Kinh tế không gian tầm thấp: Cơ hội cho Việt Nam nắm bắt, phát triển

Ứng dụng ở nhiều lĩnh vực

Thiết bị di động không người lái, đặc biệt là UAV được coi là chủ lực của phát triển kinh tế tầm thấp. Ảnh: CT Group

Thời gian gần đây, sự phát triển bùng nổ của thiết bị không người lái (UAV, drone) và các công nghệ tiên tiến khác mở ra cánh cửa kỹ thuật cho kinh tế không gian tầm thấp (LAE). Số liệu của các hãng nghiên cứu cho thấy, thị trường UAV và các dịch vụ liên quan đạt quy mô hàng trăm tỷ USD trên thế giới, dự kiến tăng trưởng trên 30%/năm.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, một chiếc UAV có thể phun thuốc trừ sâu, giám sát cho 67 ha cây trồng/ngày, trong khi một lao động lành nghề chỉ xử lý được tối đa được 1 ha.

Tương tự, trong ngành điện, 1h làm việc của UAV có thể tương đương với 3 ngày công của một công nhân kiểm tra đường dây. Do vậy các quốc gia như Israel, Trung Quốc, Hoa Kỳ, Hàn Quốc... coi LAE là ngành chiến lược, ứng dụng trong nhiều hoạt động như giao hàng bằng drone, taxi bay đô thị, nông nghiệp chính xác, giám sát hạ tầng, cứu hộ cứu nạn.

Tại Việt Nam, khái niệm kinh tế không gian tầm thấp tuy mới được đề cập gần đây, song, các hoạt động cho phát triển loại hình này lại diễn ra sôi động.

Thiết bị bay không người lái trở thành một trong ba sản phẩm của nhóm công nghệ hàng không, vũ trụ - là 1 trong 11 nhóm công nghệ chiến lược mà Việt Nam đặt mục tiêu làm chủ (Quyết định số 1131/QĐ-TTg ngày 12-6-2025 ban hành Danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược).

Cuối tháng 11-2024, HĐND thành phố Hồ Chí Minh đã cho phép thử nghiệm phương tiện bay không người lái với tốc độ bay tối đa 100 km/h, nhằm khuyến khích hoạt động đổi mới sáng tạo và làm cơ sở đánh giá, hoàn thiện trước khi ứng dụng.

CT Group cùng đối tác Airbility của Hàn Quốc thử nghiệm nay mẫu UAV trưa 18-9 tại sân bay Boryeong (Hàn Quốc) để chuẩn bị cho kế hoạch sản xuất OEM 5.000 UAV vận tải hạng nặng. Ảnh: Tường Vy

Đáng chú ý, Công ty CT UAV, thuộc Tập đoàn CT Group, đã ký biên bản ghi nhớ (MOU) thực hiện đơn hàng xuất khẩu 5.000 UAV hạng nặng cho đối tác của Hàn Quốc tháng 8-2025. Ngày 10-10-2025, Liên minh Kinh tế tầm thấp Việt Nam ra đời và sau đó, Mạng lưới Hàng không, vũ trụ và thiết bị bay không người lái Việt Nam (AUVS) cũng được thành lập...

Theo Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn CT Group Trần Kim Chung, việc phát triển LAE sẽ mang lại 4 lợi ích chiến lược cho Việt Nam. Đó là, tạo giá trị gia tăng khổng lồ khi tạo ra những mô hình kinh doanh mới; cung cấp công cụ hiệu quả để giải quyết các thách thức lớn của quốc gia như an ninh lương thực, tắc nghẽn giao thông, ô nhiễm môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu và an ninh quốc phòng; giúp nâng cao năng lực tự chủ về công nghệ; LAE hoàn toàn phù hợp với nguồn lực và điều kiện của Việt Nam hiện tại, mở ra cơ hội lớn không chỉ cho nền kinh tế mà còn cho các doanh nghiệp trong nước.

Còn theo Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn FPT Trương Gia Bình, trong phát triển kinh tế tầm thấp, Việt Nam ngoài sở hữu lợi thế lớn về chi phí lao động thì còn có năng lực phát triển phần mềm và đây là những yếu tố có thể giúp cạnh tranh toàn cầu...

Đưa Việt Nam thành “thủ phủ” UAV khu vực

Các chuyên gia chia sẻ về phát triển kinh tế tầm thấp. Ảnh: NIC

Cũng theo các chuyên gia, Việt Nam đang có cơ hội lớn trong phát triển kinh tế không gian tầm thấp, dự báo có thể đạt 2-3 tỷ USD vào năm 2030, hướng tới mục tiêu 10 tỷ USD doanh thu và tạo ra một triệu việc làm vào năm 2035. Việt Nam có thể trở thành trung tâm sản xuất, dịch vụ LAE của khu vực.

Thông tin mới nhất về đơn hàng xuất khẩu 5.000 UAV hạng nặng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn CT Group Trần Kim Chung cho biết, doanh nghiệp cùng đối tác Airbility của Hàn Quốc đang làm việc chặt chẽ cho đơn hàng này; đồng thời đã thiết lập mạng lưới hợp tác quốc tế rộng khắp và liên kết chuỗi cung ứng.

Lãnh đạo CT Group cho rằng, kinh tế không gian tầm thấp là một hệ sinh thái kinh tế toàn diện, tích hợp cả kinh tế xanh và kinh tế số. Đây là một nền kinh tế khai thác tài nguyên không gian, với năng suất vượt trội so với các mô hình truyền thống.

Trong cuộc gặp với lãnh đạo thành phố Hồ Chí Minh cuối tuần qua, CT Group kiến nghị xin đầu tư Trung tâm thử nghiệm kinh tế không gian khoảng 20-30 ha tại khu vực phù hợp. Đồng thời cam kết đầu tư 50.000 tỷ đồng trong 10 năm liên tục để Việt Nam trở thành trung tâm UAV của ASEAN.

Các đại diện cơ quan quản lý và doanh nghiệp tham gia Liên minh Kinh tế tầm thấp. Ảnh: NIC

Còn theo Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn FPT Trương Gia Bình, Liên minh Kinh tế tầm thấp, gồm FPT và các doanh nghiệp liên quan đang phối hợp với thành phố Hồ Chí Minh đặt mục tiêu hình thành ngành công nghiệp UAV quy mô 10 tỷ USD trong 10 năm tới và tạo khoảng 1 triệu việc làm.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là về thể chế. Việt Nam chưa có định nghĩa về sandbox, chưa có quy chuẩn - quy phạm kỹ thuật, chưa có giấy phép hay chứng chỉ xuất xứ dành cho UAV. Do vậy, các doanh nghiệp đề nghị tham gia trực tiếp vào quá trình xây dựng sandbox thí điểm, trước khi mở rộng ra quy mô quốc gia.

Nhiều chuyên gia cho rằng, ứng dụng, phát triển UAV sẽ giúp phát triển lĩnh vực nông nghiệp và thực tế có nhiều mô hình đã triển khai thành công; mô hình giao hàng bằng UAV cũng khả thi nếu Việt Nam xây dựng được hệ thống địa chỉ số chuẩn cho mọi điểm giao nhận.

Về dài hạn, UAV sẽ là một phần trong năng lực phòng thủ quốc gia, cơ hội lớn nhất của Việt Nam nằm ở sản xuất vì hiện tại, thị trường thế giới đang rất khan hiếm nguồn cung…

Việt Nga