Kinh ngạc loài 'bạch tuộc' trườn khắp sa mạc bất tử cả ngàn năm

Welwitschia mirabilis, hay còn gọi là cây bách lan, được đặt tên theo một từ Latinh có nghĩa là “marvelous” – kỳ diệu, phi thường. Và thứ cây mọc lên ở sa mạc Namibia này quả đúng là phi thường như tên gọi của nó.

Theo các nhà khoa học , cây bách lan đã xuất hiện trên Trái đất từ thời khủng long và chúng có thể sống tới 3.000 năm tuổi, với hai lá phát triển ổn định từ đầu thời Đồ Sắt.

Những chiếc lá dài bị gió sa mạc vùi dập và động vật gặm, trở nên xơ và quăn lại theo thời gian, khiến bách lan trông giống một con bạch tuộc.

Bách lan chỉ tồn tại tại sa mạc Namib và chúng không có họ hàng. Bách lan là loại thực vật hạt trần duy nhất trong bộ Welwitschiales, thuộc chi duy nhất Welwitschia, họ Welwitschiaceae và bộ Welwitschiales theo phân loại thực vật hạt trần.

Bách lan thuộc nhóm cây lùn, cây bụi. Chúng có chiều cao trung bình là 50 cm, có thể cao tới 180 cm. Bách lan có thân hình nón ngược do đầu thân chỉ phát triển theo chiều ngang.

Chúng phát triển như vậy là để phù hợp với khí hậu nắng nóng và khắc nghiệt của sa mạc Namib. Trên thực tế, bách lan vẫn phát triển rất tốt trong điều kiện lượng mưa của sa mạc Namib chỉ 9,9mm/năm.

Điểm đặc biệt của cây bách lan là một cây chỉ có 2 lá. Lá của chúng không bao giờ rụng và cứ mọc liên tục trong suốt cuộc đời của cây. Thân lá xoắn ngược về phía thân cây.

Lá của nó rộng tới 30 cm và có thể dài tới 14m. Do khí hậu sa mạc khô cằn và sự bào mòn của cát nên những chiếc lá của bách lan bị xé thành nhiều dải dài.

Hơn nữa, vì bách lan khá thấp, lá lại trải dài trên bề mặt cát nên nhiều người liên tưởng chúng với những chú "bạch tuộc" của đại dương. Nhờ có hình dáng thấp nên rễ cây bách lan luôn giữ được nhiệt độ ổn định cho dù môi trường có khắc nghiệt tới thế nào.

Trên 2 mặt lá của bách lan có lỗ gọi là lỗ thở. Lỗ này giúp cho quá trình trao đổi không khí và thoát hơi nước được dễ dàng hơn. Vào ban ngày, lỗ thở này sẽ đóng để ngăn hơi nước thoát đi.

Tới ban đêm, lỗ thở này sẽ mở ra để quang hợp. Nước đọng trên lá thường sẽ lăn xuống thân và rễ để hấp thụ. Lá của cây bách lan còn có thể điều chỉnh sắc tố. Ví dụ như, nếu trời nóng, lá sẽ có nhiều sắc tố đỏ để bảo vệ cây trước bức xạ của mặt trời. Nếu nhiệt độ giảm mạnh hoặc có nhiều nước, lá cây sẽ xanh hơn để quang hợp.

Cây Welwitschia được biết đến là loài thực vật đang bị đe dọa mức báo động. Tại Angola, nó là biểu tượng cho sự sống trường tồn, bền bỉ, sống sót của các loài thực vật và động vật trên sa mạc.

Mời các bạn xem video: Cây nào phù hợp với đô thị Hà Nội? Nguồn: VTV

Thùy Dung (T.H)