Kỳ công thú chơi hoa Thủy tiên ngày Tết của người Hải Phòng

Anh Đỗ Hạo Nhiên và người chơi đang thưởng hoa.

Yêu vẻ đẹp thuần khiết, thanh tao

Đến hẹn lại lên, cứ dịp cận Tết Nguyên đán, Hội những người yêu hoa Thủy tiên Hải Phòng lại cùng nhau tổ chức trưng bày, triển lãm vẻ đẹp của hoa. Họ hẹn nhau cùng nhau thưởng ngoạn, bình phẩm thú chơi thanh tao ấy.

Giữa hàng trăm loài hoa đa sắc, ngát hương đón Xuân thì Thủy tiên có vẻ đẹp khác biệt. Những người chơi Thủy tiên cũng rất lạ. Họ thầm lặng, tỉ mẩn, tinh tế và nhẹ nhàng chăm chút từng cánh hoa, từng bộ rễ để rồi tĩnh lặng ngắm nhìn ở một góc “chill chill”.

Hoa Thủy tiên không bày bán phổ thông như các loài hoa khác, bởi cách gọt tỉa củ và chăm sóc hoa rất công phu, cần những kĩ thuật riêng.

Bình hoa Thủy tiên được trưng bày tại Nhà Triển lãm thành phố.

Nhà triển lãm và trưng bày mỹ thuật thành phố Hải Phòng những cận Tết Nguyên đán là nơi những người yêu Thủy tiên cùng nhau “phô” vẻ đẹp của những bát hoa do chính tay họ chăm sóc. Từ những củ Thủy tiên xù xì, cục mịch, ấy vậy mà nhiều người đã khéo léo đẽo gọt, chăm sóc để có được những bát hoa đẹp về sắc, thơm về hương.

Chị Trà An (quê Tiên Lãng, TP Hải Phòng) chia sẻ, Thủy tiên là loài hoa đẹp quý phái, có mùi hương tinh khiết, quyến rũ và rất cao sang. Một bát hoa đẹp là sự kết hợp của nhiều yếu tố như bộ rễ, làn lá, ngồng hoa và hoa. Người chơi hoa thường mê ở bộ rễ, bởi rễ càng dài, càng trắng thì dáng hoa càng đẹp. Bên cạnh đó, làn lá phải xum xuê, mềm mượt; ngồng hoa nhiều tầng tán; cánh hoa sáng, khi nở có nhụy vàng.

Chị Trà An bên tác phẩm của mình.

Chị đem lòng yêu Thủy tiên cách đây 8 năm. Và rồi năm nào cũng vậy, cứ đến độ tháng 10 (âm lịch) là chị đặt mua củ về để vệ sinh, gọt tỉa và nuôi hoa. Chị háo hức từng ngày nhìn sản phẩm của mình phát triển và cũng hồi hộp để mang hoa đi trưng bày cùng câu lạc bộ những người yêu Thủy tiên.

Tại cuộc trưng bày hoa Thủy tiên Tết Nguyên đán 2025 có hơn chục tác giả đem tác phẩm của mình đến “khoe” với hội. Mỗi bát hoa có một vẻ đẹp riêng, dáng hoa và thế bát thể hiện phong cách của chủ nhân.

Với chị Trà An, ngoài việc cầu kỳ chọn bát đựng hoa, chị còn chọn cho mình chú chim tên “Mai hoa” để trang trí cho bát hoa của mình thêm sinh động, vui tươi, có hồn hơn.

Hoa Thủy tiên khoe dáng dịp Tết Nguyên đán.

Trước mỗi bát hoa, người yêu Thủy tiên đắm đuối ngắm nhìn và cùng nhau bình phẩm. “Hương thơm của Thủy tiên làm cho người ta nhớ mãi. Chúng tôi thường đùa nhau, cả năm hội chị em không nói chuyện với nhau câu nào những đến mùa Thủy tiên lại tíu tít không hết chuyện”, chị Trà An vui vẻ.

Cầu kì kĩ thuật gọt và chăm hoa

Chị Trà An cho hay, với người chơi hoa Thủy tiên sự kiện quan trọng nhất là chăm hoa sao cho nở đúng đêm giao thừa. Thông thường khi mua của hoa về, người chơi sẽ vệ sinh sạch đất, đẽo gọt củ bóc vỏ già để rễ phát triển, sau đó bóc để lộ bao hoa, bao lá, tạo dáng theo hình mình thích, sau đó chăm nước sạch hàng ngày và chỉnh dáng, chải rễ hoa.

Củ Thủy tiên không bán sẵn mà người chơi phải đặt hàng từ Trung Quốc. Thường từ 40 nghìn đến 100 nghìn/1 củ tùy loại, tùy năm. Người chơi hoa khéo chăm thì có thể kéo dài đến tháng 2 (âm lịch).

Không ít người “nghiện” hoa chơi nhiều củ. Họ gọt hoa phục vụ rằm tháng chạp, cúng ông Táo và đêm Giao thừa. Đặc biệt, họ sẽ để dành những bát hoa thật đẹp để dâng lên Nữ tướng Lê Chân vào đúng dịp Hội đền Nghè.

