Kiểm toán quản lý rừng: Hơn 2.274 ha đất rừng chuyển đổi chưa được trồng thay thế

Phê duyệt đơn giá thu tiền trồng rừng thay thế chưa đúng quy định

Theo báo cáo kiểm toán, từ khi thành lập Quỹ đến 31/3/2023, các địa phương trên đã phê duyệt phương án thu tiền trồng rừng thay thế để chuyển đổi 5.470,01 ha rừng (rừng tự nhiên 170,09 ha, rừng trồng 5.299,92 ha) sang mục đích khác, diện tích rừng phải trồng thay thế 5.607,54 ha, diện tích rừng đã trồng thay thế 3.341,64 ha (bằng 60% so với diện tích phải trồng).

Tính đến 31/3/2023, tổng số thu của Quỹ là 541,236 tỷ đồng; số đã chi 106,956 tỷ đồng; số dư cuối kỳ 517,979 tỷ đồng.

Diện tích còn phải trồng rừng thay thế 2.274,07 ha, trong đó Quảng Ninh có diện tích lớn nhất là 2.065,69 ha; Hải Dương 28,05 ha; Bắc Giang 128,12 ha; Hải Phòng 52,21 ha. Số tiền trồng rừng thay thế đã quá thời hạn 12 tháng kể từ ngày chủ dự án nộp tiền nhưng địa phương không bố trí được hoặc chưa bố trí đủ diện tích đất trồng rừng thay thế cần phải chuyển tiền trồng rừng thay thế về Quỹ bảo vệ và phát triển rừng Việt Nam để tổ chức trồng rừng thay thế tại địa phương khác là 275,318 tỷ đồng (Quảng Ninh 248,933 tỷ đồng; Bắc Giang 23,249 tỷ đồng; Hải Phòng 3,136 tỷ đồng).

Một góc rừng trồng tại Lục Nam, Bắc Giang. Ảnh: Kiểm lâm Bắc Giang

Về công tác thẩm định, phê duyệt phương án trồng rừng thay thế, tỉnh Quảng Ninh không phê duyệt lại đơn giá thu nộp tiền trồng rừng thay thế khi quy định tính toán có thay đổi, dẫn đến đơn giá thu tiền trồng rừng thay thế thấp hơn đơn giá giao kế hoạch trồng rừng thay thế.

Tỉnh Hải Dương phê duyệt kế hoạch trồng rừng thay thế nhưng xác định diện tích trồng thay thế không đủ so với diện tích rừng đã quyết định chuyển mục đích sử dụng (còn thiếu 17,37ha); cho phép đơn vị nộp tiền làm nhiều đợt theo đơn giá tính ban đầu, mà không thực hiện xác định đơn giá tại thời điểm nộp tiền… Tỉnh Hải Dương và thành phố Hải Phòng áp dụng văn bản không còn phù hợp để tính toán, phê duyệt đơn giá thu tiền trồng rừng thay thế.

Tại địa bàn tỉnh Quảng Ninh, Hải Dương, Bắc Giang phát sinh các trường hợp chậm nộp tiền trồng rừng thay thế theo quy định tại khoản 3, điều 4 Thông tư 13. Tại thời điểm đơn vị thực hiện nộp tiền trồng rừng thay thế, đơn giá để thực hiện trồng rừng thay thế đã thay đổi (xu hướng tăng lên) so với đơn giá được phê duyệt, từ đó dẫn đến tiền thu trồng rừng thay thế không đủ chi trồng đủ diện tích rừng đã chuyển đổi.

Năm 2019, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 35/2019/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp, trong đó đã có quy định xử phạt đối với hành vi chưa nộp, chậm nộp tiền dịch vụ môi trường rừng, xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định về trồng rừng thay thế nhưng không có quy định xử phạt đối với hành vi chậm nộp tiền trồng rừng thay thế.

Theo KTNN, việc không có quy định xử lý khi chậm nộp tiền trồng rừng thay thế đã gây ra sự bất bình đẳng về pháp luật giữa đơn vị tuân thủ pháp luật và đơn vị chưa nghiêm túc tuân thủ pháp luật.

