Kinh tế tập thể trong nông nghiệp - nền tảng vững chắc cho nông dân vươn lên ở Thủ đô

Không chỉ góp phần tổ chức lại sản xuất, nâng cao giá trị nông sản, kinh tế tập thể còn trở thành “bệ đỡ” quan trọng, tạo sinh kế ổn định, giúp hàng chục nghìn hộ nông dân vượt qua khó khăn, hướng tới phát triển bền vững.

Được tập huấn, hướng dẫn bài bản đã giúp cán bộ cơ sở và hội viên nông dân “hiểu đúng, làm đúng” về kinh tế tập thể. Ảnh: Sơn Tùng

Tạo hành lang vững chắc cho kinh tế tập thể phát triển

Ngày 04/9/2024, UBND thành phố Hà Nội ban hành Kế hoạch số 262/KH-UBND triển khai Đề án “Hội Nông dân Việt Nam tham gia phát triển kinh tế tập thể trong nông nghiệp đến năm 2030”. Đây được xem là bước đi quan trọng nhằm cụ thể hóa chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước về phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã trong nông nghiệp, một trong những giải pháp căn cơ để giảm nghèo bền vững ở khu vực nông thôn.

Ngay sau đó, Ban Thường vụ Hội Nông dân thành phố Hà Nội đã ban hành các kế hoạch triển khai đồng bộ, xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ, phân công cụ thể cho từng ban, đơn vị, gắn chặt với Chương trình phối hợp giữa Hội Nông dân thành phố và Liên minh Hợp tác xã thành phố. Cách làm bài bản, thống nhất từ thành phố tới cơ sở đã tạo hành lang pháp lý và tổ chức vững chắc để các cấp Hội tham gia sâu vào phát triển kinh tế tập thể.

Đáng chú ý, công tác tuyên truyền, quán triệt được triển khai sớm và rộng khắp. Hội nghị tuyên truyền, quán triệt Kế hoạch 262 được tổ chức với sự tham gia của hàng trăm cán bộ Hội, giám đốc hợp tác xã, tổ hợp tác. Các hướng dẫn của Trung ương Hội về thành lập hợp tác xã nông nghiệp được triển khai tới 100% cơ sở Hội, giúp thống nhất nhận thức và cách làm trong toàn hệ thống.

Ông Phạm Đức Trọng, Chủ tịch Hội Nông dân xã Thư Lâm cho rằng, việc được tập huấn, hướng dẫn bài bản đã giúp cán bộ cơ sở và hội viên nông dân “hiểu đúng, làm đúng” về kinh tế tập thể. Nếu như trước đây, không ít nông dân còn tâm lý e ngại khi tham gia hợp tác xã thì nay, thông qua sự đồng hành của tổ chức Hội, bà con đã thấy rõ lợi ích của việc liên kết sản xuất, cùng nhau tổ chức đầu vào, đầu ra, nâng cao giá trị nông sản. Khi hợp tác xã thực sự trở thành “bà đỡ” cho sản xuất, nông dân mạnh dạn tham gia, yên tâm đầu tư và gắn bó lâu dài với mô hình kinh tế tập thể.

Cũng theo ông Phạm Đức Trọng, nông dân hiện nay đã nhận thức rất rõ vai trò then chốt của công nghệ số và khoa học, công nghệ hiện đại trong quản lý chuỗi cung ứng, truy xuất nguồn gốc và nâng cao năng lực cạnh tranh của nông sản. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất vẫn là chi phí đầu tư ban đầu cho chuyển đổi số, thiết bị công nghệ và hạ tầng kỹ thuật còn vượt quá khả năng của đa số hộ nông dân và hợp tác xã. Bên cạnh đó, các giải pháp số hiện nay chưa thực sự đồng bộ để áp dụng xuyên suốt toàn bộ chuỗi giá trị nông nghiệp.

Từ thực tiễn cơ sở, ông Trọng đề xuất cần sớm xây dựng các chương trình hỗ trợ vốn, ưu đãi thuế cho nông dân và hợp tác xã khi đầu tư ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số; đồng thời nghiên cứu hình thành mô hình “làng nông nghiệp công nghệ cao” làm điểm trình diễn sản xuất nông nghiệp thông minh. Đây không chỉ là nơi chuyển giao kỹ thuật, đào tạo nguồn nhân lực, mà còn là không gian kết nối doanh nghiệp, hợp tác xã, nông dân, nhà khoa học, qua đó thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể và tạo nền tảng vững chắc cho giảm nghèo bền vững ở nông thôn.

Kinh tế tập thể lan tỏa, sinh kế được củng cố

Sau một năm triển khai, Kế hoạch số 262 đã mang lại những kết quả rõ nét. Tất cả các chỉ tiêu năm 2025 đều đạt và vượt kế hoạch đề ra. Toàn thành phố đã hỗ trợ thành lập mới 16 hợp tác xã và 147 tổ hợp tác nông nghiệp, thu hút 55.830 hộ hội viên nông dân tham gia các tổ chức kinh tế tập thể.

