Kỳ cuối: Gia đình là điểm tựa để nam phạm nhân làm lại cuộc đời

Một phút sơ sẩy

Anh Phương là con lớn trong gia đình có 3 anh em. Em gái lấy chồng xa, còn anh em Phương cùng nhau học lái và làm nghề lái xe. Do đặc thù công việc, cái nghề lái xe của Phương đi khắp trong nam, ngoài bắc và các tỉnh lân cận. Vì thế, trong những chuyến xe duyên phận ấy, Phương đã làm quen với cô gái vừa xinh xắn lại tháo vát chuyện buôn bán, quê ở Hải Phòng. Cưới nhau xong, Phương vẫn công việc lái xe đường dài, chở cây cối, hoa quả cho Cty khắp Quảng Ninh, còn vợ anh về Đông Anh, Hà Nội làm ăn buôn bán. Lần lượt, hai công chúa nhỏ chào đời như tiếp thêm động lực cho Phương và vợ phấn đấu, bảo ban nhau làm ăn. Ngôi nhà khang trang 2 tầng được dựng lên càng làm cho Phương và gia đình thêm những động lực. Cứ tưởng, cuộc sống cứ mãi trôi và hạnh phúc sẽ đong đầy trong ngôi nhà nhỏ ấy. Nào ngờ, một ngày, do không làm chủ được tốc độ tay lái của mình, Phương đã gây họa.

Theo tài liệu điều tra, khoảng 13g ngày 26-4-2014, Dương Quốc Phương lái xe cho HTX vận tải Đạt Phát, có bằng lái xe ô tô hạng FC, điều khiển xe ô tô sơmi rơ-moóc đi với tốc độ 67km/h, hướng Hải Hà – Đầm Hà (Quảng Ninh). Khi đến Km242 + 800 QL 18A thuộc thôn 6, xã Quảng Phong, huyện Hải Hà, Phương thấy phía trước ngược chiều, khoảng cách 50m có ô tô khách BKS: 14B - 01071 do ông Phùng Giang Nam, SN 1960, quê Quảng Ninh, điều khiển vượt 1 ô tô tải đi cùng chiều và đã đi về đúng phần đường của mình, nhưng Phương không giảm tốc độ mà đi về phần đường bên phải và xử lý phanh. Do trời mưa, xe đi trên đoạn đường vòng cua, xuống dốc, không làm chủ được tốc độ, toàn bộ phần rơ-moóc phía sau đã đi sang trái đường đâm vào bên lái của ô tô khách BKS 14B – 01071 gây tai nạn. Hậu quả, ông Phùng Giang Nam (là lái xe), cùng anh Phạm Minh Tiến, bà Trần Thị Hạnh (là hành khách trên xe) tử vong tại hiện trường và 6 người khác bị thương. Hai xe hư hỏng nặng.

Với hành vi trên, Phương bị khởi tố và bắt giam về tội “Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ”. Và rồi, tại phiên tòa xét xử của TAND huyện Hải Hà (Quảng Ninh) ngày 17-9-2014, Dương Quốc Phương đã phải nhận bản án 8 năm tù giam về hành vi trên. “Lúc xảy ra tai nạn, nhìn hiện trường vụ việc, tôi chếnh choáng. Nhưng đến lúc nghe tòa tuyên án, tôi không nghĩ mình lại đối diện với bản án nặng đến thế? Và suốt những ngày sau về trại tạm giam chờ đi thi hành án, tôi buồn chán, có những lúc chẳng ăn uống gì. Bởi nghĩ bố mẹ già yếu, lại các con còn quá nhỏ, không biết họ sẽ sống sao? Thế rồi, cũng chính gia đình đã là điểm tựa cho tinh thần của tôi lúc ấy, họ đã động viên tôi để tôi yên tâm đi cải tạo...”, anh Dương Quốc Phương kể.

