Kỳ 1: Câu chuyện về những số phận kém may mắn nương thân trong chốn tạm bợ

Điểm tựa mở... tương lai

Những ngày đầu tháng Ba, chúng tôi theo chân cán bộ Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện Nghi Xuân về miền biển, nơi những gia đình nghèo vẫn đang chật vật mưu sinh trong những căn nhà tạm bợ. Dọc theo những con đường quê nghèo, câu chuyện về những số phận kém may mắn khiến chúng tôi không khỏi trăn trở. Trong đó, hoàn cảnh của chị Hoàng Thị Mai, thôn Trung Vượng, xã Xuân Liên, huyện Nghi Xuân là một trong những trường hợp đặc biệt khó khăn.

Ban chỉ đạo triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát xã Xuân Liên (Nghi Xuân) tổ chức khởi công xây nhà tình nghĩa cho chị Hoàng Thị Mai ở thôn Trung Vượng.

Chị Mai là mẹ đơn thân, một mình nuôi hai con nhỏ trong cảnh nghèo túng. Không có công việc ổn định, thiếu kỹ năng làm ăn, chị chỉ biết chắt chiu từng đồng để lo cho con cái. Gia đình chị hiện đang tá túc trong một gian nhỏ của chuồng bò cũ, chật hẹp, xuống cấp trầm trọng, không đủ điều kiện sinh hoạt tối thiểu. Mỗi khi mưa bão, ba mẹ con lại co cụm trong góc nhà tránh gió lùa buốt lạnh, còn ngày nắng thì oi bức, ngột ngạt. Cuộc sống bấp bênh càng khiến giấc mơ về một mái ấm kiên cố trở nên xa vời.

Thấu hiểu hoàn cảnh này, chính quyền huyện Nghi Xuân đã rà soát và đưa gia đình chị Mai vào diện hỗ trợ trong Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát năm 2025. Theo đó, huyện đã cấp 70 triệu đồng hỗ trợ xây nhà mới, xã Xuân Liên trích ngân sách hỗ trợ thêm 20 triệu đồng, đồng thời kêu gọi doanh nghiệp địa phương quyên góp vật liệu xây dựng. Hội Phụ nữ xã Xuân Liên cũng vận động hội viên hỗ trợ ngày công và quyên góp thêm kinh phí giúp gia đình chị Mai có được căn nhà vững chãi hơn.

"Giấc mơ về một mái ấm kiên cố dường như quá xa vời, nhưng nhờ sự chung tay của chính quyền và cộng đồng, mẹ con tôi đã có một ngôi nhà mới. Giờ đây, chúng tôi không còn lo âu mỗi khi mưa bão về, không còn phải tá túc trong gian chuồng bò cũ kỹ, mà thực sự có một tổ ấm để an cư, để hy vọng vào tương lai tốt đẹp hơn", chị Mai xúc động chia sẻ.

Lãnh đạo xã Xuân Liên tiến hành nghi thức động thổ cho ngôi nhà của chị Hoàng Thị Mai với diện tích 70m2.

Các hội viên của Hội Liên hiệp phụ nữ xã Xuân Liên hỗ trợ ngày công rải đá nền cho ngôi nhà của chị Hoàng Thị Mai.

Tiếp tục hành trình, chúng tôi ghé thăm gia đình ông Hoàng Như Lương và bà Cao Thị Xoan ở thôn Thuận Mỹ, xã Xuân Mỹ. Ở tuổi 75, ông bà vẫn sống trong cảnh nghèo khó. Bà Xoan bị khuyết tật nặng, nằm liệt giường nhiều năm, mọi sinh hoạt đều nhờ vào sự chăm sóc của chồng. Ông Lương, dù tuổi cao sức yếu, vẫn gắng gượng lo toan từng bữa ăn, từng viên thuốc cho vợ. Các con đi làm ăn xa, cuộc sống bấp bênh, không có điều kiện hỗ trợ cha mẹ.

Căn nhà cấp 4 của ông bà đã xuống cấp nghiêm trọng, mái dột, nền nhà ẩm thấp, khiến mỗi mùa mưa bão lại là một nỗi lo. Với nguồn trợ cấp ít ỏi hằng tháng, cuộc sống chỉ đủ trang trải những nhu yếu phẩm cơ bản, còn giấc mơ về một ngôi nhà kiên cố vẫn mãi xa vời. Trước tình cảnh ấy, chính quyền huyện Nghi Xuân đã hỗ trợ 70 triệu đồng xây dựng nhà mới cho gia đình ông Lương theo Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát. Bà Trần Thị Hiếu – Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Mỹ đã vận động bà con quyên góp hơn 60 triệu đồng, góp phần hiện thực hóa giấc mơ về một mái ấm kiên cố cho ông bà.

Ban chỉ đạo triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát xã Xuân Mỹ (huyện Nghi Xuân) tổ chức khởi công xây dựng nhà tình nghĩa cho gia đình ông Hoàng Như Lương (SN 1950, thôn Thuận Mỹ).

