KSSO - đặc nhiệm tinh nhuệ Nga

KSSO, một lịch sử kín kẽ

Việc ra đời các lực lượng đặc nhiệm xuất phát từ động cơ các quốc gia và nhu cầu quân sự của mỗi nước. Với một số nước, việc đáp ứng nhu cầu chiến đấu luôn thay đổi là một sự cần thiết; với những nước khác, một sự kiện đặc biệt có thể kích hoạt nhu cầu phát triển đặc nhiệm. Nga đã có sẵn các nhóm đặc nhiệm khi KSSO hình thành.

Denis Portnyagin, Anh hùng Nga thuộc lực lượng KSSO. Ảnh nguồn: Sputnik Media Bank.

Spetsnaz đã lấp đầy nhiều khoảng trống cho nhu cầu mới của đặc nhiệm Liên bang Nga. Quân đội, Cục An ninh liên bang và Bộ Nội vụ Nga đều có các đơn vị Spetsnaz được giao cho họ. Mặc dù bản thân là một lực lượng trên giấy tờ, họ không phục vụ cho cùng mục đích mà các nhóm đặc nhiệm phương Tây khác đang làm. Nga nhận thức được sự cần thiết để điền một sư đoàn hoàn toàn mới toanh với một mục đích mới, như các cường quốc phương Tây đã làm. Với Mỹ, họ có Bộ Tư lệnh hành quân đặc biệt chung (JSOC) và một hướng tiếp cận chung mới cho đặc nhiệm đã có từ Chiến dịch móng vuốt đại bàng.

Với Nga, thất bại của Spetsnaz ở Beslan và Nord Ost sẽ là Móng vuốt đại bàng của họ. Cũng giống như Mỹ đã thất bại trong việc giải cứu các con tin ở Iran, Nga cũng đối mặt với thất bại tương tự trong việc giải cứu các con tin ở Moscow mà hậu quả khiến 130 người chết. Những thất bại sau đó của Spetsnaz cùng nhu cầu sử dụng ngày càng nhiều đặc nhiệm của Mỹ và các nước phương Tây khác đã khiến Nga ủng hộ việc thành lập một tổ chức mới.

Tổ chức đó không nhằm mục đích mở rộng Spetsnaz mà thay vào đó là độc lập hoàn toàn, cũng như tranh đua ngang cơ với các đối tác phương Tây. Năm 2012, KSSO (tên viết tắt của Komandovanie Sil Spetsialnalnykh Operatsii tức Bộ Tư lệnh hành quân đặc biệt). KSSO được thành lập từ các lực lượng được chuyển giao từ GRU Spetsnaz. Kể từ đó, KSSO hoạt động ở nhiều nơi mà Nga tìm cách để mở rộng sự hiện diện của đơn vị này, xử lý nhiều hoạt động tinh tế và phức tạp nhất.

Trái ngược với Spetsnaz, KSSO không đông quân số và không nhắm mục tiêu vào nhiều vai trò khác nhau. Ước tính quy mô của KSSO có từ 2.000 đến 2.500 nhân sự, còn Spetsnaz ước tính có khoảng 17.000 quân nhân. KSSO thành lập năm 2009 sau khi nhân sự của Cục Tình báo quân đội (GRU) được tích hợp vào cơ quan mới. Thành phần chính xác của KSSO chưa được biết rõ do bản chất bí mật của tổ chức này. Đơn vị này ngày càng phát triển do sự tăng nhu cầu sử dụng trên khắp thế giới. Từ quan điểm chỉ huy, KSSO là một thực thể độc lập so với GRU và quân đội Nga.

Các nhà khai thác KSSO thực hiện một số vai trò chuyên biệt trong lĩnh vực này. Bộ Quốc phòng Nga lưu ý rằng một số hành động do KSSO tiến hành là “Những phương pháp và hoạt động chiến đấu không giống như các lực lượng thông thường: trinh sát và phá hoại, lật đổ, chống khủng bố, chống phá hoại, phản gián, đảng phái và chống đảng phái, cùng các hoạt động khác”. Và kỳ vọng của KSSO không dừng lại ở đó.

Đặc nhiệm KSSO trong sự kiện Nga sáp nhập bán đảo Crimea. Ảnh nguồn: James Town .

