Kinh tế vẫn chưa thoát khỏi khó khăn

Đây là những nhận định của HSBC về tình hình kinh tế Việt Nam sau khi có những dữ liệu mới về tình hình kinh tế tháng 4 và 4 tháng đầu năm.

Xuất khẩu tiếp tục sụt giảm ở nhiều ngành hàng

Theo HSBC, tốc độ tăng trưởng của Việt Nam giảm do những tác động từ chu kỳ thương mại toàn cầu. Sau khi giảm 12% so với cùng kỳ trong quý I/2023, xuất khẩu tiếp tục mức giảm hai con số, với chỉ số tháng 4 thấp hơn 11,7% so với cùng kỳ. Khó khăn này diễn ra trên diện rộng, với các ngành xuất khẩu chính như dệt may/giày dép, điện thoại thông minh và đồ nội thất gỗ đều sụt giảm đáng kể.

Xuất khẩu tháng 4 tiếp tục suy yếu với mức giảm hai con số

Điểm sáng duy nhất trong dữ liệu tháng 4 là các sản phẩm máy tính, tăng 5,4% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, tình hình này là một bất ngờ phát sinh do hiệu ứng cơ sở, chứ không phải do chu kỳ công nghệ chạm đáy.

Mặc dù các chỉ số chính về tình hình sản xuất như PMI đã cho thấy các dấu hiệu ổn định đầu tiên, song sẽ mất một thời gian nữa cho tới khi chu kỳ điện tử toàn cầu hồi phục. Không chỉ Việt Nam, các khu vực như Đài Loan và Hàn Quốc cũng tiếp tục gặp khó trong tình trạng ảm đạm chung hiện nay của ngành điện tử.

Bên cạnh những khó khăn trong thương mại hàng hóa, ngành dịch vụ đang tiếp tục đóng góp sự hỗ trợ cần thiết. Gần 1 triệu lượt khách du lịch quốc tế đến Việt Nam trong tháng 4, chủ yếu là nhờ lượng khách Trung Quốc tăng 70% so với tháng trước.

Sự phục hồi tích cực này là nhờ những hạn chế bay được dỡ bỏ, và Trung Quốc đã đưa Việt Nam vào danh sách các điểm đến tổ chức du lịch theo đoàn từ giữa tháng 3. Tuy nhiên, khách du lịch Trung Quốc, vốn chiếm tới 30% lượng khách quốc tế đến Việt Nam từ trước Covid, vẫn đang phục hồi với tốc độ còn chậm, mức độ phục hồi chỉ đạt 25% lượng khách cùng kỳ năm 2019. Trong khi đó, một nguồn khách du lịch lớn khác là Hàn Quốc đã hồi phục đến 77%.

Lạm phát đã dịu dần

Mặc dù ngành du lịch có hỗ trợ một phần, nhưng các chuyên gia HSBC đánh giá sự hồi phục của ngành vẫn còn chậm và chưa đủ để bù đắp những thách thức trong năm nay. Có thể thấy, trở ngại tăng trưởng vẫn hiện diện thông qua sự tăng trưởng tín dụng “cực kỳ chậm chạp”.

Với mục tiêu tăng trưởng tín dụng ở mức 14 - 15% và Ngân hàng Nhà nước (NHNN) hai lần cắt giảm lãi suất cơ bản trong tháng 3, nhưng tín dụng chỉ tăng khoảng 2% vào giữa tháng 4, đạt phân nửa mức tăng trưởng cùng kỳ năm 2022, phản ánh những quan ngại tiếp diễn đối với những khó khăn về kinh tế.

Tăng trưởng tín dụng vẫn rất chậm. Ảnh: TL

Trước tình hình này, gần đây, một loạt các chính sách hỗ trợ đã được ban hành, gồm có gói tín dụng 120 nghìn tỷ đồng cho nhà ở xã hội, giảm 2% thuế giá trị gia tăng (GTGT) cho đến cuối năm 2023 và kế hoạch tái cấu trúc một số khoản vay. Theo đó, đã xuất hiện một số dấu hiệu ban đầu về việc nới lỏng lập trường chính sách đối với ngành bất động sản, lĩnh vực đã đối mặt với khủng hoảng thanh khoản từ tháng 10 năm ngoái.

Trong khi tăng trưởng chậm lại, tình hình lạm phát đã trở nên tốt hơn, “giúp các nhà hoạch định chính sách dễ thở hơn”, báo cáo nhận định. Lạm phát toàn phần giảm 0,3% so với tháng trước, giúp lạm phát cùng kỳ nằm dưới mức 3%, thấp hơn nhiều so với trần lạm phát 4,5% của NHNN.

Nguyên nhân đầu tiên là lạm phát thực phẩm tiếp tục giảm, nhờ giá thịt heo giảm 1,6% so với tháng trước. Trong khi đó, giá năng lượng lại cho thấy những xu hướng trái chiều. Trong khi chi phí vận tải tăng nhẹ do giá dầu cao, các loại lạm phát năng lượng khác, như điện và gas, lại giảm. Do đó, vẫn cần thận trọng với lạm phát phía nhóm cung. Sau cùng, quyết định cắt giảm sản lượng dầu của OPEC và tăng giá điện của EVN vẫn chưa cho thấy tác động cụ thể.

Đánh giá chung, HSBC nhận định Việt Nam tiếp tục đối mặt với các thách thức trong quý II/2023 sau những kết quả kinh tế của quý I không mấy khả quan. Dù khả năng tăng trưởng suy giảm trong nửa đầu năm 2023, ngành dịch vụ được kỳ vọng sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ và làn sóng thương mại sẽ chuyển hướng trong nửa cuối năm, đưa tăng trưởng cả năm 2023 đạt mức 5,2%.

Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, trong tháng 4/2023, cả nước có gần 16 nghìn doanh nghiệp thành lập mới với số vốn đăng ký là 154,6 nghìn tỷ đồng và số lao động đăng ký gần 119,1 nghìn lao động. So với cùng kỳ năm trước, các con số tương ứng tăng 6,4% về số doanh nghiệp, giảm 5,7% về số vốn đăng ký và tăng 13,7% về số lao động. Bên cạnh đó, cả nước còn có 9.610 doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, tăng 52,9% so với tháng trước và tăng 36,6% so với cùng kỳ năm 2022.

Như vậy, tính chung 4 tháng đầu năm 2023, số doanh nghiệp thành lập mới và doanh nghiệp quay trở lại hoạt động là 78,9 nghìn doanh nghiệp, giảm 2% so với cùng kỳ năm trước.

Bên cạnh đó, trong tháng 4 có 7.163 doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, tăng 72,7% so với tháng trước và tăng 32,9% so với cùng kỳ năm 2022; có 5.837 doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể, tăng 69,1% và tăng 55,2%; có 1.509 doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể, tăng 6,9% và tăng 23%.

Tính chung 4 tháng đầu năm 2023, có khoảng 76,8 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường.

Dương An