Kỳ 3: Vụ án trong tu viện cổ giữa sa mạc

Cái chết bí ẩn của tu viện trưởng

Nghe tiếng báo động, bác sĩ của tu viện cùng nhiều người khác chạy đến và nhận ra người gặp nạn là Tu viện trưởng Epiphanius. Tại nhà thương của tu viện, bác sĩ xác định Đức cha Epiphanius đã tử vong lúc 3 giờ sáng với nhiều vết thương nặng do bị đánh mạnh vào đầu, bao gồm cả vết nứt sọ phía sau.

Cái chết của Cha Epiphanius gây rúng động Nhà thờ Chính thống giáo Ai Cập (Coptic) với hơn 10 triệu tín đồ, bởi lẽ trong lịch sử 700 năm các dòng tu của nhà thờ chỉ có 3 trường hợp tu sĩ bị sát hại, nhưng tất cả đều xảy ra bên ngoài các bức tường tu viện. Làm thế nào mà hung thủ từ bên ngoài vượt qua bức tường cao 9m được vệ binh quốc gia canh giữ cẩn mật để lọt vào hành thích tu viện trưởng lúc trời còn chưa sáng? Người trong nội bộ dòng tu ư? Lại càng khó tưởng tượng nổi!

Những ngày tiếp theo, các cuộc điều tra diễn ra nhanh chóng, ban đầu ở bên trong tu viện, sau đó là tại văn phòng công tố. Gần 150 tu sĩ được phỏng vấn, các cuộc khám nghiệm hiện trường được thực hiện. Điều tra viên phát hiện 2 vị tu sĩ có dấu hiệu khả nghi: Isaiah al-Maqari, tên khai sinh Wael Saad Tawadros (37 tuổi) và Felta'os al-Mqari, tên khai sinh là Raymond Rasmi (36 tuổi). Giữa họ và tu viện trưởng từ lâu đã xảy ra bất đồng về tư tưởng tôn giáo ở mức khá căng thẳng.

Để làm rõ vấn đề, cần nói thêm đôi chút về lịch sử của Tu viện Thánh Macarius ở sa mạc Wadi Al-Natrun. Tu viện này thuộc Nhà thờ Chính thống giáo Ai Cập, người sáng lập là Thánh Macarius (300-391 sau Công nguyên) lập ra vào khoảng năm 360. Đến thập niên 60 của thế kỷ XX, tu viện gần như bỏ hoang, chỉ có 6 tu sĩ. Năm 1969, Cha Matta El Meskeen, một nhà thần học với hơn 180 tác phẩm chuyên ngành, được cử làm tu viện trưởng và trở thành người đi đầu trong việc phục hồi Tu viện Thánh Macarius. Khi Cha Matta El Meskeen mất năm 2006, tu viện có diện tích 4.000 mẫu Anh, chuyên về hoạt động nông nghiệp, gồm trồng củ cải đường và ô liu, sấy khô quả sung, chà là, nho; ngoài ra còn chăn nuôi gà, bò và ong để lấy mật.

Isaiah al-Maqari và Feltaos al-Mqari

Gây án do bất đồng chính kiến

Mặc dù vậy, giữa Cha Matta El Meskeen và Cha Shenouda III - Giáo chủ tối cao đương nhiệm của Nhà thờ Chính thống giáo Ai Cập - lại xảy ra khác biệt về quan điểm. Theo các tu sĩ thì Cha Epiphanius theo lý thuyết của Cha Matta El Meskeen; trong khi 2 tu sĩ Isaiah al-Maqari, Felta'os al-Mqari ủng hộ cách nhìn của Giáo chủ Shenouda III. Khi Cha Epiphanius được bầu làm tu viện trưởng vào năm 2013 thì Cha Shenouda III đã qua đời được 1 năm. Sự căng thẳng lan ra trong tu viện khiến đầu năm 2018, Tòa giám mục có quyết định thuyên chuyển tu sĩ Isaiah al-Maqari đi nơi khác, nhưng sau đó do được dàn xếp nên ông này vẫn ở lại. Cũng có tin rằng Isaiah al-Maqari muốn lập tu viện riêng và đã tìm mua đất để làm việc này vì được một số người ủng hộ.

Các cuộc điều tra và lời khai của nhân chứng chủ yếu tập trung vào Isaiah, người bị cho là hung thủ sát hại Cha Epiphanius, còn Felta,os-Mqari bị cáo buộc đứng canh cho Isaiah ra tay. Theo lời khai được công bố tại tòa sau này, Isaiah thú nhận đã sát hại Cha Epiphanius bằng 1 ống sắt - mà sau đó cảnh sát tìm thấy có dính máu của đức cha này. Trước đó, Isaiah đã rình hụt tu viện trưởng 2 lần. Tuy nhiên, sau này Isaiah đã rút lại lời khai, rằng mình khai vậy là do sức ép của điều tra viên. Sau khi bị loại khỏi dòng tu, cả Isaiah al-Maqari lẫn Felta'os al-Mqari đều uống thuốc trừ sâu tự vẫn nhưng không thành, riêng Felta'os al-Mqari tự sát 2 lần: 1 lần cắt mạch máu ở cổ tay, lần thứ 2 nhảy từ lầu 4 trong bệnh xá tu viện. Tuy nhiên, ngày 12/8/2018 chính Isaiah đã diễn lại vụ sát hại Cha Epiphanius trước mặt các bên liên quan theo luật định và hoạt động này được ghi hình làm biên bản trình tòa.

Tháng 4/2019, tại phiên tòa sơ thẩm, cả Isaiah al-Maqari và Felta'os al-Mqari đều bị tuyên án tử hình vì tội giết người. Tháng 4/2020, tòa cấp trên hạ bản án của Felta'os al-Mqari xuống chung thân.

Vụ án giết người trong Tu viện Thánh Macarius gây dư luận trái chiều ở Ai Cập và quốc tế, tuy nhiên quan điểm của hệ thống tư pháp Ai Cập và nhà thờ là tuân thủ luật pháp, tội ác phải bị trừng trị. Ngày 21/5/2021, một phát ngôn viên của Nhà thờ Chính thống Coptic đã đưa ra tuyên bố ủng hộ kết quả của quá trình xét xử vụ án, chỉ trích những người lan truyền các lời ngụy biện và dối trá nhằm bóp méo hình ảnh của nhà thờ và các tu sĩ chân chính.

(Còn tiếp...)

NGA NGUYỄN