Các hợp tác xã, tổ hợp tác đóng vai trò quan trọng đối với việc hỗ trợ nông dân sản xuất hiệu quả. Ảnh: Hồng Đạt

Đặc biệt, việc thành lập các chi, tổ hội nông dân nghề nghiệp được đẩy mạnh, tạo tiền đề quan trọng để hình thành các hợp tác xã, tổ hợp tác theo chuỗi giá trị. Nhiều tổ, nhóm sản xuất ban đầu nhỏ lẻ đã từng bước liên kết, mở rộng quy mô, nâng cao hiệu quả sản xuất.

Song song với tổ chức lại sản xuất, công tác đào tạo, bồi dưỡng được coi là “chìa khóa” nâng cao chất lượng hoạt động của kinh tế tập thể. Hàng chục hội nghị tuyên truyền, tập huấn khoa học, công nghệ, tọa đàm về đầu tư, tiêu thụ sản phẩm, tích tụ đất đai đã được tổ chức, giúp cán bộ Hội và hội viên nông dân nâng cao kiến thức, kỹ năng quản trị, từng bước tiếp cận tư duy sản xuất hàng hóa hiện đại.

Ông Bùi Văn Khá, Giám đốc Hợp tác xã hoa Đồng Tháp, xã Đan Phượng cho biết, được Hội Nông dân hỗ trợ tập huấn và kết nối, hợp tác xã chúng tôi đã ký được hợp đồng tiêu thụ ổn định. Thu nhập của các thành viên tăng rõ rệt, nhiều hộ trước đây khó khăn nay đã vươn lên khá giả.

Một trong những điểm nhấn quan trọng của Kế hoạch 262 là hỗ trợ nông dân và hợp tác xã tiếp cận nguồn vốn. Thông qua Quỹ Hỗ trợ nông dân và các nguồn vốn tín dụng ưu đãi, hàng chục nghìn hộ nông dân đã có điều kiện mở rộng sản xuất, đầu tư mô hình kinh tế hiệu quả.

Tính đến nay, tổng dư nợ Quỹ Hỗ trợ nông dân đạt 538,9 tỷ đồng với hơn 13.400 hộ vay. Hiện Quỹ đang tiếp tục giải ngân hơn 341 tỷ đồng, giúp hàng nghìn nông dân phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập. Cùng với đó, Hội Nông dân các cấp phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Chính sách xã hội, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tạo điều kiện cho hội viên tiếp cận nguồn vốn thuận lợi, lãi suất thấp.

Theo đánh giá của nhiều địa phương, việc hỗ trợ vốn gắn với tổ chức sản xuất theo mô hình hợp tác xã đã giúp giảm thiểu rủi ro, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, từ đó tạo nền tảng vững chắc cho giảm nghèo bền vững.

Không chỉ dừng ở con số, hiệu quả của Kế hoạch 262 còn thể hiện ở sự lan tỏa các mô hình nông dân mới, hợp tác xã kiểu mới. Các hoạt động tôn vinh nông dân xuất sắc, hợp tác xã tiêu biểu đã tạo động lực mạnh mẽ, khích lệ tinh thần đổi mới, sáng tạo trong nông nghiệp.

Theo Phó Chủ tịch Hội Nông dân thành phố Hà Nội Trương Văn Nhung, kinh tế tập thể chính là “bệ đỡ” để nông dân phát triển bền vững. “Sau một năm triển khai, Kế hoạch số 262 đã khẳng định vai trò nòng cốt của tổ chức Hội trong phát triển kinh tế tập thể. Thông qua hợp tác xã, tổ hợp tác, nông dân không chỉ tăng thu nhập mà còn được trang bị kiến thức, kỹ năng, từng bước làm chủ thị trường. Đây là con đường căn cơ để giảm nghèo bền vững”, ông Trương Văn Nhung nhấn mạnh.

Hợp tác xã hoa Đồng Tháp, xã Đan Phượng thành công nhờ ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất. Ảnh: Nguyễn Chương

Bước sang năm 2026, Hội Nông dân thành phố Hà Nội xác định tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức tuyên truyền, đẩy mạnh chuyển đổi số, nâng cao chất lượng hoạt động của các hợp tác xã nông nghiệp. Trọng tâm là hỗ trợ các mô hình liên kết sản xuất - tiêu thụ, ứng dụng khoa học, kỹ thuật, nông nghiệp tuần hoàn, giảm phát thải, gắn sản xuất với bảo vệ môi trường.

Việc trang bị kiến thức, kỹ năng số cho hội viên nông dân, hỗ trợ truy xuất nguồn gốc, quảng bá và tiêu thụ nông sản trên nền tảng số được coi là giải pháp then chốt để nâng cao giá trị sản phẩm, mở rộng thị trường.

Thực tiễn một năm triển khai Kế hoạch số 262 cho thấy, khi nông dân được tổ chức lại sản xuất, được hỗ trợ về vốn, khoa học, kỹ thuật và thị trường, thì giảm nghèo không còn là mục tiêu ngắn hạn mà trở thành quá trình phát triển bền vững. Kinh tế tập thể trong nông nghiệp đang từng bước khẳng định vai trò trung tâm trong xây dựng nông thôn mới, nâng cao đời sống nông dân Thủ đô.

Với sự đồng hành của Hội Nông dân các cấp, các hợp tác xã, tổ hợp tác sẽ tiếp tục là “bệ đỡ” vững chắc, giúp nông dân Hà Nội tự tin vươn lên, thoát nghèo bền vững và làm giàu chính đáng trên chính mảnh đất quê hương mình.

Bạch Thanh