Cảng biển Hà Tĩnh phát triển mạnh nhờ hành lang pháp lý minh bạch của Luật Hàng hải mới

Luật Hàng hải từ văn bản đến thực tiễn quản lý

Ngày 8/9, lãnh đạo Cảng vụ Hàng hải Hà Tĩnh cho biết, vận tải hàng hóa qua cảng Vũng Áng và Sơn Dương (khu kinh tế Vũng Áng) duy trì đà tăng trưởng ổn định.

Cảng Vũng Áng, Hà Tĩnh.

Năm 2024, sản lượng đạt hơn 37 triệu tấn; 7 tháng đầu năm 2025 đạt trên 24 triệu tấn, tăng gần 9% so với cùng kỳ 2024. Mỗi năm, cảng tiếp nhận khoảng 2.300 lượt tàu, trong đó có tàu trọng tải lớn trên 200.000 DWT.

Trong bối cảnh hội nhập và nhu cầu vận tải biển ngày càng lớn, hệ thống pháp luật chuyên ngành cũng liên tục được cập nhật. Bộ Luật Hàng hải Việt Nam 2015, Nghị định 58/2017/NĐ-CP cùng với Nghị định 34/2025/NĐ-CP mới ban hành đã bổ sung nhiều quy định quan trọng về thủ tục tàu thuyền ra, vào và rời cảng biển; phân cấp việc phát hành thông báo hàng hải; quản lý hoạt động lặn du lịch; cũng như cơ chế quản lý, khai thác hạ tầng cảng biển. Những điều chỉnh này giúp các quy định pháp lý sát thực tế hơn, tạo thuận lợi rõ rệt cho cả cơ quan quản lý lẫn doanh nghiệp.

Song song đó, Chính phủ và Bộ Xây dựng cũng ban hành các nghị định và thông tư mới nhằm phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho địa phương. Điển hình là Nghị định 140/2025/NĐ-CP về thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước thuộc Bộ Xây dựng; Nghị định 144/2025/NĐ-CP về phân quyền, phân cấp quản lý; cùng Thông tư 09/2025/TT-BXD sửa đổi, bổ sung nhiều quy định chuyên ngành.

Những văn bản này đã trao quyền chủ động nhiều hơn cho địa phương, giúp công tác quản lý sát với thực tiễn, rút ngắn quy trình xử lý và nâng cao hiệu quả quản trị hạ tầng.

Ông Nguyễn Đức Tùng, Giám đốc Cảng vụ Hàng hải Hà Tĩnh cho biết: "Trước đây, để hoàn tất thủ tục cho một tàu hàng quốc tế, doanh nghiệp phải chờ nhiều ngày. Sau khi triển khai quy định mới, thủ tục điện tử rút ngắn còn 1 - 2 ngày. Điều này vừa giảm chi phí neo đậu, vừa tạo tính minh bạch và cạnh tranh cho môi trường kinh doanh".

Cụ thể, Luật Hàng hải sửa đổi bổ sung 3 nhóm nội dung quan trọng. Đó là thủ tục hành chính: Chuẩn hóa quy trình tàu vào/rời cảng qua hệ thống điện tử; hạn chế tiếp xúc trực tiếp, giảm rủi ro nhũng nhiễu.

Quản lý hạ tầng: Trao quyền cho Cảng vụ địa phương trong giám sát an toàn, bảo trì luồng lạch, cầu bến; giảm phụ thuộc cấp Trung ương.

Dịch vụ hàng hải mới: Cho phép triển khai thông báo hàng hải điện tử, quản lý tàu lặn du lịch và dịch vụ logistics đi kèm, phù hợp xu hướng phát triển hiện nay.

Những quy định này đang được Hà Tĩnh áp dụng trực tiếp tại cảng Vũng Áng, Sơn Dương, nơi đang phát triển mạnh logistics và dịch vụ cảng biển quốc tế.

Doanh nghiệp hưởng lợi từ sự đồng hành

Tại Hội nghị đối thoại doanh nghiệp và tuyên truyền pháp luật năm 2025 do Cảng vụ Hàng hải Hà Tĩnh tổ chức, nhiều chủ tàu, đại lý và doanh nghiệp logistics đều khẳng định lợi ích rõ rệt.

Cảng vụ Hàng hải Hà Tĩnh đối thoại với doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Văn Hải, Giám đốc một công ty logistics tại Khu kinh tế Vũng Áng nói: "Trước đây, mỗi lô hàng container phải làm 4 - 5 loại giấy tờ với nhiều cơ quan khác nhau, giờ chỉ cần nộp qua cổng điện tử một lần, được liên thông xử lý. Nhờ đó, doanh nghiệp tiết kiệm hàng chục triệu đồng mỗi tháng và rút ngắn thời gian giao hàng cho đối tác".

Một đại lý tàu biển tại Hà Tĩnh cũng chia sẻ, đặc thù tàu quốc tế là phải tính toán chi phí từng giờ. Nếu chậm thủ tục, tàu neo thêm một ngày có thể tốn hàng chục nghìn USD. Việc rút ngắn thủ tục nhờ Luật Hàng hải mới không chỉ giúp chủ tàu yên tâm cập cảng Hà Tĩnh, mà còn nâng sức hấp dẫn cho Vũng Áng - Sơn Dương so với các cảng lân cận.

Theo Cảng vụ Hàng hải, dự kiến sản lượng hàng hóa thông qua khu vực cảng biển Hà Tĩnh năm 2025 đạt khoảng 36,5 triệu tấn

Theo Cảng vụ Hàng hải, năm 2025 sản lượng hàng hóa qua cảng Hà Tĩnh dự kiến đạt khoảng 36,5 triệu tấn, trong đó hàng container và hàng tổng hợp chiếm tỷ trọng ngày càng lớn. Xu hướng này đòi hỏi hệ thống logistics, kho bãi, dịch vụ hỗ trợ đồng bộ hơn, đồng thời đặt ra yêu cầu hành lang pháp lý thông thoáng, ổn định.

Ông Trần Văn Thắng, Trưởng phòng Quản lý kết cấu hạ tầng Cảng vụ Hàng hải Hà Tĩnh khẳng định: "Điểm mới quan trọng là luật không chỉ siết chặt quản lý, mà còn tạo hành lang pháp lý minh bạch, công bằng. Đây là yếu tố then chốt để cảng biển Hà Tĩnh trở thành cửa ngõ giao thương quốc tế, đóng góp cho sự phát triển bền vững của tỉnh và khu vực Bắc Trung Bộ".

Doanh nghiệp kỳ vọng, cùng với cơ chế đối thoại định kỳ và việc thực thi đồng bộ Luật Hàng hải, cảng Vũng Áng - Sơn Dương sẽ nhanh chóng khẳng định vị thế là trung tâm trung chuyển hàng hóa quan trọng, thu hút thêm dòng chảy thương mại quốc tế về với Hà Tĩnh.

Hà Vũ