Kinh tế xanh: Cơ hội và thách thức

SAU BƯỚC NGOẶT LỊCH SỬ CỦA CUỘC HỢP NHẤT, MỘT TẦM NHÌN CHIẾN LƯỢC ĐANG ĐỊNH HÌNH TƯƠNG LAI CHO MẢNH ĐẤT LÀO CAI. ĐÓ LÀ KHÁT VỌNG PHÁT TRIỂN HƯỚNG TỚI MỤC TIÊU “XANH, HÀI HÒA, BẢN SẮC VÀ HẠNH PHÚC”, ĐƯA TỈNH TRỞ THÀNH CỰC TĂNG TRƯỞNG, TRUNG TÂM KINH TẾ XANH NĂNG ĐỘNG CỦA CẢ VÙNG. CON ĐƯỜNG NÀY LÀ MỘT CAM KẾT DÀI HẠN, ĐÒI HỎI SỰ CHUYỂN ĐỔI SÂU SẮC TỪ TƯ DUY ĐẾN HÀNH ĐỘNG ĐỂ BIẾN TÀI NGUYÊN THÀNH SỨC MẠNH NỘI SINH BỀN VỮNG.

Việc hợp nhất đã mang lại cho Lào Cai món quà vô giá: Không gian phát triển liền mạch, rộng lớn. Những rào cản hành chính cũ được phá vỡ, bộ máy được tinh gọn, mở đường cho một tư duy quy hoạch hoàn toàn mới theo mô hình “Một trục động lực, hai cực phát triển, ba vùng kinh tế”.

Không gian mới này chính là mảnh đất màu mỡ để gieo trồng những hạt mầm xanh, để những tiềm năng vốn có của Lào Cai được khai thác tối đa. Mảnh đất ấy sở hữu một “tọa độ xanh” độc đáo. Đó là những nương chè, những cánh đồng dược liệu như atisô, tam thất ở Sa Pa, Bắc Hà. Chương trình OCOP đã thổi luồng sinh khí mới, biến những sản vật địa phương thành thương hiệu có giá trị.

Tính đến giữa năm 2025, toàn tỉnh đã có hơn 600 sản phẩm OCOP, trong đó có những sản phẩm đạt chuẩn 5 sao quốc gia, khẳng định tiềm năng to lớn của nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sinh thái.

Không chỉ có nông nghiệp, Lào Cai còn được ví như “mỏ vàng trắng” với tiềm năng năng lượng tái tạo khổng lồ. Hơn 100 nhà máy thủy điện với tổng công suất gần 1.800 MW không chỉ đảm bảo an ninh năng lượng cho tỉnh mà còn trở thành trung tâm cung ứng năng lượng quan trọng cho cả vùng Tây Bắc. Nguồn năng lượng sạch dồi dào tại chỗ chính là lợi thế lớn để thu hút các ngành công nghiệp chế biến sâu, mang lại giá trị gia tăng cho địa phương.

Sẽ thật thiếu sót nếu không nhắc đến du lịch - “mỏ vàng” được tạo nên từ vẻ đẹp hùng vĩ của dãy Hoàng Liên Sơn, của những thửa ruộng bậc thang kỳ vĩ ở Sa Pa, Y Tý, Mù Cang Chải, hòa quyện cùng bản sắc văn hóa đa dạng của nhiều dân tộc anh em.

Chỉ trong 7 tháng năm 2025, doanh thu du lịch đạt hơn 29.000 tỷ đồng. Con số ấn tượng này là minh chứng cho sức hấp dẫn của du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng - hướng đi bền vững mà Lào Cai đang theo đuổi. Cùng với đó, vị thế cửa ngõ trên hành lang kinh tế Côn Minh - Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng mở ra cơ hội phát triển các dịch vụ logistics xanh, biến Lào Cai thành trung tâm giao thương sôi động và bền vững.

Bên cạnh những cơ hội rộng mở, con đường chuyển đổi sang kinh tế xanh của Lào Cai cũng là một hành trình vượt khó đầy thử thách. “Điểm nghẽn” lớn nhất có lẽ đến từ hạ tầng. Hệ thống giao thông yếu kém ở vùng cao không chỉ cản trở đi lại mà còn là rào cản ngăn sản phẩm xanh vươn ra thị trường.

Áp lực lên hạ tầng môi trường cũng không nhỏ. Mỗi ngày, hàng trăm tấn rác thải xả ra, nhưng năng lực xử lý vẫn chưa theo kịp. Hàng chục bãi chôn lấp chất thải thô sơ vẫn tồn tại, tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm, đi ngược lại với mục tiêu “xanh” mà tỉnh đề ra.

Đi cùng với hạ tầng là bài toán nan giải về vốn. Nhu cầu vốn để đầu tư công nghệ sạch, chuyển đổi nông nghiệp là rất lớn, nhưng việc tiếp cận các nguồn tín dụng xanh vẫn còn là giấc mơ xa vời với nhiều doanh nghiệp nhỏ và hộ nông dân. Trên hết, thách thức lớn nhất lại nằm ở những điều vô hình: tư duy và tập quán. Thay đổi thói quen sản xuất nhỏ lẻ, lạm dụng hóa chất của người nông dân hay tâm lý “ngại” đầu tư vào công nghệ xanh của doanh nghiệp là một cuộc cách mạng thực sự, đòi hỏi sự kiên trì, bền bỉ và những chính sách đủ mạnh để khuyến khích, dẫn dắt sự thay đổi từ gốc rễ.

Hành trình phát triển kinh tế xanh của Lào Cai là tất yếu, nhưng để về đích thành công, cần có những hành động quyết liệt và đồng bộ. Chính quyền cần đóng vai trò “nhạc trưởng”, kiến tạo môi trường đầu tư thực sự hấp dẫn bằng các chính sách ưu đãi đột phá cho kinh tế xanh và quyết liệt đầu tư công để tháo gỡ các “điểm nghẽn” hạ tầng. Dù vậy, sự chuyển đổi chỉ thực sự thành công khi có sự tham gia chủ động của người dân và doanh nghiệp.

Những mô hình hợp tác xã kiểu mới như Hợp tác xã Cộng đồng Dao đỏ ở Sa Pa chính là hạt nhân, là động lực từ cộng đồng. Họ đã chứng minh rằng, việc kết hợp tri thức bản địa với tư duy kinh tế hiện đại có thể tạo ra những sản phẩm vừa mang đậm bản sắc, vừa có giá trị kinh tế cao. Sau cùng, khoa học - công nghệ và hợp tác quốc tế sẽ là những “cánh tay nối dài”, giúp Lào Cai tiếp cận tri thức, kinh nghiệm và nguồn lực từ bên ngoài.

Con đường phía trước có thể còn nhiều chông gai, nhưng với tầm nhìn rõ ràng, quyết tâm chính trị mạnh mẽ và sự đồng lòng của người dân, khát vọng về một Lào Cai “Xanh, hài hòa, bản sắc và hạnh phúc” chắc chắn sẽ không còn xa. Đó không chỉ là chiến lược kinh tế, mà là cam kết với tương lai, lời hứa về sự thịnh vượng bền vững trên mảnh đất này.

Trình bày: Vân Thảo

Hùng Cường