Anh Dương Quốc Phương đang lau chùi, nâng niu chiếc xe để chuẩn bị cho hành trình mới. Ảnh: Nguyễn Vũ

Luôn nghĩ đến "món nợ" để răn bản thân

Về trại giam Xuân Nguyên (Bộ Công an) cải tạo, Phương trải qua nhiều công việc khác nhau, từ nấu cơm, làm bếp, lái xe nâng phục vụ sản xuất... Phương bảo, ban đầu về trại cải tạo, anh vẫn chán nản, lo nghĩ, thấy có lỗi với gia đình và gia đình của các bị hại. Nhiều đêm Phương mất ngủ... Nhưng những ngày tháng ấy cũng trôi qua mau, trước dịp 2-9-2018 vài tháng, Phương được Ban giám thị trại giam phổ biến về tiêu chuẩn xét giảm tha tù trước thời hạn có điều kiện. Lúc ấy, Phương đã cải tạo được hơn một nửa chặng đường. “Thời điểm ấy, 400 phạm nhân của trại giam nằm trong diện được xét giảm. Và tôi, với thành tích cải tạo tốt nên cũng may mắn nằm trong số phạm nhân này…”, anh Dương Quốc Phương không giấu được niềm vui.

Anh bảo, hôm đầu xuất hiện ở nhà, mọi người ai cũng vui nhưng trên gương mặt vẫn thảng thốt băn khoăn, lo lắng. Ngay bản thân anh cũng có chút mặc cảm, tự ti của người mắc lỗi, nhất là khi phải ra trình diện. Nhưng rồi sự cởi mở, nhiệt tình của cán bộ CA ở Đội cảnh sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp (Đội CSTHAHS&HTTP) CA huyện Đông Anh cứ từng bước xóa đi rào cản ngăn cách trong tâm thức của Phương. Từ những buổi trò chuyện, sự góp ý và chia sẻ chân thành ấy mà Phương ý thức được trách nhiệm của mình mà tìm lại được sự tự tin.

Trò chuyện với chúng tôi, anh Phương bảo rằng, sau khi được tha tù trước thời hạn có điều kiện được hơn 1 tháng, anh được một người bạn giới thiệu vào một Cty về vận tải và cũng rất may cho anh, GĐ Cty cũng là bạn học cùng PTTH và người bạn cũng đã hiểu về hoàn cảnh của anh. Họ đã tạo điều kiện để cho anh có một công việc ổn định, làm lại cuộc đời. Hiện nay, anh tiếp tục với công việc lái xe và đang có một mức thu nhập tốt.

Nhắc đến món nợ án đang giảm đi mỗi ngày ấy, giờ còn hơn 1 năm nữa, Phương bảo: “Mỗi khi lái xe ra đường, tôi lại nghĩ đến món nợ mình chưa hoàn thành và coi đó như một bài học cảnh tỉnh bản thân để đừng tái phạm”.

Nói về những trường hợp được tha tù trước thời hạn có điều kiện, Thiếu tá Phạm Danh Toại, Đội phó Đội CSTHAHS&HTTP CA huyện Đông Anh cho biết từ năm 2018 đến nay, Đông Anh có hơn 30 trường hợp được tha tù trước thời hạn có điều kiện. Tất cả những trường hợp này sau khi về địa phương đều được chính quyền cơ sở tiếp nhận, phân công cán bộ quản lý, giám sát, giáo dục, giúp đỡ sớm tái hòa nhập cộng đồng. Đến nay, hơn 30 trường hợp này đều chấp hành tốt và chưa có trường hợp nào vi phạm phải xử phạt hành chính. Trong số này có hơn chục người được cấp giấy chứng nhận đã chấp hành xong.

Nói về những thành công bước đầu của việc quản lý, giáo dục người tha tù trước thời hạn có điều kiện đang sinh sống trên địa bàn mình, Thượng tá Khuất Mạnh Thuyết, Phó trưởng CA huyện Đông Anh (Hà Nội) cho rằng, đó là kết quả của sự phối kết hợp của các phòng ban, ngành, đoàn thể. Ngoài việc tuyên truyền, xây dựng lớp giáo dục cho người được tha tù còn vận động các DN và các tổ chức xã hội quan tâm giúp đỡ về vật chất, tinh thần để những người được tha tù trước thời hạn có điều kiện, nhất là những người có hoàn cảnh đặc biệt sớm tái hòa nhập cộng đồng, có việc làm để ổn định cuộc sống.

Về phía CA huyện, cán bộ chuyên trách thực hiện công tác quản lý, giám sát, giáo dục người tha tù trước thời hạn có điều kiện phải nắm bắt được các hoạt động của người trong diện này để nhắc nhở họ viết bản tự nhận xét định kỳ một tháng/lần và cũng là để giải quyết kịp thời thủ tục quản lý cư trú khi họ trong trường hợp đi khỏi địa bàn cư trú 1-3 ngày.

Hà My – Nguyễn Vũ