Kinh tế khởi sắc sau sáp nhập địa phương

Công nghiệp hỗ trợ: Những nút thắt và khuyến nghị của chuyên gia
8 tháng năm 2025, chỉ số sản xuất công nghiệp tăng 8,5%
Công nghiệp hàng không Việt ở đâu trong chuỗi cung ứng toàn cầu?

Sức bật kinh tế địa phương sau sáp nhập

Theo Báo cáo của Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương, trong 8 tháng năm 2025, kinh tế Việt Nam duy trì ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được đảm bảo và nhiều chỉ tiêu quan trọng tăng trưởng so với cùng kỳ năm 2024. Sự phối hợp giữa chính quyền, doanh nghiệp và người dân đã tạo nên sức bật mạnh mẽ, giúp nền kinh tế thích ứng linh hoạt trong bối cảnh nhiều biến động từ quốc tế.

Chỉ số kinh tế cả 34 địa phương mới đều ghi nhận những chuyển biến tích cực. Ảnh minh họa

Nổi bật kể từ ngày 1/7/2025, sau khi sáp nhập xong các đơn vị hành chính, cả 34 địa phương mới đều ghi nhận những chuyển biến tích cực. Trong 8 tháng đầu năm, Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) ghi nhận tăng trưởng tại cả 34 tỉnh, thành phố. Nhiều địa phương đạt mức tăng mạnh nhờ động lực từ công nghiệp chế biến, chế tạo cùng với hoạt động sản xuất và phân phối điện. Ngược lại, một số nơi có mức tăng thấp do các lĩnh vực này tăng chậm hoặc sụt giảm.

Phú Thọ dẫn đầu với mức tăng 26,2%, theo sau là Ninh Bình tăng 22,8% và Thừa Thiên Huế tăng 18,7%. Các địa phương khác cũng có kết quả tích cực như Nghệ An (16,4%), Quảng Ninh (15,6%), Bắc Ninh (15,4%), Tây Ninh (15,2%), Hải Phòng (14,5%), Thanh Hóa (14,2%) và Đồng Nai (14,0%).

Ở chiều ngược lại, một số địa phương chỉ đạt mức tăng khá thấp và nhẹ như Cao Bằng (1,9%), Hà Tĩnh (2,9%), Lâm Đồng (4,1%), Khánh Hòa (5,7%) và TP. Hồ Chí Minh (5,9%). Ngoài ra, nhiều tỉnh, thành có mức tăng khiêm tốn, gồm Lạng Sơn (6,1%), Hà Nội (6,5%), Sơn La (6,6%), Cần Thơ (6,9%) và Tuyên Quang (7,2%).

Đáng chú ý, để hỗ trợ các địa phương tiếp tục bám sát các công việc, đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp, thương mại, Bộ Công Thương đã cử 34 công chức lãnh đạo về hỗ trợ trực tiếp tại 34 địa phương. Các cán bộ này có nhiệm vụ phối hợp với Sở Công Thương và đơn vị chức năng ở cấp xã để hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ, tháo gỡ khó khăn trong quá trình chuyển đổi.

Cách làm "cầm tay chỉ việc" đã giúp chính quyền địa phương vận hành mô hình mới một cách ổn định. Từ đó, tạo điều kiện thuận lợi, nhanh chóng cho doanh nghiệp và người dân tiếp cận thủ tục hành chính. Đây là một cải cách quan trọng, giúp gắn kết công tác quản lý từ trung ương đến cơ sở, góp phần đảm bảo quá trình sắp xếp bộ máy đi vào nề nếp.

Liên kết nguồn lực và triển vọng dài hạn

Ở góc độ nghiên cứu, TS.Trương Thị Chí Bình, Phó Chủ tịch, kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương đánh giá, việc sáp nhập địa phương không chỉ là bài toán hành chính, mà còn mở ra cơ hội phát triển theo hướng tập trung, trọng điểm hơn.

Theo TS.Trương Thị Chí Bình, trước đây cách thức lập quy hoạch ở các vùng chủ yếu là tổng hợp từ từng tỉnh riêng lẻ, thiếu sự phối hợp thực chất. Mỗi tỉnh đều muốn khẳng định vị thế, dẫn đến tình trạng ngành nghề phát triển chồng chéo.

“Ngày xưa, tỉnh nào cũng muốn tham gia những ngành công nghiệp giống nhau, mạnh ai nấy làm, nên hiệu quả sử dụng nguồn lực chưa cao”, TS.Bình nói và cho rằng: Sự thay đổi từ sáp nhập buộc chính quyền các địa phương mới phải nhìn lại tổng thể nguồn lực, lựa chọn lĩnh vực ưu tiên và phân bổ hợp lý.

Khi quy mô hành chính được mở rộng, tầm nhìn phát triển cũng trở nên bao quát hơn, từ đó dễ dàng xác định ngành nào là mũi nhọn, ngành nào cần bổ trợ. Chính điều này tạo cơ sở để các địa phương tập trung đầu tư, tránh tình trạng dàn trải và cạnh tranh không cần thiết.

TS. Trương Thị Chí Bình - Phó Chủ tịch, kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương. Ảnh: Lê An

TS.Bình cũng nhìn nhận, trong bối cảnh hiện nay, hạ tầng logistics đã phát triển đáng kể, việc lưu thông hàng hóa giữa các vùng không còn là trở ngại lớn. Do đó, điều quan trọng nhất là phải có một quy hoạch tổng thể quốc gia mạch lạc, định rõ ngành, vùng ưu tiên.

Đơn cử, công nghiệp chế tạo cần tập trung tại hai đầu Bắc - Nam, nơi tập trung các doanh nghiệp FDI lớn; trong khi khu vực miền Trung có lợi thế phát triển nông nghiệp và chế biến nông thủy sản.

“Khi định hướng quốc gia rõ ràng, các địa phương mới sẽ dễ dàng dồn nguồn lực vào đúng lĩnh vực thế mạnh của mình”, TS.Bình nhấn mạnh.

Từ góc chuyên gia, việc sáp nhập các tỉnh/thành là động lực để các tỉnh có điều kiện tập trung hơn, từ đó hình thành nên những trung tâm phát triển quy mô lớn. Khi nguồn lực được phân bổ khoa học, các địa phương sẽ có khả năng thu hút đầu tư hiệu quả hơn, đồng thời gia tăng sức cạnh tranh trong và ngoài nước.

Trần Đình