Đầu tháng 3, với sự hỗ trợ từ chính quyền và cộng đồng, ngôi nhà mới rộng gần 60m² chính thức được khởi công, với tổng kinh phí hơn 200 triệu đồng. Công trình không chỉ đảm bảo kiên cố, an toàn mà còn là minh chứng cho tinh thần đoàn kết, nhân ái trong cộng đồng.

Trong niềm xúc động, ông Lương chia sẻ: "Tôi thực sự vui mừng và biết ơn Đảng, Chính phủ, chính quyền địa phương và bà con xóm giềng đã giúp đỡ để vợ chồng tôi có được ngôi nhà như mong ước. Đó không chỉ là một căn nhà, mà còn là tình cảm, sự sẻ chia của cộng đồng dành cho những người nghèo như chúng tôi".

Bí thư Huyện ủy Nghi Xuân Đặng Trần Phong kiểm tra công tác triển khai thực hiện xóa nhà tạm, nhà dột nát tại xã Xuân Lam.

Thực hiện chương trình hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát, năm 2025, huyện Nghi Xuân đặt mục tiêu xây dựng và cải tạo 99 ngôi nhà, trong đó có 84 nhà xây mới và 15 nhà sửa chữa, với tổng kinh phí hơn 6,3 tỷ đồng. Để hoàn thành mục tiêu trước ngày 30/4/2025, chính quyền huyện đã triển khai các giải pháp đồng bộ, quyết liệt. Tính đến nay, 60 trong tổng số 99 ngôi nhà đã được khởi công xây dựng và sửa chữa, góp phần tạo điều kiện cho nhiều hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn ổn định cuộc sống, vươn lên thoát nghèo bền vững.

Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện Nghi Xuân, ông Lê Tiến Hải, nhấn mạnh: "Với tinh thần ‘Không để ai bị bỏ lại phía sau’, chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Các cơ quan, ban ngành và địa phương đã nỗ lực vào cuộc, đồng thời kêu gọi các nguồn lực xã hội hóa để hỗ trợ các hộ đặc biệt khó khăn. Nhờ đó, chương trình đã tạo sức lan tỏa mạnh mẽ, nhận được sự đồng hành của các tổ chức, doanh nghiệp và nhân dân trên địa bàn".

Trong thời gian tới, huyện Nghi Xuân tiếp tục huy động tối đa nguồn lực xã hội hóa, kết hợp với các chính sách hỗ trợ nhằm giúp các gia đình có hoàn cảnh khó khăn xây dựng nhà ở kiên cố, ổn định cuộc sống. Đồng thời, các tổ chức đoàn thể sẽ tích cực hỗ trợ ngày công để đảm bảo tiến độ thi công, góp phần mang lại mái ấm vững chắc cho những hộ nghèo trên địa bàn.

Thị trấn Xuân An - huyện Nghi Xuân bàn giao nhà tình nghĩa cho gia đình bà Nguyễn Thị Hương (SN 1957, ở TDP 4) thuộc diện hộ nghèo.

Hà Tĩnh phấn đấu xóa hơn 2.300 nhà tạm trong năm 2025

Ngược lên vùng núi huyện Hương Khê, chúng tôi tìm đến gia đình anh Tô Văn Anh (SN 1995) ở thôn 4, xã Hương Thủy. Từ nhỏ, cuộc đời anh đã gắn liền với những tháng ngày cơ cực khi cha mẹ mất sớm, để lại gánh nặng mưu sinh đè nặng trên đôi vai chàng trai trẻ. Anh vừa lo toan cuộc sống, vừa gắng gượng chăm sóc, nuôi dạy hai người em ăn học.

Khi lập gia đình riêng, anh vẫn phải chấp nhận sống trong căn nhà cũ rộng vỏn vẹn 40m², xuống cấp nghiêm trọng, tường vách mục nát, mái dột tứ phía. Những ngày mưa, nước len lỏi qua từng kẽ vách, gió lùa lạnh buốt. Thu nhập từ ruộng đồng và chăn nuôi bấp bênh khiến anh không thể gom góp đủ tiền để sửa chữa hay xây dựng lại ngôi nhà.

Nhờ sự hỗ trợ 70 triệu đồng từ nguồn lực xã hội hóa do Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh kêu gọi, anh đã mạnh dạn vay mượn thêm từ người thân để xây dựng lại tổ ấm. Dưới sự quan tâm, giám sát của chính quyền địa phương, ngôi nhà đã kịp hoàn thiện trước Tết Nguyên đán 2025. Nhìn các con vui đùa trong căn nhà mới, anh Tô Văn Anh xúc động chia sẻ: "Gia đình tôi rất mừng khi có ngôi nhà khang trang, kiên cố. Đón Tết trong căn nhà ấm cúng là niềm vui lớn nhất đối với vợ chồng tôi. Tôi vô cùng biết ơn sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và các đoàn thể đã hỗ trợ cả về vật chất lẫn công sức. Đây sẽ là động lực để chúng tôi tiếp tục cố gắng, vừa lo trả nợ, vừa chăm lo cho con cái học hành đầy đủ, quyết tâm vươn lên thoát nghèo".

