Kinh nghiệm 'chống bão ATIGA' từ các nước trong khu vực

Người nông dân và ngành mía đường đang đưng trước nguy cơ bị "bức tử" khi ATIGA có hiệu lực ở Việt Nam.

Đường Thái Lan sắp sửa đi đường... lớn vào Việt Nam

Theo báo cáo của Hiệp hội mía đường Việt Nam, hàng năm số lượng đường Thái Lan nhậu lậu vào Việt Nam lên đến hàng trăm ngàn tấn, khiến cho ngành mía đường Việt Nam rất khó khăn trong việc cạnh tranh tại thị trường trong nước.

Ngày 1/1/2020 tới đây, các điều khoản cam kết liên quan đến mía đường của ATIGA chính thức thực thi. Điều này đồng nghĩa với việc đường Thái Lan trước đây vốn phải lậu thì nay được đàng hoàng tiến vào thị trường Việt Nam, trở thành một thách thức thực sự lớn đối với ngành đường trong nước.

Trước giờ G, rất nhiều cuộc hội thảo để cứu ngành mía đường đã được tổ chức, nhiều ý kiến từ các chuyên gia kinh tế trong nước và thế giới cũng được đưa ra với mục đích duy nhất “giúp ngành mía đường chống “sốc” với ATIGA”.

Thậm chí, nhiều văn bản đề cập đến việc xem xét hoãn thực thi cam kết ATIGA cho ngành mía đường cũng đã được gửi đi. Điều này chứng tỏ ATIGA mang đến nguy cơ cực lớn đối với ngành đường. Nhưng mọi nỗ lực này dường như điều bất khả thi vì các cam kết quốc tế không thể thay đổi.

Thái Lan là quốc gia duy nhất hưởng lợi từ các cam kết liên quan đến mía đường trong ATIGA.

Các cam kết ATIGA đã đến rất gần. Doanh nghiệp mía đường và người nông dân Việt Nam đang đứng ngồi không yên. Thủ tướng Chính phủ cũng đã chỉ đạo Bộ Công Thương nghiên cứu tham mưu cho Chính phủ về các biện pháp phòng vệ ATIGA cũng như tháo gỡ khó khăn cho ngành mía đường trong quá trình hội nhập.

Tuy nhiên, cho đến nay, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Tài chính đều chưa có biện pháp thỏa đáng trong khi thời hạn thực thi cam kết ATIGA đã đến quá gần.

Kinh nghiệm “chống bão ATIGA” từ Philippines

Indonesia và Philippine với việc thực thi các cam kết liên quan đến mía đường trước Việt Nam vài năm đã chia sẻ với ngành mía đường Việt Nam một vài kinh nghiệm để “chống bão” ATIGA.

Đại diện Cục quản lý đường Philippines cho biết, Philippines có một số đạo luật chuẩn bị cho ngành mía đường hội nhập ATIGA, trong đó có đạo luật về thẩm quyền và nhiệm vụ của cơ quan quản lý ngành mía đường.

Theo luật này, Philippines có thẩm quyền quyết định khối lượng đường có thể nhập khẩu vào Philippines và thẩm quyền phân loại đường.

Ngoài ra còn có đạo luật giúp tăng cường năng lực cạnh tranh cho ngành mía đường trong nước như phân bổ ngân sách hỗ trợ, có chương trình ưu đãi tín dụng đối với doanh nghiệp mía đường...

“Vì chúng tôi không thể cạnh tranh được với Thái Lan nên chúng tôi phải có chính sách hỗ trợ người nông dân” - đại diện Cục Quản lý đường Philippines nói.

Vị này cũng khẳng định, đa phần các nước trên thế giới đều đang tăng trợ cấp cho ngành sản xuất mía đường, kể cả Thái Lan. Nhờ có sự trợ cấp của chính phủ thì họ mới có thể xuất khẩu ra thị trường thế giới với mức giá thấp như vậy. Do đó, chính phủ cũng phải có những hỗ trợ cho ngành mía đường phát triển ở Việt Nam.

Ông Dwi Purnomo Putranto, Tổng thư ký Hiệp hội các Nhà máy đường Indonesia cho biết, ở Indonesia, Chính phủ quy định mức giá tối thiểu để bảo vệ người nông dân trồng mía, đồng thời cũng quy định mức trần để bảo vệ người tiêu dùng. Indonesia có nguồn kinh phí hỗ trợ từ Chính phủ để có thể đứng vững trước cơn bão ATIGA trong cạnh tranh mặt hàng đường.

Chính phủ Indo cũng đang tính đến việc tự cung tự cấp đường bằng cách nâng cao năng lực sản xuất của các doanh nghiệp.

Đại diện Hiệp hội mía đường cho biết, 4 năm nay cả chính phủ Indonesia và Philippines đều sử dụng những biện pháp rất mạnh để điều chỉnh thị trường đường nội địa hướng đến bảo vệ nông dân trồng mía và các nhà máy trong nước.

Đặc biệt là chính sách phân chia hạn ngạch nội địa của Philippines đã trở thành tấm khiên lớn ngăn dòng đường Thái Lan ồ ạt tràn vào chiếm lĩnh thị trường. Philippines chỉ cho tiêu thụ đường nhập khẩu vào thời điểm lượng đường trong nước thiếu hụt mà thôi.

Indonesia luôn bảo đảm giá đường và giá mía ở mức hợp lý trên cơ sở bảo đảm người nông dân có lãi. Đồng thời Indonesia cũng kiểm soát đường nhập khẩu nhằm ngăn chặn đường giá rẻ không được thẩm lậu vào thị trường tiêu thụ trong nước. Lượng đường nhập khẩu chỉ có thể nhập vào tương đương với lượng đường thiếu hụt.

Nhật Thu