Kiến trúc thô mộc 'kết nối' hài hòa với khí hậu

Ảnh trong bài: Paul Phan, Tad.atelier

Điều hòa nhiệt độ chiếm tới 10% mức tiêu thụ năng lượng toàn cầu hiện nay. Chỉ tính riêng trong năm 2016, việc sử dụng điều hòa đã thải ra tới 1.045 tấn khí thải CO2. Con số này dự kiến sẽ còn tăng lên gấp nhiều lần do kiến trúc nhà kính cao tầng trở nên phổ biến. Cơ quan Năng lượng Quốc tế ước tính, việc làm mát sẽ chiếm 37% tổng nhu cầu năng lượng thế giới vào năm 2050 – một con số đáng báo động gây nên hiệu ứng nhà kính.

Trong bối cảnh đó, thiết kế kiến trúc bằng các vật liệu làm mát tự nhiên có thể giảm thiểu những tác động tiêu cực tới môi trường. Chẳng hạn, các vật liệu dày như đá, bê tông, đất được coi là những trợ thủ đắc lực trong việc cách nhiệt. Những vật liệu thay thế này đều đảm bảo về độ dẫn nhiệt tốt, độ trễ nhiệt, độ phản xạ nhiệt thấp và khả năng lưu trữ nhiệt cao.

Ngoài ra các không gian đệm như hành lang và mái hiên cũng có thể bảo vệ nội thất khỏi ánh sáng mặt trời và giảm bớt lượng nhiệt chiếu thẳng trực tiếp vào ngôi nhà. Nhờ đó, những công trình kiến trúc như dưới đây có thể kết nối với thiên nhiên và “chung sống” hài hòa với khí hậu bản địa trong khi vẫn mang tới một không gian sống thư thái, tiện nghi.

NHÀ PR Ở PHAN RANG

Tọa lạc tại khu dân cư đông đúc của Phan Rang - Tháp Chàm, nơi chịu ảnh hưởng bởi cái nóng gay gắt và gió biển, ngôi nhà riêng này được thiết kế để thích ứng với khí hậu địa phương. Có diện tích xây dựng 513m2 trên khu đất 178m2, công trình bao gồm một tầng trệt, một tầng lầu và một tầng mái. Thiết kế kiến trúc nhấn mạnh sự linh hoạt và kết nối mạnh mẽ với thiên nhiên, sử dụng vật liệu thô và địa phương để thể hiện cá tính của chủ nhà.

Theo các kiến trúc sư từ Plus Idea Studio, ý tưởng cốt lõi của ngôi nhà là tạo ra một không gian khuyến khích sự tương tác giữa các thành viên trong gia đình. Được thiết kế cho một cặp vợ chồng có hai con nhỏ, tầng trệt có bố cục mở, không có tường ngăn cố định giữa phòng khách, bếp và khu vực sinh hoạt chung, nhằm hỗ trợ giao tiếp và kết nối trong cuộc sống hàng ngày.

Tầng trên, các phòng ngủ được bố trí vách ngăn trượt thay vì phòng kín, cho phép điều chỉnh mức độ riêng tư khi cần thiết và biến tầng trên thành không gian chung khi cần. Để ứng phó với khí hậu khắc nghiệt, ngôi nhà kết hợp mái hiên rộng, màn che nắng và cây xanh được bố trí chiến lược đóng vai trò như vùng đệm, cung cấp bóng râm và ánh sáng tự nhiên gián tiếp dịu nhẹ. Tường dày giúp giảm cả sự hấp thụ nhiệt và tiếng ồn đô thị, tăng cường sự thoải mái trong nhà.

Đặc biệt, ngôi nhà không sử dụng lớp hoàn thiện bằng gạch thông thường. Thay vào đó, khối kiến trúc tôn vinh bê tông thô trên cả trần và sàn. Hệ thống tấm bê tông hai lớp đã được sử dụng, được neo cẩn thận và chi tiết để phù hợp với các hệ thống kỹ thuật tích hợp một cách chính xác. Hệ thống đèn chiếu sáng tông ấm góp phần tạo nên bầu không khí ấm cúng và đặc biệt.

Không chỉ là nơi trú ẩn, ngôi nhà còn mang đến một môi trường sống bền vững và hài hòa. Nó nuôi dưỡng sự gắn kết gia đình chặt chẽ và kết nối sâu sắc hơn với môi trường thiên nhiên xung quanh.

NHÀ JINJEE Ở BUÔN MA THUỘT

Ngôi nhà tọa lạc tại một khu vực bán đô thị ở ngoại ô thành phố Buôn Ma Thuột, trên một khu đất có diện tích 7 x 40 mét, thoai thoải về phía thung lũng. Công trình được thiết kế cho một gia đình trẻ gồm bốn người - một cặp vợ chồng và hai con trai.

Trái ngược với xu hướng nhà ở mật độ cao phổ biến trong khu vực, nhóm kiến trúc sư từ văn phòng Tad.atelier đã áp dụng phương pháp "vừa đủ", tập trung vào các nhu cầu thiết yếu và sự cân bằng không gian. Khi thiết kế ngôi nhà này, các giải pháp của nhóm dựa trên địa hình của khu đất và lối sống hàng ngày của gia đình.

Để giảm thiểu tác động đến cảnh quan, thiết kế kiến trúc tận dụng độ dốc thoai thoải của khu đất, tạo ra các tầng đất hơi so le thay vì san phẳng địa hình như trong các công trình xây dựng thông thường. Mái và sàn được dịch chuyển tương ứng, cho phép ngôi nhà bám theo địa hình và mở ra tầm nhìn về phía thung lũng, củng cố sự kết nối với môi trường xung quanh.

Ngôi nhà áp dụng cách thiết kế “Inside-Out” (từ trong ra ngoài) và “Outside-In” (từ ngoài vào trong), giúp kết nối không gian nội thất và ngoại thất qua nhiều lớp kiến trúc và cảnh quan. Thiết kế này không chỉ tăng chiều sâu không gian mà còn xóa nhòa ranh giới giữa trong và ngoài, tạo ra hành trình trải nghiệm như một chuyến dạo bước. Việc sử dụng các vật liệu cảnh quan cho không gian nội thất cũng góp phần làm mềm mại ranh giới giữa kiến trúc và thiên nhiên.

Phần mái bằng được chia nhỏ, vừa nương theo hướng dốc của các công trình lân cận, vừa tạo nên khác biệt rõ nét về hình thức. Thiết kế này tạo đối thoại thị giác với bối cảnh và mở ra không gian vườn trên mái cho các hoạt động ngoài trời.

Sự đan xen giữa vật liệu thô mộc và bề mặt được gia công kỹ, cùng với cách tổ chức ánh sáng tự nhiên đi sâu vào không gian, tạo nên những lớp tương phản rõ rệt từ chất liệu đến ánh sáng – góp phần làm phong phú trải nghiệm của người sử dụng. Ngôi nhà phản ánh nếp sống và tinh thần riêng của gia chủ, nhưng vẫn duy trì sự kết nối hài hòa với môi trường nơi mà nó thuộc về.

Lưu Hà