Huyện Hương Khê tổ chức hội nghị triển khai kế hoạch thực hiện phong trào thi đua Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trong năm 2025.

Lãnh đạo huyện Hương Khê khẳng định, để đạt mục tiêu xóa nghèo bền vững, nhiệm vụ quan trọng hàng đầu là chấm dứt tình trạng nhà tạm, nhà dột nát. Vì vậy, huyện đã tập trung huy động mọi nguồn lực để xây mới và sửa chữa nhà ở cho các hộ nghèo, cận nghèo, gia đình có hoàn cảnh khó khăn.

Từ năm 2020 đến nay, huyện đã xây dựng gần 1.700 ngôi nhà với tổng số tiền hỗ trợ hơn 100 tỷ đồng. Hiện nay, huyện đang tiếp tục triển khai kế hoạch xóa bỏ hơn 100 căn nhà tạm, nhà dột nát còn lại, đảm bảo điều kiện sống an toàn, ổn định cho người dân. "Những ngôi nhà mới không chỉ giúp các hộ gia đình có chỗ ở vững chắc mà còn tiếp thêm động lực để họ nỗ lực vươn lên thoát nghèo" - lãnh đạo huyện nhấn mạnh.

Ông Trần Nhật Tân, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Hà Tĩnh cho biết, tỉnh đã thực hiện hiệu quả công tác xã hội hóa trong chương trình hỗ trợ xây dựng nhà ở kiên cố cho hộ nghèo, gia đình có công, hộ bị ảnh hưởng thiên tai. Giai đoạn 2021-2024, toàn tỉnh đã hỗ trợ xây dựng 8.389 nhà ở với tổng kinh phí hơn 566 tỷ đồng; xây dựng 105 nhà văn hóa cộng đồng kết hợp tránh bão, lũ với kinh phí hơn 161 tỷ đồng.

Cụ thể, chương trình hỗ trợ nhà ở theo Quyết định số 22-QĐ/TU ngày 20/11/2020 của Tỉnh ủy Hà Tĩnh đã hỗ trợ xây mới 2.475 nhà với tổng kinh phí hơn 172 tỷ đồng. Chương trình hỗ trợ theo Quyết định 630-QĐ/TU ngày 21/6/2023 của Tỉnh ủy (nguồn Bộ Công an huy động) đã giúp xây dựng 1.000 nhà với tổng kinh phí 87 tỷ đồng. Ngoài ra, các chương trình do Ủy ban MTTQ tỉnh và cấp huyện huy động đã hỗ trợ xây dựng 4.914 nhà với tổng kinh phí hơn 307 tỷ đồng.

Từ năm 2020 đến nay, tỉnh Hà Tĩnh đã xây dựng, sửa chữa được hơn 8.000 nhà ở cho các hộ dân có hoàn cảnh khó khăn.

Theo rà soát của các cơ quan chức năng tỉnh Hà Tĩnh, tính đến tháng 3/2025, toàn tỉnh cần xây mới và sửa chữa 2.343 nhà ở cho người có công, hộ nghèo, hộ cận nghèo. Trong đó, có 1.374 nhà thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo, với 1.064 nhà xây mới và 310 nhà sửa chữa nâng cấp. UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 480/QĐ-UBND ngày 5/3/2025 về việc phê duyệt số lượng và kinh phí hỗ trợ xây mới, sửa chữa nâng cấp nhà ở theo chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát. Ngoài ra, có 969 nhà của người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ cần hỗ trợ, bao gồm 459 nhà xây mới và 510 nhà sửa chữa nâng cấp.

Ban Vận động "Quỹ vì người nghèo" tỉnh Hà Tĩnh đã ban hành quyết định phân bổ kinh phí hỗ trợ đợt 1 cho các hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát năm 2025. Theo đó, 37,59 tỷ đồng từ nguồn vận động tài trợ sẽ được sử dụng để hỗ trợ xây mới, sửa chữa 1.374 nhà ở. Mức hỗ trợ là 70 triệu đồng/nhà xây mới và 30 triệu đồng/nhà sửa chữa.

Ông Trần Nhật Tân nhấn mạnh: "Cùng với kinh phí hỗ trợ, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc rà soát đối tượng, giám sát quá trình thi công để đảm bảo nguồn hỗ trợ được sử dụng hiệu quả nhất. Chúng tôi tin rằng, với sự chung tay của toàn xã hội, chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát tại Hà Tĩnh sẽ đạt được mục tiêu đề ra, mang lại cuộc sống ổn định hơn cho những hộ dân khó khăn".

Trần Phong