Kiến nghị nhiều giải pháp khắc phục tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế

Ngày 9/1/2024, tại Hà Nội, Bộ Y tế tổ chức Hội nghị triển khai công tác y tế năm 2024, nhằm đánh giá những kết quả đạt được, bài học kinh nghiệm và định hướng phát triển năm 2024.

Tại sự kiện, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, trong năm 2023 các chỉ tiêu chủ yếu được Quốc hội, Chính phủ giao cho ngành Y tế đều đạt.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan phát biểu tại Hội nghị.

Cụ thể, ngành Y tế đã thực hiện vượt 3/3 chỉ tiêu kinh tế - xã hội chủ yếu được Quốc hội giao (đạt 12,5 bác sĩ trên 10.000 dân; 32 giường bệnh trên 10.000 dân; 93,2% dân số tham gia bảo hiểm y tế); thực hiện đạt và vượt 7/9 chỉ tiêu cụ thể ngành, lĩnh vực được Chính phủ giao.

Thể chế chính sách, văn bản pháp luật được rà soát, sửa đổi, bổ sung không chỉ giải quyết các vướng mắc, bất cập trước mắt mà còn các chính sách phát triển dài hạn của ngành y tế.

Hoạt động khám bệnh, chữa bệnh đã phục hồi so với giai đoạn trước đại dịch Covid-19. Toàn Ngành y tế đã tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng khám bệnh, chữa bệnh.

Triển khai đánh giá chất lượng bệnh viện theo 83 tiêu chí đã tạo phong trào thi đua trong hệ thống khám bệnh, chữa bệnh; đẩy mạnh triển khai đề án bệnh viện vệ tinh, đề án bác sĩ gia đình, khám chữa bệnh từ xa, chỉ đạo tuyến, chuyển giao kỹ thuật; tỷ lệ hài lòng của người dân với dịch vụ y tế trên 90%.

Ngày 31/12, Bộ Y tế đã ban hành Nghị định, Thông tư quy định chi tiết một số điều của Luật Khám bệnh, chữa bệnh số 15/2023/QH15, giúp tháo gỡ 1 số vướng mắc về cơ chế mượn trang thiết bị, vật tư y tế, thuốc và cơ chế vay vốn đầu tư đối với bệnh viện công lập; các quy định đối với người hành nghề và đối với người bệnh.

Bên cạnh đó, toàn ngành tiếp tục kiện toàn, sắp xếp tổ chức, bảo đảm tinh gọn, giảm đầu mối, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả về quản lý nhà nước trong các lĩnh vực được Chính phủ giao.

Năm 2023 ngành Y tế cũng đẩy mạnh quản lý sức khỏe toàn dân; chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, bà mẹ, trẻ em, người lao động; tiếp tục mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm y tế và phối hợp với các đơn vị liên quan giải quyết các khó khăn, vướng mắc, bất cập về việc thanh toán chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế tại địa phương.

Thực hiện hiệu quả Chương trình phát triển y dược cổ truyền. Công tác dân số, an toàn thực phẩm, quản lý môi trường y tế, đào tạo phát triển nhân lực y tế, ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số y tế; y tế cơ sở... tiếp tục được đẩy mạnh, Bộ Y tế đứng đầu các Bộ về số lượng thủ tục hành chính cắt giảm.

Lĩnh vực hội nhập y tế quốc tế đạt được nhiều kết quả tích cực, trong năm 2023, toàn ngành tiếp tục duy trì và phát triển quan hệ hợp tác song phương, chú trọng xây dựng đối ngoại đa phương; tham gia tích cực, chủ động, có trách nhiệm trên các diễn đàn quốc tế và khu vực như Liên hợp Quốc, ASEAN, APEC, WHO … nhằm nâng cao vai trò, vị thế của y tế Việt Nam.

Lĩnh vực truyền thông và thông tin y tế đã đạt những kết quả nổi bật, Ban hành Nghị quyết của Ban cán sự đảng Bộ Y tế về chuyển đổi số y tế đến năm 2025. Xây dựng Nghị định quy định quản lý dữ liệu về y tế...,

Đẩy mạnh công tác truyền thông, tăng cường phối hợp với với các các bộ, ngành, đoàn thể, các cơ quan quản lý báo chí, cơ quan báo chí, truyền thông… để quản lý và cung cấp thông tin y tế chính xác, thống nhất, hiệu quả. Tăng cường năng lực chuyên môn cho mạng lưới truyền thông - giáo dục sức khỏe tuyến tỉnh, thành phố.