Huấn luyện và vũ khí

Các học viên KSSO từ cả Spetsnaz lẫn quân đội tiêu chuẩn Nga đều phải trải qua một quá trình huấn luyện hết sức nghiêm ngặt. KSSO tuyển dụng tân binh tham gia vào 5 chuyên ngành chính và các trường đào tạo, bao gồm huấn luyện nhảy dù, leo núi, lặn, chiến tranh đô thị và bảo vệ các VIP. KSSO đã triển khai quân ở Crimea, Syria và trong suốt cuộc nổi dậy Bắc Caucasus. Những đợt triển khai đã minh họa khả năng thích ứng hoàn cảnh môi trường và chiến trường của KSSO.

Ngoài việc huấn luyện, KSSO còn được trang bị một số loại vũ khí tiên tiến nhất trong kho vũ khí của Nga. Ratnik, bộ mô đun chiến thuật của Nga, là một trong những loại mô đun thông dụng nhất được KSSO sử dụng. Trong khi các lực lượng Nga đã tích hợp Ratnik vào hàng ngũ của họ, thì KSSO đã tích hợp mở rộng nó. Bộ mô đun cho phép nó phục vụ cụ thể cho từng nhu cầu vận hành. Khả năng thích ứng này là một tính năng quan trọng đối với đặc nhiệm hoạt động trong nhiều môi trường và các thông số nhiệm vụ.

Ngoài Ratnik, KSSO còn sử dụng bộ thiết bị của các quốc gia khác. Giải pháp chính là mặc đồ cải trang và các bộ thiết bị của phương Tây, có thể kể ra như: Đồ ngụy trang Mỹ (US Multicam), Trung tâm ngụy trang Pháp – Âu, hoa văn ngụy trang Đức (German Flecktarn), Ngụy trang kiểu Ba Lan, A-TACS F, SURPAT (bản sao MARPAT). Những loại đồ ngụy trang này giúp phá vỡ khả năng xác nhận hoặc từ chối sự hiện diện của các lực lượng Nga trong các không gian chiến đấu nhất định.

Ngoài ra, ngân sách quân sự của Nga tương đối thấp so với các đối thủ, nhỉnh hơn Anh và Đức một chút nhưng lại thua xa Mỹ. Do chi tiêu thấp hơn nên một số thành phần quân sự sẽ nhận thiết bị tốt hơn hoặc chi tiêu dồi dào. Trong khi hải quân SEAL mua sắm những loại vũ khí mới và độc quyền, thì KSSO đã chọn một phương pháp đấu thầu rộng rãi hơn, điều này đã được phản ánh trong các bộ thiết bị, dụng cụ và vũ khí của họ.

Vì KSSO là một nhóm đặc nhiệm với các hoạt động mật và thường tiến hành trong bí mật nên khó có thể xác định được từng loại vũ khí riêng lẻ mà họ đã dùng trong kho vũ khí của mình. Quá khó để xác định toàn bộ kho vũ khí của KSSO do tính chất bí mật của chúng. Đặc biệt rất khó xác nhận những vũ khí dùng tần số thấp cũng như những hệ thống thử nghiệm mà có thể được dùng. Hãy xem các loại súng trường tấn công.

Không có lữ đoàn đặc nhiệm nào của Nga (có thể là GRU, KSSO hay các đơn vị khác) không thể hoàn thiện nếu vắng mặt các nền tảng súng AK, trong đó AK-104 là loại vũ khí yêu thích nhất. Những phiên bản AK hiện đại hơn đang dần trở nên phổ biến hơn trong các đặc nhiệm Nga, đặc biệt là KSSO.Ngoài ra kho vũ khí của KSSO còn có các biến thể của súng AK, gồm các loại AK-47, AKM, AKMS, AK-74, AKS-74, KS-74U, AK-105 và HK 416/MR556.

Có vẻ như người anh em DMR của nó là VSS Vintorez cũng đang được KSSO sử dụng. Loại súng SR-3 của AS-VAL cũng dùng loại đạn cận âm, và được đặc nhiệm Nga ưa dùng. Ngoài các loại vũ khí được dùng thông dụng thì một số loại AR tối tân hơn cũng xuất hiện. Súng AN-94 (từng dự kiến thay thế cho các nền tảng AK tiêu chuẩn) đã được dùng tương đối.

