Kỷ nguyên VUCA 3.0 yêu cầu doanh nghiệp phải tích hợp quản trị số và ESG

Nội dung này được các chuyên gia chia sẻ tại hội thảo “Hội đồng quản trị kiến tạo tương lai: Góc nhìn từ quản trị số và phát triển bền vững” do Viện Thành viên HĐQT Việt Nam (VIOD) phối hợp cùng SAP Việt Nam tổ chức chiều ngày 30/7.

Bà Hà Thu Thanh, Chủ tịch VIOD cho biết, nếu trước đây, thế giới đã quen thuộc với khái niệm VUCA gồm các yếu tố biến động (volatility), bất định (uncertainty), phức tạp (complexity) và mơ hồ (ambiguity), thì nay, VUCA 3.0 đã được bổ sung yếu tố “disruption”, là những đứt gãy bất ngờ và khó lường. Những đứt gãy này liên quan đến dữ liệu và số hóa.

Bà Thanh cho rằng, dữ liệu, công nghệ và các nền tảng của số hóa chính là cơ sở để kết nối và quản trị rủi ro trong bối cảnh đứt gãy ngày càng khó lường, tốc độ biến động ngày càng cao. Việc quản trị này cần được thực hiện thông qua các chương trình số hóa và dữ liệu hóa.

Tuy nhiên, chuyển đổi số không chỉ là ứng dụng công nghệ, mà là một quá trình mang tính chuyển hóa toàn diện. Quá trình này bao gồm: nền tảng hóa (platformization), dữ liệu hóa, tập trung hóa, dân chủ hóa quyền lực và chuyển đổi văn hóa quản trị, đặt ra những thách thức sâu sắc đối với các doanh nghiệp.

Do đó, chuyển đổi số đòi hỏi phải có mục tiêu rõ ràng, gắn với tầm nhìn và chiến lược cụ thể. Việc chuyển đổi không chỉ dừng ở ứng dụng công nghệ, mà đồng nghĩa với một sự thay đổi toàn diện, đặc biệt là về văn hóa quản trị, văn hóa hội đồng quản trị và văn hóa quản trị số, nhất là khi AI được ứng dụng ngày càng rộng rãi.

“Trong bối cảnh đó, quản trị số không chỉ là việc triển khai công nghệ, mà là cách tổ chức tiếp cận thông tin, đưa ra các quyết định linh hoạt dựa trên dữ liệu, đồng thời gắn liền với thảo luận chiến lược và quản trị rủi ro”, bà Thanh nói và khẳng định, chuyển đổi số cần được định vị một cách rõ ràng trong chiến lược thích ứng với VUCA 3.0.

Bà Hà Thu Thanh, Chủ tịch VIOD chia sẻ tại hội thảo.

Cùng với đó, yêu cầu từ các bên hữu quan và thị trường vốn ngày càng trở nên khắt khe hơn, khi các doanh nghiệp không chỉ được đánh giá dựa trên hiệu quả tài chính mà còn trên khả năng quản trị các yếu tố ESG – từ giảm phát thải carbon, minh bạch hóa chuỗi cung ứng, đến trách nhiệm bảo vệ dữ liệu và quản trị rủi ro công nghệ.

Vậy nên, HĐQT doanh nghiệp cần xây dựng năng lực quản trị số ở cấp cao nhất, đồng thời tích hợp các mục tiêu ESG vào mô hình kinh doanh một cách thực chất nhằm tạo ra giá trị dài hạn, thu hút dòng vốn chất lượng cao từ các nhà đầu tư trong và ngoài nước, đặc biệt trong bối cảnh thị trường vốn Việt Nam đang hướng tới mục tiêu nâng hạng lên thị trường mới nổi.

Chủ tịch VIOD nhấn mạnh, doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống dữ liệu đủ mạnh để đo lường và minh bạch hóa các tác động liên quan. ESG không chỉ dừng lại ở việc phản ánh với các yếu tố môi trường tác động đến hoạt động kinh doanh, mà còn phải đo lường được mức độ ảnh hưởng của doanh nghiệp đối với môi trường và xã hội, nhằm đảm bảo yêu cầu tuân thủ.

Việc đo lường này cần bao quát cả chiều tác động từ bên ngoài, bao gồm các vấn đề về môi trường, xã hội, biến đổi khí hậu, và phải được tích hợp vào chiến lược kinh doanh trong ngắn hạn (1–2 năm), trung hạn (3–5 năm) và dài hạn (trên 5 năm).

Đây là lúc sự giao thoa giữa số hóa và phát triển bền vững trở thành một xu hướng tích hợp. Chuyển đổi số đóng vai trò trụ cột trong việc hỗ trợ ESG được đo lường, minh bạch hóa và dự báo. Khi có thể dự báo, doanh nghiệp mới có đủ cơ sở để triển khai quản trị rủi ro.

Ngược lại, ESG cũng là động lực thúc đẩy đổi mới công nghệ, giúp doanh nghiệp tăng cường khả năng tuân thủ và nâng cao năng lực cạnh tranh trong xu thế phát triển bền vững. Trong bối cảnh VUCA 3.0, việc đánh giá rủi ro từ các yếu tố bất định và bất thường là yêu cầu cấp thiết. Ứng dụng công nghệ, trí tuệ nhân tạo và các giải pháp chuyển đổi số, chuyển đổi xanh sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực quản trị rủi ro một cách toàn diện.

Bà Susanna Hasenoehrl, Giám đốc Phát triển Bền vững, SAP khu vực châu Á - Thái Bình Dương & Nhật Bản cũng nhận thấy, chuyển đổi số chính là chất xúc tác để hiện thực hóa các cam kết phát triển bền vững. Việc áp dụng công nghệ, đặc biệt là AI và phân tích dữ liệu lớn, cho phép các doanh nghiệp không chỉ theo dõi, mà còn dự báo và tối ưu hóa hiệu suất ESG trong toàn bộ chuỗi giá trị.

“HĐQT cần đóng vai trò tiên phong trong hành trình chuyển đổi này, dẫn dắt doanh nghiệp tiến về phía trước một cách chủ động và có trách nhiệm”, bà Susanna lưu ý.

Hồng Ân