Kiểm soát số lượng các cuộc thi người đẹp, người mẫu không hợp lý dễ tạo cơ chế xin - cho

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện cho biết, hoạt động nghệ thuật biểu diễn đang đang điều chỉnh bởi Nghị định 79/2012/NĐ-CP và Nghị định số 15/2016-NĐ/CP, song đến nay đã phát sinh một số hạn chế, vướng mắc. Vì vậy, việc ban hành Nghị định quy định về hoạt động nghệ thuật biểu diễn là cần thiết, phù hợp.

Trong quá trình xây dựng dự thảo Nghị định, Bộ VH-TT&DL đã cắt giảm, đơn giản hóa nhiều thủ tục hành chính, tăng cường hiệu quả quản lý Nhà nước.

So với quy định hiện nay, dự thảo Nghị định đã cắt giảm 5/10 thủ tục hành chính bao gồm: Cấp giấy phép cho người nước ngoài biểu diễn nghệ thuật tại Việt Nam; Cấp giấy phép cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài biểu diễn nghệ thuật tại Việt Nam; Cấp giấy phép cho cá nhân, tổ chức Việt Nam ra nước ngoài biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang; Cấp giấy phép tổ chức cuộc thi người đẹp, người mẫu; Cấp giấy phép phổ biến tác phẩm âm nhạc, sân khấu.

Các thủ tục hành chính còn lại được đơn giản hóa, thay đổi hình thức quản lý từ kiểm duyệt sang kiểm tra, xử lý vi phạm. Dự thảo Nghị định cũng phân cấp quản lý theo hướng hoạt động biểu diễn nghệ thuật; tổ chức cuộc thi người đẹp, người mẫu; thí sinh dự thi người đẹp, người mẫu ở nước ngoài cư trú ở đâu phải thực hiện thủ tục hành chính với cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền tại địa phương đó.

Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện trình bày Tờ trình tại phiên họp. Ảnh: Quốc hội

Đồng thời, khắc phục vấn đề tác động giới và quy định điều kiện bao quát hơn đối với thí sinh dự thi người đẹp, người mẫu. Theo Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện, Dự thảo Nghị định không quy định điều kiện thí sinh dự thi người đẹp là nữ, có vẻ đẹp tự nhiên chưa qua phẫu thuật thẩm mỹ và phải đạt danh hiệu chính để dự thi người đẹp, người mẫu quốc tế. Các nội dung này sẽ do đơn vị tổ chức quy định trong điều lệ, quy chế và chịu trách nhiệm kiểm soát, xử lý.

Thí sinh dự thi người đẹp, người mẫu đáp ứng điều kiện không vi phạm trật tự công của Nhà nước, không trong thời gian bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn; không có án tích hoặc không phải là người đang bị buộc tội theo quy định của pháp luật về tố tụng hình sự.

Đồng thời, qui định quản lý theo hình thức hậu kiểm đối với nội dung tác phẩm âm nhạc, sân khấu và nội dung biểu diễn nghệ thuật. Theo đó, tất cả các sản phẩm nghệ thuật biểu diễn có nội dung chống Nhà nước; xâm phạm an ninh quốc gia; gây thiệt hại tới quyền, lợi ích hợp pháp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân; xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan và vi phạm các quy định của pháp luật Việt Nam sẽ không được lưu hành, biểu diễn trước công chúng, tại những nơi công cộng và dưới tất cả các hình thức khác nhau.

Trong quá trình lấy ý kiến, các cơ quan, tổ chức, cá nhân đều thống nhất quan điểm cần có quy định quản lý hoạt động tổ chức cuộc thi người đẹp, người mẫu nhưng còn ý kiến khác nhau về biện pháp quản lý. Bộ VH-TT&DL đã báo cáo xin ý kiến thành viên Chính phủ với 2 phương án.

Phương án 1: Bộ VH-TT&DL quy định điều kiện để UBND cấp tỉnh thực hiện quản lý hoạt động tổ chức cuộc thi người đẹp, người mẫu theo địa bàn. Lý do là Bộ VHTT&DL nhất trí với Bộ Tư pháp và lựa chọn phương án này nhằm cắt giảm thủ tục hành chính, bảo đảm nội dung quản lý Nhà nước vừa hạn chế những tiêu cực, bất cập như hiện nay.

Phương án 2: Tiếp tục quản lý theo hình thức hạn chế số lượng cuộc thi người đẹp, người mẫu trong một năm. Lý do là có thể kiểm soát được số lượng các cuộc thi người đẹp, người mẫu. Tuy nhiên, Bộ Tư pháp cho rằng, việc kiểm soát số lượng các cuộc thi người đẹp, người mẫu chưa hợp lý với mục tiêu quản lý, dễ tạo cơ chế xin cho hoặc tổ chức “chui” như hiện nay. Các DN luôn tìm cách xin Bộ VH-TT&DL cấp phép nhằm tạo thuận lợi trong việc kêu gọi tài trợ, bảo hộ độc quyền và trục lợi từ danh hiệu của cuộc thi người đẹp, người mẫu.

Kết quả, 20/23 thành viên Chính phủ chọn phương án 1 và 23/23 thành viên Chính phủ biểu quyết thông qua nội dung dự thảo.

Thẩm tra Dự thảo, Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng tán thành với sự cần thiết ban hành Nghị định với các lý do được nêu trong Tờ trình của Chính phủ, đồng thời thống nhất với tinh thần đổi mới công tác quản lý, tạo điều kiện thuận lợi cho cá nhân, tổ chức được tự do sáng tạo, hưởng thụ giá trị nghệ thuật trong khuôn khổ pháp luật.

Ủy ban Thẩm tra cùng Ban soạn thảo tiếp tục đánh giá tác động, nghiên cứu, hoàn thiện các quy định về điều kiện, năng lực tổ chức, quản lý; bổ sung quy định mang tính nguyên tắc về tiêu chuẩn đạo đức của người tham dự, nhằm bảo đảm các cuộc thi đạt được tiêu chí, mục đích hướng đến các giá trị chân, thiện, mỹ, phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của người Việt Nam.

Cho ý kiến tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng, Nghị định cần quy định có sự quản lý chặt chẽ những hoạt động biểu diễn lệch lạc, chạy theo thị hiếu, cơ chế thị trường, không phù hợp với thuần phong mỹ tục của Việt Nam. Trong đó, những nội dung bị cấm cần phải có chế tài xử lý nghiêm…

Kết luận tại phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng cho rằng, trong dự thảo Nghị định, còn có những nội dung vẫn tạo cơ chế xin-cho, phân cấp quản lý không rõ ràng. Việc sửa đổi Nghị định phải phát huy sức sáng tạo của các nghệ sĩ để giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Trong đó, về hoạt động quản lý, cấp phép cho các cuộc thi người đẹp, người mẫu, việc phân cấp cho các địa phương cần phải có sự cẩn trọng, tránh để xảy ra hậu quả đáng tiếc…

Phương Thảo