Thiết kế phức tạp của AN-94 khiến nó dễ bị gãy hơn so với AK vốn hay đàn hồi, khiến nó trở thành một thứ thay thế kém hấp dẫn hơn. Ngoài ra, súng HK MR556 (một nền tảng AR phổ biến của Đức thường được thấy trong các lực lượng vũ trang phương Tây) cũng đã được KSSO sử dụng. Cùng với việc sử dụng súng M4A3 Bushmaster của Mỹ đã cho thấy KSSO sẵn sàng dùng các loại vũ khí không phải của Nga.

Hãy xem xét cách KSSO dùng súng tiểu liên. Đầu tiên trong các loại súng tiểu liên là một loại vũ khí độc đáo khác của Nga, PP-19 Vityaz. Nó được phát triển từ cơ sở PP-19 Bizon, có thiết kế băng đạn thông thường hơn so với loại băng đạn xoắn ốc tiền nhiệm nhưng không hy sinh tốc độ bắn cũng như thiết kế nhỏ gọn. Bên cạnh PP-19, KSSO và các lực lượng đặc nhiệm khác cũng tiếp tục dùng HK MP5 thể hiện khả năng tích hợp vũ khí của quân đội Nga. Với cỡ nòng thấp và tốc độ bắn nhanh đáng tin cậy, MP5 tiếp tục được dùng cho những giải pháp cận chiến.

Về súng máy và súng máy hạng nhẹ (LMGs). PKP Pecheneg tiếp tục duy trì là loại súng máy chính được đặc nhiệm Nga sử dụng. Hộp đạn hạng nặng và đặc trưng của súng khiến nó trở thành một thành phần chính trong hệ tống hỗ trợ hỏa lực của Nga. Những phiên bản cũ hơn của nó như RPK-74 và PK vẫn tiếp tục được dùng rộng rãi.

PKM (một phiên bản nền tảng hiện đại của PK) cũng thường xuyên được KSSO tin dùng. Súng RPK-74(M) cũng được dùng trong các đặc nhiệm Nga bao gồm KSSO, nó có băng đạn nở rộng và nòng thấp. Nhiều phiên bản hiện đại của loại súng này vẫn đang tiếp tục được dùng trong quân đội Nga.Về DMR và súng trường thiện xạ. KSSO dùng một số loại súng trường thiện xạ (DMRs) và súng trường bắn tỉa nhằm đạt được lợi thế trong các cuộc giao tranh tầm xa. Dragunov SVD (loại vũ khí được xem là biểu tượng vũ khí Nga) tiếp tục là sự lựa chọn cho nhiều lực lượng vũ trang Nga.

Loại súng bắn tỉa bán tự động SVDM cũng đang dùng thông dụng trong giới đặc công Nga. Loại súng bắn tỉa SVDK được thiết kế xuyên giáp cũng dùng thông dụng trong các đặc nhiệm Nga, nó thu hẹp khoảng cách giữa súng bắn tỉa tầm trung và loại tầm xa DMRs. Ngoài ra loại súng trường thiện xạ bán tự động Chukavin SVCh cũng được Tổng thống Putin đánh giá cao khi ông đã bắn thử nó, phát huy triển vọng của một loại vũ khí tầm xa Nga.

Các loại súng trường bắn tỉa lớn đang được lưu hành trong các đơn vị quân đội Nga cũng như đặc nhiệm, bao gồm Orsis T-5000, VSSK Vychlop, VSK-94, SSG-08, AWM, Sako, HK 417/MR762. Mặt khác, các loại súng lục được KSSO sử dụng cũng rất đáng được quan tâm. Là một trong những loại vũ khí tiêu chuẩn phổ biến nhất của quân đội Nga, súng lục MP-443 Grach được sử dụng bởi GRU, KSSO và các lực lượng quân đội Nga khác. Nó có hộp tiếp đạn 17 hoặc 18 viên, và vì thiết kế nhỏ gọn khiến nó trở thành loại vũ khí hiệu quả và đáng tin cậy.

