cao cấp, HTX nông nghiệp Vĩnh Kim dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ và sự nỗ lực vươn lên của toàn dân đã vững vàng vượt qua khó khăn, thử thách đẩy mạnh phong trào “3 ngọn cờ hồng”. Chỉ trong thời gian ngắn, Vĩnh Kim trở thành đơn vị xây dựng mô hình HTX cao cấp thành công đầu tiên của miền Bắc, đồng thời trở thành HTX tiên tiến đầu tiên của khu vực Vĩnh Linh và miền Bắc XHCN lúc bấy giờ. Với những thành tích xuất sắc đóng góp cho xây dựng CNXH, tháng 12/1959, HTX nông nghiệp, cán bộ và nhân dân xã Vĩnh Kim được Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng chiếc máy cày hiệu Zeto-25K. Lễ mít tinh đón nhận máy cày của xã Vĩnh Kim được tổ chức tại vùng Cây Sui. Từ đó, chiếc máy cày đầu tiên trên khu phi quân sự là 1 sự kiện đặc biệt làm nức lòng bà con bờ Bắc sông Bến Hải và cả người dân bên bờ Nam giới tuyến. Máy cày của Bác Hồ đã đem lại cho Vĩnh Kim một sức sống mới, biến những vùng đất hoang hóa án ngự lâu đời như vùng Cây Sui, Cồn Hôi, Đuôi Tôm, Cố Bộ... trở thành các đồi chè, bãi sắn, nương khoai xanh mượt, đồng thời vận chuyển hàng vạn tấn vật tư, phân bón giống cây trồng cho sản xuất nông nghiệp của xã Vĩnh Kim và cả vùng giới tuyến Hiền Lương- Bến Hải.

Năm 1965, khi Mỹ leo thang đánh phá miền Bắc, cả Vĩnh Linh vừa sản xuất, vừa chiến đấu. Chiếc máy cày của Bác lại chuyển sang nhiệm vụ vận chuyển đạn dược và kéo pháo góp phần bảo vệ đảo Cồn Cỏ và đánh trả địch ở bên bờ Nam sông Bến Hải. Tình cảm của Bác Hồ như sưởi ấm lòng người giới tuyến, đi theo dân Vĩnh Kim trên chặng đường sản xuất và chiến đấu. Với khẩu hiệu “Giỏi tay cày, chắc tay súng” vừa sản xuất giỏi vừa chiến đấu kiên cường, trong chiến tranh ác liệt nhưng sản xuất nông nghiệp tại xã Vĩnh Kim vẫn đạt năng suất lúa 5 tấn/ha. Với những thành tích xuất sắc trong sản xuất và chiến đấu, Đảng bộ và nhân dân Vĩnh Kim vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Vĩnh Kim trở thành đơn vị cấp xã đầu tiên đạt 2 danh hiệu anh hùng lúc bấy giờ.

Năm 1967, máy cày do Bác Hồ tặng bị hỏng nặng không thể hoạt động được, mặc dù trong điều kiện khó khăn của chiến tranh nhưng xã Vĩnh Kim đã thuê ô tô khẩn cấp đưa máy cày ra xưởng cơ khí I (Hà Nội) để sửa chữa. Chiến tranh khốc liệt, chiếc máy cày của Bác Hồ đành phải giữ lại xưởng sửa chữa tại Hà Nội. Đến năm 1979, Đảng bộ xã Vĩnh Kim hạ quyết tâm dù khó khăn đến đâu cũng phải đưa chiếc máy cày của Bác Hồ tặng trở về địa phương. Chính quyền địa phương đã giao nhiệm vụ cho 3 ông: Nguyễn Hữu Thông, Nguyễn Đức Anh, Nguyễn Đức Đồng ra Hà Nội đưa máy cày về. Theo thông tin từ một công nhân của xưởng cho biết chiếc máy cày từ Vĩnh Linh chuyển ra không tu sửa được (do cảng Hải Phòng bị phong tỏa thủy lôi, phụ tùng nhận viện trợ của Tiệp Khắc không nhập vào được) nên phải cất giữ vào một khu của nhà máy. Với sự can thiệp của Viện Bảo tàng Hồ Chí Minh, nhà máy đã điều động tổ thợ lành nghề làm 3 ca liên tục cả ngày, đêm trong đợt phát động kỉ niệm 50 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Trong những ngày tu sửa tại xưởng, một số linh kiện phải thay thế, xưởng cử người lên Nông trường Tam Đảo để mua phụ tùng máy, riêng 2 chiếc lốp ban lãnh đạo xưởng trực tiếp đến tổng kho tại Hải Phòng để mua đúng nhãn hiệu của Tiệp Khắc. Sau 2 tháng sửa chữa, đúng 23 giờ ngày 3/2/1981, chiếc máy cày đã đưa trở lại xã Vĩnh Kim. Lần thứ 2, Đảng bộ và nhân dân xã Vĩnh Kim tổ chức lễ trang trọng đón chiếc máy cày đúng vào đêm 30 tháng Chạp, vẫn vẹn nguyên không khí náo nức chờ đợi như 21 năm về trước. Những năm 1980, chiếc máy cày của Bác Hồ tặng lại ngày đêm tiếp tục bươn bả trên những cánh đồng còn lổn nhỗn đạn bom, cày xới đất đai để mang về những mùa vàng bội thu, no ấm cho người dân xã Vĩnh Kim.

Sau nửa thế kỉ với bao thăng trầm của lịch sử, kỉ vật thiêng liêng của Bác Hồ trao tặng cán bộ và nhân dân xã Vĩnh Kim đã hoàn thành nhiệm vụ. Hiện máy đang được đặt trang trọng tại bảo tàng của xã. Bắt nguồn từ chiếc máy cày và tình cảm bao la của Bác Hồ, xã Vĩnh Kim luôn phấn đấu thực hiện trọn vẹn ước mơ cao cả của Người. Bước ra khỏi cuộc chiến tranh, Đảng bộ và nhân dân Vĩnh Kim đã vượt qua mọi gian khổ để xây dựng cuộc sống mới. Từ một vùng quê nghèo đói, đất đai loang lỗ hố bom đã nhường chỗ cho những xóm làng trù phú và rợp bóng cây xanh. Trong thời kì đổi mới, xã Vĩnh Kim đã có bước chuyển mình mạnh mẽ, đạt được nhiều thành quả đáng đáng ghi nhận trên tất cả lĩnh vực đời sống xã hội. Thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, với sự quyết tâm cao của hệ thống chính trị và toàn thể nhân dân, năm 2014, xã Vĩnh Kim trở thành là 1 trong 3 xã đầu tiên của tỉnh đạt chuẩn nông thôn mới. Trên cơ sở kế thừa những thành quả đạt được, kết hợp hài hòa và sáng tạo các nguồn lực cho nền kinh tế - xã hội, đặc biệt là sự đồng thuận, tích cực tham gia thực hiện của nhân dân, xã Vĩnh Kim đã vượt qua khó khăn, từng bước hoàn thành và giữ vững các tiêu chí xây dựng nông thôn mới và đến nay đã hoàn thành xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu.

Nguyễn Đức Điền

(Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Vĩnh Kim)