Rà soát để khắc phục, xử lý và làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân

Từ kết quả kiểm toán, KTNN đề nghị các địa phương kiểm tra, rà soát để khắc phục, xử lý và xác định rõ trách nhiệm của tập thể và cá nhân có liên quan để xem xét xử lý theo đúng quy định của pháp luật đối với các nội dung sai phạm, trong đó có việc phê duyệt đơn giá thu tiền trồng rừng thay thế không đúng quy định.

KTNN đề nghị UBND tỉnh Quảng Ninh chấn chỉnh, rút kinh nghiệm, khắc phục kịp thời việc chưa bố trí kế hoạch trồng rừng thay thế đối với diện tích đã chấp thuận phương án trồng rừng thay thế; báo cáo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để báo cáo Chính phủ, Quốc hội xem xét việc xử lý các trường hợp chậm nộp tiền trồng rừng thay thế so với thời hạn.

Ảnh TL minh họa

Đối với tỉnh Hải Dương, KTNN đề nghị kiểm tra, rà soát để khắc phục, xử lý và xác định rõ trách nhiệm đối với việc 2 dự án đến thời điểm kết thúc kiểm toán chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính về tiền trồng rừng thay thế, chưa có quyết định của cấp có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng rừng nhưng đã thực hiện giải phóng mặt bằng.

Việc chưa ban hành quyết định chuyển mục đích sử dụng rừng (5 dự án, tổng diện tích 50,025ha) đã chuyển sang mục đích khác, đã hoàn thành trách nhiệm nộp tiền trồng rừng thay thế, đã được UBND tỉnh Hải Dương ban hành quyết định chuyển mục đích sử dụng đất rừng.

Việc phê duyệt thiết kế kỹ thuật, dự toán trồng rừng thay thế, trong đó xác định dự toán đơn giá cây giống Thông mã vĩ cao hơn hơn từ 1,95 lần đến 2 lần so với đơn giá quy định tại Quyết định 20….

KTNN đề nghị tỉnh Bắc Giang chấn chỉnh, rút kinh nghiệm và xử lý theo đúng qui định của pháp luật đối với tập thể, cá nhân có liên quan trong việc chuyển mục đích sử dụng 2,04ha đất rừng phòng hộ sang mục đích khác cho Công ty Cổ phần tập đoàn khoáng sản Á Cường khai thác khoáng sản thuộc địa bàn xã Phong Minh và xã Sa Lý, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang, thuộc khu vực cấm khai thác khoáng sản theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 28 Luật Khoáng sản trước khi được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch thăm dò, khai thác khoáng sản tại Quyết định 219.

Đối với tỉnh Bắc Giang, KTNN đề nghị kiểm tra, rà soát để khắc phục, xử lý việc chưa ban hành quyết định chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác đối với 35 dự án đã nộp tiền trồng rừng thay thế.

UBND tỉnh Bắc Giang chỉ đạo các cơ quan chức năng kiểm tra, xác minh làm rõ và xử lý theo quy định của pháp luật đối với hồ sơ thanh toán kinh phí trồng rừng và chăm sóc rừng năm thứ nhất (năm 2022) của Ban quản lý rừng phòng hộ Cấm Sơn thể hiện chữ ký của đại diện hộ nhận khoán trồng, chăm sóc rừng tại các hồ sơ không giống nhau.

Đối với Hải Phòng, KTNN đề nghị UBND thành phố Hải Phòng tổng hợp báo cáo Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nguồn kinh phí trồng rừng thay thế còn dư tại Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng thành phố, do địa phương chưa bố trí được quỹ đất để trồng rừng thay thế.

UBND thành phố Hải Phòng thực hiện, chỉ đạo các đơn vị có liên quan khẩn trương hoàn thành việc xây dựng bản đồ lưu vực nơi cung ứng dịch vụ môi trường rừng, xác định diện tích rừng được chi trả và đối tượng được chi trả tiền cung ứng dịch vụ môi trường rừng trên địa bàn thành phố Hải Phòng theo đúng quy định của Luật Lâm nghiệp và các văn bản hướng dẫn…/.

Hoàng Yến