Bên cạnh những kết quả đạt được, theo người đứng đầu ngành Y tế, vẫn còn những tồn tại, hạn chế và khó khăn, thách thức do cả nguyên nhân chủ quan và khách quan, trên thực tiễn cần được khắc phục, nhất là khi nhu cầu chăm sóc sức khỏe nhân dân ngày càng cao và đa dạng; mô hình bệnh tật kép, già hóa dân số nhanh, biến đổi khí hậu…

Hệ thống văn bản pháp luật đã được tích cực xây dựng, từng bước hoàn thiện nhưng còn chưa đầy đủ; tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị y tế vẫn còn diễn ra cục bộ tại một số địa phương, cơ sở y tế;

Việc bảo đảm các mục tiêu về tỷ lệ tiêm chủng mở rộng gặp nhiều thách thức; nhân lực và năng lực y tế cơ sở, y tế dự phòng chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ; chất lượng công tác quản trị, điều hành và phục vụ người bệnh tại một số cơ sở y tế còn chưa bảo đảm yêu cầu đặt ra; công nghiệp dược, công nghiệp sản xuất trang thiết bị y tế trong nước còn hạn chế;

Việc chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin chưa bảo đảm được yêu cầu; công tác đào tạo nhân lực ngành Y tế còn những vấn đề về việc bảo đảm chất lượng; một số dự án vẫn còn kéo dài;…. Trong khi đó, yêu cầu nhiệm vụ đặt ra cho năm 2024 cũng như những năm tới đối với ngành Y tế là rất nặng nề.

Đặt ra mục tiêu trong năm 2024 Bộ trưởng Đào Hồng Lan yêu cầu các cơ quan thuộc Bộ phân tích, đánh giá về những kết quả đạt được trong các lĩnh vực của ngành Y tế trong năm 2023; các tồn tại, hạn chế và bài học kinh nghiệm, nguyên nhân rút ra để có những giải pháp thiết thực, cụ thể cho năm 2024 và những năm tiếp theo.

Bên cạnh đó, tham gia đóng góp, bổ sung đối với phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm, giải pháp chủ yếu của ngành Y tế trong năm 2024, nhất là về tăng cường hiệu quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo ở các cấp, cơ quan, đơn vị ngành Y tế trên cơ sở bám sát các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, pháp luật của Nhà nước;

Các nhiệm vụ cần tập trung cho công tác hoàn thiện thể chế, các dự án luật, các văn bản dưới luật để tạo hành lang pháp lý cũng như tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của Ngành (sửa đổi Luật Dược, Luật Bảo hiểm y tế; Nghị định thực hiện Luật Khám bệnh, chữa bệnh; văn bản hướng dẫn Luật đấu thầu thuộc phạm vi quản lý…);

Ngoài ra, tăng cường nắm bắt, hướng dẫn, hỗ trợ, kiểm tra, giám sát việc triể̉n khai thực hiện, tháo gỡ khó khăn trong quá trình tổ chức thực hiện của các địa phương, cơ sở y tế trên cả nước; nghiên cứu, đề xuất chế độ, chính sách phù hợp với đặc thù đào tạo, công việc của công chức, viên chức, người lao động ngành Y tế trong tổng thể cải cách chính sách tiền lương để thực hiện từ ngày 1/7/2024;

Thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động y tế cơ sở theo Nghị quyết số 99/2023/QH15 của Quốc hội; Chỉ thị số 25-CT/TW ngày 25/10/2023 của Ban Bí thư; chủ động dự phòng, kiểm soát tốt dịch bệnh; bảo đảm tỷ lệ tiêm chủng mở rộng; tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ y tế; đáp ứng đủ thuốc, vắc xin, thiết bị y tế;

Đặc biệt, cần đẩy mạnh cải cách hành chính gắn liền với ứng dụng công nghệ thông tin và thúc đẩy chuyển đổi số; tăng cường truyền thông chính sách, tạo sự đồng thuận của toàn xã hội; các giải pháp nâng cao công tác đào tạo nhân lực ngành Y tế; tập trung đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công, Chương trình phục hồi phát triển kinh tế xã hội lĩnh vực y tế.