Bên cạnh Grach, Makarov, thì PKP là một trong những loại vũ khí Nga dễ nhận biết nhất. Thiết kế nhỏ gọn và vẻ ngoài đặc trưng khiến nó trở thành một thành phần vĩnh cửu của quân đội Nga. Nên biết rằng nhà máy Orsis đã sản xuất ra các khẩu súng Glock-17, 19 và 22 cho quân đội Nga sử dụng. Súng lục tự động APS được phi công quân sự Nga, Roman Filipov, sử dụng ở Syria, cũng như loại súng lục Udav cũng là thành phần quan trọng trong danh mục vũ khí của KSSO.

Hoạt động chiến đấu

KSSO hầu như ít tham gia các hoạt động kể từ khi được thành lập vào năm 2012, họ có tham gia một số chiến dịch cả gần và xa lãnh thổ Nga. Cũng có thể là họ hoạt động rất nhiều nhưng lại diễn ra kín kẽ. Truy xuất hộp đen là một chiến dịch đáng quan tâm của lực lượng này. Năm 2015, một oanh tạc cơ Su-24 của Nga bị bắn hạ bên trên không phận Thổ Nhĩ Kỳ gây nên một cuộc khủng hoảng quốc tế ì xèo mà người Nga kêu gọi trừng phạt nhà nước Thổ cũng như kêu gọi một cuộc điều tra toàn diện.

Các phiến quân đã tiêu diệt các phi công trên chiếc Su-24 ngay khi họ lao ra ngoài và nhảy dù xuống Syria. Cách mà người Nga có thể chứng minh sự vô tội của các phi công là thu hồi hộp đen của chiếc máy bay xấu số. KSSO đã được giao trọng trách này. Các nhà khai thác KSSO đã nhanh chóng lấy lại hộp đen. Đây là sự khởi đầu cho các chiến dịch KSSO ở Syria.

Cuộc tấn công Palmyra: Cuộc tấn công này diễn ra từ năm 2017 đánh dấu một chiến thắng quyết định trước nhà nước Hồi giáo Iraq và Cận Đông (ISIL) khi đó lực lượng quốc gia Syria đã chiếm lại được thành phố Palmyra. Một số cố vấn từ các đặc nhiệm Nga bao gồm KSSO đã hỗ trợ cho lực lượng này. Sau khi Palmyra được thu hồi đã mở ra cơ hội tái kết nối với Damascus.

Về trận đánh Aleppo: Theo trung tâm đánh giá và dự báo chiến lược (CSAF) thì trong cuộc tấn công vào Aleppo, 16 đặc nhiệm của KSSO đã đương cự với 300 phiến quân. Cuối cùng sự kháng cự của KSSO buộc phiến quân phải lùi bước và dừng các nỗ lực tấn công. Một số đặc vụ KSSO đã nhận được khen thưởng của nhà nước Nga vì nhiệm vụ của họ. Cũng không thể nào quên trận đánh Akerabat. Sự kiện này liên quan đến một cán bộ của KSSO tên là Denis Portnyagin. Thời điểm đó Portnyagin là một phần của nhóm đặc nhiệm KSSO hành quân qua Syria thì rơi vào ổ phục kích của 40 tay súng phe nổi dậy.

Ngoại trừ Portnyagin tự mình giao chiến và tiêu diệt một số lượng lớn các tay súng, còn thì các đồng đội của anh đều bị thương hoặc bị giết. Portnyagin cũng cầm lựu đạn để sẵn sàng kích nổ tự sát trong trường hợp bị bắt. Vì sự anh dũng này mà Portnyagin đã nhận được tặng thưởng Anh hùng Nga bởi đích thân Tổng thống Vladimir Putin. Cần biết rằng KSSO chiến đấu bên cạnh Lực lượng quốc gia Syria theo cả 2 cách bí mật và công khai giúp chứng minh tính thích ứng của 2 nhóm, song cũng thể hiện dấu chân của Nga trong khu vực. KSSO đảm nhận những mục tiêu quan trọng về mặt chiến lược, nhưng cũng có khả năng tham gia vào những hoạt động thôn tính - sáp nhập.

Phan Bình (Tổng hợp)