Mỗi bát hoa một dáng.

“Với người chơi Thủy tiên không chỉ thưởng vẻ đẹp về sắc với 6 cánh tài lộc, luồng khí thanh mát mà họ chơi hoa vì mong muốn có những sản phẩm tự tay làm dâng lên Bà, vị nữ tướng thanh cao”, chị Trà An bày tỏ.

Mùa hoa Thủy Tiên năm nay, anh Vũ Văn Ngọc (huyện Vĩnh Bảo, TP Hải Phòng) có 6 bát hoa, mỗi bát một dáng. Anh Ngọc cho hay, anh mê vì mùi hương dễ chịu của hoa. Anh biết đến loài hoa này khi đọc qua thơ, văn. Nhưng quả thực, khi chăm hoa và thưởng hoa mới cảm nhận được vẻ đẹp của nó.

Anh Ngọc có kinh nghiệm nhiều năm chơi hoa Thủy tiên.

Anh Ngọc kể, khi mua giống về, anh mất 2 ngày vệ sinh củ. Sau 20 ngày chăm nước, Thủy tiên sẽ nở hoa và thông thường mỗi bông hoa sẽ nở trong vòng 2 tuần. Nụ xen nụ, thay nhau nở thành hoa nên vào mùa lúc nào anh cũng có bát hoa Thủy tiên ngát hương để thưởng thức.

“Cái hay của Thủy tiên là chỉ cần chăm bằng nước tinh khiết và không phải dùng chất kích thích mà vẫn cho những bông hoa cánh trắng dày và nhụy vàng đẹp mắt”, anh Ngọc bày tỏ.

Anh Ngọc cũng cho hay, làm sao cho hoa nở đúng giờ quy định đòi hỏi người chơi hoa phải am hiểu đặc điểm của hoa và có bàn tay khéo léo, sự kiên trì, nhẫn nại. Qua nhiều năm chơi hoa, anh Ngọc tích lũy được vốn kinh nghiệm quý cho riêng mình để thỏa thú chơi tao nhã ngày Xuân.

Theo quan niệm, nếu gia đình nào có được bình hoa Thủy tiên nở vào đúng Giao thừa thì năm đó sẽ làm ăn phát đạt, gặp nhiều may mắn.

Vẻ đẹp của Thủy tiên khiến nhiều người yêu thích.

Đến từ thành phố Thủy Nguyên, anh Đỗ Hạo Nhiên cho biết, đã 10 năm chơi hoa Thủy tiên, với anh Thủy tiên mang lại niềm vui tinh thần, đậm nét văn hóa truyền thống.

Mỗi thú chơi đều có nét đẹp riêng nhưng cũng cần đầu tư thời gian và công sức. Tuy Thủy tiên không quá khó chơi những nếu người không có kinh nghiệm gọt, củ sẽ dễ bị hỏng, chột hoa. Theo thời gian, ngày càng nhiều người biết đến loài hoa này và tìm chơi. Hội chơi hoa hàng năm đón thêm nhiều người trẻ đến để học hỏi kinh nghiệm và chia sẻ thú vui.

Loài hoa đẹp dâng lên Bà

Hội thi hoa Thủy tiên mới được khôi phục lại tại đền Nghè (nơi thờ nữ tướng Lê Chân, quận Lê Chân, TP Hải Phòng) trong niềm vui chung của những người yêu hoa đất Cảng. Lễ hội diễn ra vào ngày 8/2 (âm lịch) hàng năm.

Tương truyền rằng, vào những năm 20 của thế kỷ 20, với tấm lòng ngưỡng mộ nữ tướng Lê Chân - người có công khai phá vùng đất Hải Phòng ngày nay - người dân làng Vẻn đã nghĩ ra một việc rất có ý nghĩa, đó là tổ chức Hội thi hoa Thủy tiên.

Anh Ngọc chọn bát hoa đẹp nhất dâng lên tượng đài Nữ tướng Lê Chân.

Mục đích của hội thi là chọn những bình hoa đẹp nhất dâng lên Bà trong ngày hội đền Nghè.

Đồng thời cũng là dịp để mỗi người dân có dịp thưởng thức cái tâm, cái tài của người chơi hoa, với vẻ đẹp mỹ miều, quý phái mà cũng hết sức bình dị.

Quy định của cuộc thi rất chặt chẽ: Hoa phải có năm giò (Tức củ hoa phải có năm nhánh đều) 'hoa chi tề chỉnh', 'hoa lá phương phi', 'hoa cập thời', hoa tề hàm vị tiếu' (tức các giò hoa phải thật đều và đến giờ quy định phải cùng hé nở).

Chị Trà An chia sẻ, tham gia hội thi, các thí sinh phải chuẩn bị công phu, tỉ mỉ không chỉ đáp ứng các yêu cầu mà Ban giám khảo đưa ra mà còn chăm sóc, cắt tỉa, ngâm hãm theo sở thích và thành ý của mình để dâng lên Bà.

Nguyễn Dịu