Kinh tế tháng 9 khởi sắc: Công nghiệp, thương mại bứt tốc, xuất siêu gần 17 tỷ USD

Sản xuất công nghiệp bứt phá, nhiều ngành tăng trưởng hai con số

Kinh tế thế giới những tháng cuối năm 2025 tuy tránh được suy thoái trên diện rộng nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều yếu tố khó lường. Trong bối cảnh ấy, nền kinh tế Việt Nam tiếp tục thể hiện sức chống chịu đáng kể với tăng trưởng ổn định, được thúc đẩy mạnh mẽ từ các chính sách đầu tư công, cải cách thể chế và chuyển đổi số. Nhờ vậy, tổng sản phẩm trong nước (GDP) 9 tháng ước tăng 7,85%, cao hơn tốc độ 6 tháng (7,5%) và 3 tháng (7,0%).

Cơ cấu kinh tế tiếp tục dịch chuyển tích cực khi khu vực công nghiệp và xây dựng tăng tỷ trọng lên 37,58%, trong đó công nghiệp chiếm 31,81%. Khu vực nông, lâm, thủy sản giảm nhẹ còn 11,3%, còn khu vực dịch vụ chiếm 42,92%. Sự điều chỉnh này phản ánh xu thế phục hồi rõ nét của sản xuất công nghiệp, đặc biệt là các ngành chế biến, chế tạo.

Theo Báo cáo tình hình hoạt động sản xuất công nghiệp và thương mại tháng 9 năm 2025 do Bộ Công Thương vừa công bố, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 9 tăng tới 13,6% so với cùng kỳ, nhờ mức tăng mạnh của ngành khai khoáng (22,4%) và sản xuất, phân phối điện (15,4%). Tính chung 9 tháng, IIP tăng 9,1%, trong đó công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 10,4%; sản xuất và phân phối điện tăng 6,1%; cung cấp nước và xử lý rác thải, nước thải tăng 8,8%.

Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 9 tăng tới 13,6% so với cùng kỳ. Ảnh: Văn Ngọc

Nhiều ngành công nghiệp tăng trưởng hai con số, tạo động lực lớn cho toàn nền kinh tế như: sản xuất xe có động cơ tăng 26%; sản phẩm từ cao su và nhựa tăng 17,3%; khoáng phi kim loại tăng 15,6%; trang phục tăng 13,5%; kim loại tăng 11,3%; da giày tăng 12,5%; chế biến thực phẩm tăng 10,6%; giấy và sản phẩm từ giấy tăng 10,3%. Một số sản phẩm dẫn đầu về sản lượng gồm: ô tô tăng 52,7%; tivi tăng 21,8%; xi măng tăng 15,3%; thép cán tăng 14,7%; giày dép da tăng 14,4%.

Cùng với đó, 19/34 tỉnh, thành phố có chỉ số IIP cao hơn mức tăng chung cả nước, nổi bật là Phú Thọ tăng 27,7%; Ninh Bình 22%; Huế 18,4%; Quảng Ninh 17%; Nghệ An 16,4%; Bắc Ninh 15,7%; Thanh Hóa 15,2%; Hải Phòng và Tây Ninh cùng 15,1%.

Ở lĩnh vực năng lượng, ngành Điện ghi nhận sản lượng 9 tháng đạt hơn 247 tỷ kWh, tăng 5,5% so với cùng kỳ; riêng tháng 9 đạt gần 28,4 tỷ kWh, tăng 14%. Ngành Dầu khí vận hành ổn định với sản lượng dầu thô 9 tháng đạt 7,37 triệu tấn; khí đốt tự nhiên 4,4 tỷ m³; LPG 602,6 nghìn tấn (tăng 8,2%); xăng dầu các loại trên 13,5 triệu tấn (tăng 7,9%).

Ngành Than và Khoáng sản cũng phục hồi mạnh: than sạch 9 tháng đạt gần 34,4 triệu tấn, tăng 5,8%; alumin tăng 4,2%; đồng tấm tăng 5,6%; vàng tăng 18,7%; bạc tăng 10,9%. Tuy nhiên, lượng tồn kho than và alumin tăng cao, đòi hỏi doanh nghiệp điều tiết sản xuất phù hợp.

Trong lĩnh vực thép và vật liệu xây dựng, sản lượng sắt thép cán đạt 13,1 triệu tấn (tăng 14,7%); xi măng đạt 136,7 triệu tấn (tăng 15,3%). Việc đẩy mạnh đầu tư hạ tầng giao thông từ cao tốc, cảng biển đến sân bay đang tạo nhu cầu lớn và mở ra cơ hội tối ưu quy mô sản xuất.

Ngành hóa chất và phân bón duy trì tăng trưởng ấn tượng với chỉ số sản xuất tăng 8,5%; trong đó phân NPK tăng 15,9%, phân DAP tăng 13,3%. Ở lĩnh vực cơ khí - điện - điện tử, chỉ số sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính, quang học tăng 7,9%; ô tô tăng 52,7%; tivi tăng 21,8%.

Các ngành dệt may và da giày tiếp tục phục hồi, đơn hàng xuất khẩu gia tăng. Sản lượng quần áo tháng 9 tăng 16,2%; giày dép da đạt 280 triệu đôi trong 9 tháng, tăng 14,4%. Dù chịu sức ép chi phí đầu vào, hai ngành này vẫn giữ vững vai trò trụ cột xuất khẩu.

