Kỷ niệm 77 năm ngày Thương binh – liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2024): Chuyện về nấm mồ chung của 70 liệt sĩ ở Cầu Nhe

53 ngôi mộ gió được trùng tu, xây dựng sau ngôi mộ chung của 53 liệt sĩ Trung đoàn 5 Yên Tử hy sinh tại Cầu Nhe.

Nấm mồ chung

Khu di tích Cầu Nhe nằm trên Tỉnh lộ 12, thuộc xã Vĩnh Lộc (nay là Khánh Vĩnh Yên), huyện Can Lộc. Nằm giữa trung tâm Quốc lộ 1A và Quốc lộ 15A nên xã Vĩnh Lộc là nơi trung chuyển vũ khí và lực lượng “chia lửa” với hai tuyến giao thông trọng yếu. Cầu Nhe cách Ngã ba Đồng Lộc chưa đầy 15km về phía Đông Bắc, là trọng điểm đánh phá ác liệt của kẻ địch trong 2 cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ.

Trong khoảnh khắc ngắn ngủi (khoảng 12 giờ 45 ngày 15/4/1968), những người con của TP Hải Phòng và các tỉnh phía Bắc, thuộc Tiểu đoàn 351, Trung đoàn 5 Yên Tử (Đoàn 1019) Quân khu 3, Bộ Tư lệnh TP Hải Phòng, trên đường hành quân vào Nam chiến đấu khi đến địa phận Cầu Nhe đã bị bom Mỹ dội trúng, hy sinh. Thời điểm đó, cùng với 53 cán bộ, chiến sĩ của Đoàn 1019, Chính trị viên Ban Chỉ huy Quân sự huyện Can Lộc Nguyễn Hộ và 16 dân quân địa phương tham gia ứng cứu đã bị bom vùi lấp ngay tại Cầu Nhe.

Trong bom đạn, nhân dân xã Vĩnh Lộc, huyện Can Lộc kịp thời xông ra chiến trường, cấp cứu chiến sĩ bị thương và tìm kiếm những người bị vùi lấp nhưng chỉ tìm được một phần trong số đó để đưa về mai táng tại nghĩa trang địa phương. Chiến tranh lùi xa, tỉnh Hà Tĩnh, huyện Can Lộc và thân nhân, đồng đội các liệt sĩ đã tổ chức tìm kiếm, quy tập được 27 hài cốt đưa về an táng tại Nghĩa trang Liệt sĩ huyện Can Lộc, dưới chân núi Hồng Lĩnh.

Tại chiến tích Cầu Nhe, xương máu của các liệt sĩ chưa được quy tập hòa quyện trong mảnh đất linh thiêng này, như nhắc nhở các thế hệ sau một thời cả nước “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” không thể nào quên. Tên tuổi và sự hy sinh anh dũng của các liệt sĩ sống mãi trong lòng nhân dân, trong tình cảm thân thương của đồng đội, gia đình và niềm tự hào của quê hương TP Hải Phòng.

Địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống

Ông Nguyễn Tiến Dũng - Phó Chủ tịch UBND huyện Can Lộc cho biết: Sau khi tìm kiếm và quy tập được một số hài cốt các liệt sĩ, năm 2004, UBND huyện đã tổ chức xây dựng Đài tưởng niệm các liệt sĩ hy sinh tại Cầu Nhe. Năm 2012, được sự ủng hộ của Hội Cựu chiến binh và Sở Giao thông vận tải TP Hải Phòng, Khu tưởng niệm được tôn tạo lần thứ nhất. Năm 2017, kỷ niệm 50 năm ngày hy sinh của các liệt sĩ tại Cầu Nhe, UBND TP Hải Phòng và UBND tỉnh Hà Tĩnh phối hợp hỗ trợ nâng cấp khu di tích lần thứ 2.

Đến năm 2023, thực hiện lời kêu gọi của lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh, lãnh đạo TP Hải Phòng, đề xuất của huyện Can Lộc và thể theo nguyện vọng của thân nhân các gia đình liệt sĩ, Công ty TNHH Xăng dầu Giang Nam (TP Hải Phòng) phát tâm công đức với tổng kinh phí hơn 5,2 tỷ đồng để nâng cấp nhà bia, phù điêu, nhà soạn lễ, nhà thắp hương, cổng, hàng rào, chỉnh trang khu mộ, trồng cây xanh…

“Sau khi nâng cấp, tôn tạo Khu tưởng niệm các anh hùng, liệt sĩ Cầu Nhe, cùng với Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc và các di tích trên địa bàn huyện Can Lộc đã tạo thành quần thể những địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ. Góp phần khơi dậy tình yêu quê hương đất nước, lòng tự hào dân tộc cho nhân dân cả nước” - ông Dũng chia sẻ.

Ông Phan Thuận, quản trang của xã Khánh Vĩnh Yên, huyện Can Lộc cho biết, địa phương có tổ quản trang, hàng tháng đều đặn quét dọn trong khuôn viên khu di tích, chăm lo hương khói nơi yên nghỉ của các liệt sĩ. Di tích Cầu Nhe nhiều năm nay được nhân dân các địa phương trong và ngoài tỉnh biết đến. Trong các dịp hành hương về địa chỉ đỏ, cùng với Ngã ba Đồng Lộc, nhiều đoàn đến viếng thăm và dâng hương tại đây.

Vào các dịp lễ, Tết, Ngày Quốc khánh, Ngày Thương binh - Liệt sĩ, địa phương tổ chức tưởng niệm, tri ân, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với những người đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Dịp kỷ niệm 77 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2024), từ đầu tháng Bảy đến nay đã có nhiều đoàn cán bộ, người dân các tỉnh, thành phố, trong đó có Hải Phòng đến đây dâng hương, tưởng nhớ. Những việc làm ý nghĩa trên thể hiện tình cảm gắn bó giữa cấp ủy, chính quyền, doanh nghiệp TP Hải Phòng với Hà Tĩnh; sự gắn bó bền chặt giữa cựu chiến binh Trung đoàn 5 Yên Tử, thân nhân liệt sĩ với Di tích lịch sử Cầu Nhe và nhân dân xã Khánh Vĩnh Yên, huyện Can Lộc.

HẠNH NGUYÊN