'Kiện tướng đào đất'

Địa bàn hoạt động của Đội K90, gồm tỉnh Kan-dal và Kampong-chnang (Vương quốc Campuchia) phủ khắp cả rừng núi, đồng bằng. Nhiệm vụ khảo sát, nắm bắt thông tin ngày một khó khăn, do người lớn tuổi cung cấp thông tin theo thời gian cứ ít dần. Mặt khác, hài cốt liệt sĩ nằm rải rác, khó xác định vị trí, nhiều đợt Thượng úy Tạ Thanh Phương và đồng đội phải đào đi, đào lại nhiều lần mà vẫn không tìm được mộ. Việc tìm kiếm chủ yếu bằng sức người, trong khi mùa khô ở Campuchia đất cứng như bê tông, chỉ có thể dùng cuốc chim để đào bới. Nguy hiểm hơn bởi bom, mìn còn sót lại sau chiến tranh, mọi sinh hoạt đều phải ở trong rừng với thời gian dài ngày, phải chịu đựng nắng khô, mưa dầm, rừng thiêng, nước độc…, từ đó, đã ảnh hưởng không nhỏ đến tư tưởng của cán bộ, chiến sĩ đơn vị.

Thượng úy Tạ Thanh Phương (bên trái) cùng đồng đội đào, tìm mộ liệt sĩ trên đất bạn.

Với vai trò là tổ trưởng, Thượng úy Tạ Thanh Phương luôn có mặt ở những nơi khó khăn, hiểm trở để khảo sát, phân tích địa hình, địa vật, sau đó đề xuất với Ban chỉ huy Đội cho anh em đi đào, tìm. “Với ý nghĩa thiêng liêng cao cả của nhiệm vụ được giao, cán bộ, chiến sĩ trong đội luôn trăn trở làm thế nào để không phụ lòng tin của gia đình các liệt sĩ, ngày đêm mong chờ tìm được hài cốt người thân của mình đưa về an nghỉ nơi quê cha, đất tổ. Dẫu có khó khăn, vất vả đến đâu chúng tôi cũng quyết tâm vượt qua”, Thượng úy Tạ Thanh Phương nói.

Có rất nhiều kỷ niệm trong quá trình tìm kiếm hài cốt liệt sĩ, nhưng theo Thượng úy Tạ Thanh Phương, kỷ niệm đáng nhớ nhất là đợt đóng quân ở chùa Num Rip, địa bàn tỉnh Kan-dal năm 2004. Lúc đó, theo thông tin của bà con cung cấp thì khu vực cạnh chùa trước đây có chôn rất nhiều bộ đội Việt Nam. Hơn 20 ngày đào bới với khối lượng đất đá rất lớn, vậy mà vẫn chưa tìm được bộ hài cốt liệt sĩ nào. Mãi cho đến một buổi cơm trưa của ngày thứ 28, giữa trời nắng gắt như đổ lửa, anh em ai cũng uể oải, bụng đói cồn cào thì bỗng một đồng chí phát hiện được sợi dây dù. Thế là không ai bảo ai, tất cả đều “bung” hết sức để đào, cuốc. Hơn một giờ sau, anh Phương là người phát hiện được bộ hài cốt liệt sĩ đầu tiên. Cả đội ôm chầm lấy nhau, ai cũng rưng rưng nước mắt. Bấy giờ thì không ai còn đói và mệt nữa. Tất cả đề nghị không nghỉ trưa, đào rộng ra khu vực xung quanh. Và kết quả là toàn Đội đã tìm được 100 bộ hài cốt liệt sĩ.

Không chỉ tận tụy trong công việc, Thượng úy Tạ Thanh Phương còn luôn nêu cao tinh thần đoàn kết, giúp các tổ viên nhận thức rõ ý nghĩa thiêng liêng của công việc mình đảm nhiệm. Tất cả đều an tâm tư tưởng, cùng nhau vượt qua khó khăn, thử thách, hoàn thành nhiệm vụ cao cả. Binh nhất Nguyễn Văn Trí, nhân viên quy tập mộ liệt sĩ Đội K90, cho biết: “Là người có nhiều kinh nghiệm nên anh Phương luôn quan tâm, giúp đỡ đồng chí, đồng đội. Trong quá trình đào, tìm, anh luôn hỗ trợ rất nhiều, tiện lợi cho công việc, lại đỡ tốn sức khỏe đồng đội”.

Sau 18 giai đoạn thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, cất bốc, hồi hương hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh ở Campuchia, năm 2020, Đội K90 thuộc Cục Chính trị Quân khu tiếp tục ký kết, phối hợp với tỉnh Kan-dal và Kampong-chnang thực hiện nhiệm vụ thiêng liêng trên đất nước Chùa Tháp. Thêm một hài cốt liệt sĩ về an nghỉ nơi đất mẹ là thêm một niềm vui cho những người làm công tác tìm kiếm, cất bốc, trong đó có Thượng úy Tạ Thanh Phương - một “kiện tướng đào đất” trong lòng của nhiều đồng đội gắn bó cùng anh.

Bài, ảnh: QUANG ĐỨC