"Để thực hiện được khối lượng công việc rất lớn trong năm 2024, ngành Y tế mong muốn tiếp tục nhận được sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, đặc biệt là của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự đồng hành, ủng hộ, phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành, các địa phương; sự chia sẻ và đồng thuận của người dân để ngành Y tế phục hồi và phát triển bền vững, thực hiện ngày càng tốt hơn nhiệm vụ chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe Nhân dân trong thời gian tới", Bộ trưởng Đào Hồng Lan nêu.

Còn theo đại diện Ủy ban xã hội của Quốc hội, năm 2024 là thời điểm để tiếp tục tăng tốc và về đích trong việc thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ kinh tế - xã hội được giao giai đoạn 2021-2025, đòi hỏi ngành Y tế phải nỗ lực nhiều hơn nữa trong công tác xây dựng thể chế, hoàn thiện hành lang pháp lý liên quan đến lĩnh vực y tế. Do đó, Ủy ban đề nghị Bộ Y tế tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm.

Thứ nhất, tập trung nguồn lực cho việc xây dựng và trình 2 dự án luật: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế; bảo đảm chất lượng để Quốc hội có thể xem xét, thông qua trong năm 2024.

Tiếp tục nghiên cứu để tham mưu thể chế hóa kịp thời, đầy đủ, đồng bộ các Nghị quyết, Kết luận, Chỉ thị của Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư trong việc xây dựng các dự án Luật khác dự kiến trình trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV đảm bảo chất lượng và tiến độ, như các Dự án: Luật Phòng bệnh, Luật Thiết bị y tế, Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác (sửa đổi), Luật Dân số.

Thứ hai, khẩn trương xây dựng, ban hành theo thẩm quyền và hoặc trình Chính phủ ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật Khám bệnh, chữa bệnh (có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2014), Nghị quyết số 80/2023/QH15, Nghị quyết số 99/2023/QH15 về giám sát chuyên đề về việc huy động, quản lý và sử dụng nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19, chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng;

Có biện pháp bảo đảm quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm y tế trong trường hợp cơ sở khám bệnh, chữa bệnh không bảo đảm được thuốc, vật tư y tế trong danh mục thanh toán bảo hiểm y tế; văn bản hướng dẫn thực hiện đấu thầu thuốc, vật tư y tế theo tinh thần Luật Đấu thầu (có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2014); bảo đảm vắc xin thuộc Chương trình tiêm chủng mở rộng.

Tiếp tục rà soát các văn bản hướng dẫn một số Luật hiện hành để ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tế.

Thứ ba, đề nghị Bộ Y tế tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành có liên quan để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về chính sách thuế (hiện nay có tỉnh, ngành thuế vẫn truy thu thuế thu nhập doanh nghiệp của nguồn thu từ dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế tại các bệnh viện công lập), về công tác đấu thầu thuốc, vật tư y tế (nhiều bệnh viện công khi được giao nhiệm vụ đấu thầu tập trung thuốc, vật tư y tế cho toàn tỉnh đã phải hy sinh nhiệm vụ chuyên môn để tập trung cho việc đấu thầu do thủ tục nhiều và phức tạp).

Ngoài ra, cục bộ vẫn còn tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế phục vụ khám chữa bệnh bảo hiểm y tế tại một số bệnh viện công lập), về việc thanh quyết toán các chi phí phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19 (hỗ trợ cán bộ thực hiện phòng, chống dịch và thanh toán chi phí mua vật tư, hóa chất, trang thiết bị y tế phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19 đã được thực hiện dưới hình thức tạm ứng, vay, mượn ngay cả khi Nghị quyết số 80/2023/QH15 đã cho phép), về việc thanh quyết toán dứt điểm các khoản chi phí khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế đang bị treo từ năm 2019 trở về trước.

Thứ tư, nâng cao hơn nữa chất lượng thanh tra, kiểm tra việc tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật trong lĩnh vực y tế và tăng cường đối thoại với các cơ quan, tổ chức hữu quan, các đối tượng chịu sự tác động của chính sách y tế, để một mặt, bảo đảm việc thực hiện nghiêm và tuân thủ các luật, văn bản quy phạm đã được ban hành.

"Đồng thời sớm khắc phục những vướng mắc bất cập khi tổ chức thực hiện, mặt khác, thấy được những bất cập về chính sách để tiếp tục hoàn thiện, sửa đổi, bổ sung tạo môi trường pháp lý vững chắc, minh bạch cho hoạt động y tế, tạo điều kiện và niềm tin cho các cơ sở y tế, các cán bộ y tế chuyên tâm làm việc", đại diện Ủy ban xã hội nêu.

D.Ngân