Ngoài ra, ngành đồ uống tăng trưởng 3,8%; sản lượng bia đạt 3,36 tỷ lít, tăng 4,1%; sữa tươi nguyên liệu mới đáp ứng khoảng 40% nhu cầu sản xuất. Ngành giấy, chế biến thực phẩm duy trì sản xuất ổn định nhưng vẫn đối diện áp lực cạnh tranh và cầu giảm từ thị trường quốc tế.

Tổng thể, hoạt động công nghiệp 9 tháng đầu năm phản ánh rõ hiệu quả của chính sách điều hành linh hoạt, hỗ trợ doanh nghiệp và đẩy mạnh đầu tư công. Các lĩnh vực trọng điểm như năng lượng, chế biến chế tạo, vật liệu xây dựng đều đạt kết quả cao, củng cố nền tảng phục hồi sản xuất và tăng trưởng bền vững.

Thương mại khởi sắc, xuất siêu gần 17 tỷ USD

Hoạt động thương mại tháng 9 tiếp tục giữ nhịp tăng trưởng, khẳng định vai trò trụ cột trong ổn định kinh tế vĩ mô. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 9 tháng đạt 680,7 tỷ USD, tăng 17,3% so với cùng kỳ; trong đó xuất siêu 16,8 tỷ USD, tương đương 4,8% tổng kim ngạch xuất khẩu.

Về xuất khẩu, kim ngạch tháng 9 ước đạt 42,7 tỷ USD, tăng 24,7% so với cùng kỳ; tính chung 9 tháng đạt 348,7 tỷ USD (tăng 16%), với khu vực FDI chiếm 75,5%. Có 14 mặt hàng đạt kim ngạch trên 5 tỷ USD, chiếm hơn 80% tổng xuất khẩu.

Nhóm nông, lâm, thủy sản đạt 33,2 tỷ USD, tăng 15,2%; trong đó cà phê tăng 62,2%, hạt tiêu tăng 27,8%, nhân điều tăng 19,5%. Rau quả là điểm sáng khi tăng 43,2% trong tháng 9, xuất siêu hơn 4,2 tỷ USD sau 9 tháng. Ngược lại, gạo giảm 20% do Philippines tạm dừng nhập khẩu gạo tẻ thường.

Nhóm hàng công nghiệp chế biến chiếm 85,2% tổng xuất khẩu, tăng 16,7%. Trong đó, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện tăng 45,9%; sắt thép tăng 25,9%; dệt may tăng 8,6%; giày dép tăng 7,4%; đồ chơi, dụng cụ thể thao tăng 134,6%.

Xét theo thị trường, xuất khẩu sang Mỹ tăng 27,7% và chiếm 32,3% tổng kim ngạch; sang châu Á tăng 11,2%; châu Âu tăng 9%; châu Phi tăng 40%. Đáng chú ý, xuất khẩu sang Mỹ 9 tháng tăng 16%, trong đó nhiều nhóm hàng tăng đột biến như máy vi tính (74,3%), cà phê (65,3%) và sản phẩm hóa chất (63,9%).

Ở chiều ngược lại, nhập khẩu 9 tháng đạt 331,9 tỷ USD, tăng 18,8%; riêng tháng 9 đạt 39,8 tỷ USD (tăng 24,9%). Trong đó, nhập khẩu máy móc, điện tử, linh kiện tăng mạnh do nhu cầu phục hồi sản xuất. Hàng nhập khẩu từ Trung Quốc tăng 27,9%, chiếm 40,5% tổng kim ngạch.

Cán cân thương mại tháng 9 xuất siêu 1,97 tỷ USD; tính chung 9 tháng đạt 17,7 tỷ USD, trong đó khu vực FDI (kể cả dầu thô) xuất siêu hơn 37 tỷ USD, còn khu vực doanh nghiệp trong nước nhập siêu 20,3 tỷ USD.

Thị trường trong nước sôi động. Ảnh: Quốc Anh

Thị trường trong nước cũng sôi động nhờ mùa khai giảng và các hoạt động chào mừng Quốc khánh 2/9. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tháng 9 đạt 598,7 nghìn tỷ đồng, tăng 11,3% so với cùng kỳ; tính chung 9 tháng đạt 5,176 nghìn tỷ đồng, tăng 9,5%.

Trong đó, bán lẻ hàng hóa chiếm 76,3%; lưu trú, ăn uống chiếm 12,1% (tăng 14,8%); du lịch, lữ hành chiếm 1,3% (tăng 20,5%); dịch vụ khác chiếm 10,3% (tăng 12,1%). Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và Cần Thơ là những địa phương có mức tăng cao hơn trung bình cả nước.

Dù chịu áp lực lạm phát cuối quý III do giá nguyên liệu và tỷ giá tăng, lạm phát vẫn được kiểm soát dưới mục tiêu, tạo dư địa cho các chính sách hỗ trợ tăng trưởng trong quý IV. Nguồn cung hàng hóa thiết yếu ổn định; hoạt động mua sắm, tiêu dùng nội địa duy trì mức tăng khá, bảo đảm cân đối lớn trong sản xuất và thương mại.

Từ đầu năm đến nay, nguồn cung xăng dầu được bảo đảm ổn định qua 41 kỳ điều hành giá, giúp kiểm soát lạm phát và hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng. Bộ Công Thương cũng tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các hành vi buôn lậu, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ và vi phạm thương mại điện tử.

Trong bối cảnh rủi ro toàn cầu còn phức tạp, kết quả trên cho thấy nền kinh tế Việt Nam đang duy trì đà phục hồi mạnh, với sản xuất công nghiệp tăng vững, thương mại trong và ngoài nước khởi sắc. Đó là nền tảng quan trọng để kỳ vọng bứt phá trong những tháng cuối năm 2025.