'Kinh tế tầm thấp'

Được biết, trực thăng T1400 có trọng lượng cất cánh tối đa 1.400 kg, đánh dấu bước đột phá cả về tải trọng và độ bền, giải quyết những hạn chế tồn tại lâu nay của drone công nghiệp, đặc biệt là khả năng hoạt động trong môi trường cực hạn. Phương tiện có thể hoạt động trong dải nhiệt độ từ -40 đến 55 độ C, chịu gió mạnh, tầm bay 6.500 m và tốc độ bay tối đa theo phương ngang là 180 km/giờ.

Nếu đưa vào khai thác thương mại, T1400 sẽ giúp đẩy nhanh các hoạt động “kinh tế tầm thấp” tại Trung Quốc, vốn đang định hình lại toàn diện và sâu sắc các ngành công nghiệp logistics và giao vận của nước này.

Cần phải nói thêm rằng, “kinh tế tầm thấp” ở Trung Quốc là các hoạt động kinh tế diễn ra ở độ cao dưới 1.000 - 3.000 m.

Đây được xem là một động lực tăng trưởng mới, sử dụng công nghệ như máy bay không người lái (UAV) và phương tiện bay điện cất - hạ cánh thẳng đứng (eVTOL) cho các mục đích như giao hàng, du lịch, nông nghiệp và cứu hộ.

Đây là chiến lược quan trọng của Chính phủ Trung Quốc nhằm phát triển hệ sinh thái công nghiệp mới, tận dụng công nghệ hàng không và trí tuệ nhân tạo. Dự đoán, đến năm 2025, quy mô “kinh tế tầm thấp” của Trung Quốc đạt khoảng 1.500 tỷ nhân dân tệ (khoảng 214 tỷ USD) và năm 2035 đạt khoảng 3.500 tỷ nhân dân tệ.

Không chỉ Trung Quốc, một loạt quốc gia phát triển khác cũng đang đẩy mạnh hoạt động “kinh tế tầm thấp”. Việc Tập đoàn CT Group vừa đạt được hợp đồng xuất khẩu 5.000 UAV vận tải, có tải trọng từ 60 - 300 kg sang Hàn Quốc cũng nằm trong xu thế phát triển này.

Tại Việt Nam, “kinh tế tầm thấp” có định danh chính xác là “kinh tế hàng không tầm thấp”. Tuy chưa có hoạt động thương mại cụ thể, nhưng tại Dự thảo Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi) đang được Quốc hội xem xét tại Kỳ họp thứ mười, Quốc hội khóa XV, cơ quan soạn thảo đã bổ sung một số quy định về “vận tải hàng không tầm thấp”.

Việc bổ sung các quy định này phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng và tình hình thực tế khi tàu bay không người lái, phương tiện bay khác đang trở thành phương tiện ngày càng phổ biến trên thế giới cũng như tại Việt Nam, được triển khai ở nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác nhau, phục vụ nhiều mục đích dân sự, thương mại khác nhau, hỗ trợ giám sát, tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ... Song do đây là lĩnh vực mới, cần có thời gian nghiên cứu, đánh giá, tổng kết thực tiễn thi hành, nên việc cơ quan soạn thảo đề xuất giao Chính phủ quy định thí điểm quản lý, sử dụng tàu bay không người lái, phương tiện bay khác thực hiện hoạt động hàng không dân dụng là điều hợp lý.

Điều này nhằm bảo đảm quản lý chặt chẽ an toàn, an ninh hàng không, an ninh quốc phòng; đồng thời tạo hành lang pháp lý thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển “kinh tế không gian tầm thấp”, phù hợp thông lệ quốc tế.

Tuy nhiên, hiện Luật Phòng không nhân dân 2024 đã yêu cầu đăng ký và cấp phép bay cho thiết bị bay không người lái từ ngày 1/7/2025 (do Bộ Quốc phòng thực hiện). Trong khi đó, Dự thảo Luật Hàng không dân dụng Việt Nam lại định hướng phát triển vận tải hàng không tầm thấp (dùng drone vận chuyển thương mại) và giao Chính phủ quy định chi tiết áp dụng luật này cho hoạt động đó. Chính vì vậy, nếu thiếu sự phối hợp chặt chẽ thì rất dễ dẫn đến nguy cơ chồng chéo hoặc bỏ sót, nhất là khi doanh nghiệp muốn kinh doanh drone chở hàng/hành khách cần tuân thủ cả hai luật.

Do đó, quá trình xây dựng Luật Hàng không dân dụng cần làm rõ tính thống nhất và phân định thẩm quyền quản lý nhà nước để bảo đảm tính hợp pháp và khả thi khi triển khai loại hình mới này.

Việc sớm ban hành các văn bản pháp lý ở cấp độ cao nhất, có tính khả thi cao chính là bước đi chiến lược, “khai mở bầu trời pháp lý” cho Việt Nam đón đầu xu thế “kinh tế tầm thấp” toàn cầu. Việc này còn góp phần nâng cao hiệu quả vận tải, giảm ùn tắc giao thông tại các đô thị lớn, đồng thời mở ra cơ hội phát triển cho doanh nghiệp trong nước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị công nghệ mới trên phạm vi toàn cầu.

Anh Minh