Kỳ tích y học: BS Võ Thái Trung 'phù thủy' vi phẫu và lời hứa với sản phụ mang song thai

Ngày 29-11-2025 sẽ đi vào lịch sử của y học TP.HCM nói riêng, Việt Nam nói chung như một ngày chứng kiến kỳ tích: Bàn tay đứt lìa của thai phụ P, 20 tuổi đã được nối lại thành công sau gần hai tháng "nuôi tạm" trên cẳng chân.

Đằng sau thành công ấy là sự dũng cảm đến phi thường và cách giữ lời hứa của BS chuyên khoa 2 Võ Thái Trung – Phó trưởng khoa Chấn thương - Chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Bình Dương (TP.HCM).

BS chuyên khoa 2 Võ Thái Trung là người rất khiêm tốn, luôn nở nụ cười hiền lành.

Quyết định sinh tử vì ba sinh mệnh

Sự việc xảy ra vào tháng 9-2025, chị P., đang mang song thai ở tuần thứ 23, nhập viện trong tình trạng nguy kịch: Cẳng tay phải dập nát 1/3 dưới và đứt lìa hoàn toàn bàn tay do tai nạn lao động. Nhiệm vụ đặt ra cho ekip y tế không chỉ là cứu một người, mà là ba sinh mệnh (mẹ và song thai).

Giữa lằn ranh sinh tử, và trước mong ước tha thiết của người mẹ trẻ: "Mong giữ được bàn tay để chăm sóc hai con sắp sinh", BS Trung và ê-kíp đã đưa ra một quyết định táo bạo, hiếm gặp trên y văn thế giới: Cấy ghép bàn tay đứt lìa vào cẳng chân của chính bệnh nhân để duy trì sự tưới máu, bảo tồn mô sống và chờ thời điểm thích hợp để nối lại.

Bàn tay được bảo quản ở chân.

"Chúng tôi đã dũng cảm quyết định bảo quản bàn tay tạm ở chân để chờ ghép lại cho cô gái có thêm cơ hội chăm sóc 2 con của mình bằng đôi tay của người mẹ... Lời hứa phải được thực hiện với trách nhiệm. Chúng tôi đã hoàn thành lời hứa của mình." – BS Võ Thái Trung chia sẻ.

Ca phẫu thuật "nuôi tạm" kéo dài suốt 9 giờ đồng hồ (từ 17h đến 3h sáng hôm sau). Đây không chỉ là kỹ thuật vi phẫu phức tạp, mà còn là một cuộc chạy đua cân bằng giữa sự an toàn của thai nhi và hy vọng giữ lại chi thể.

Kỳ tích sau 60 ngày thử thách

Sau gần hai tháng, bàn tay được nuôi dưỡng an toàn trên "vườn ươm" tạm thời, khi thai nhi đã lớn đến 34 tuần tuổi và sức khỏe mẹ ổn định, ê-kíp đã tiến hành ca mổ nối ghép trở lại. Kết quả đã vượt mọi mong đợi: Bàn tay được nối ghép thành công, các ngón tay đã bắt đầu cử động được, một dấu hiệu phục hồi chức năng đầy hứa hẹn.

Các bác sĩ chuẩn bị ca mổ (BS Võ Thái Trung ở bìa phải).

BS Trung khẳng định, lý do phải thực hiện kỹ thuật "nuôi cấy tạm thời" là bởi phần cẳng tay bị mất hơn 15cm, nếu nối trực tiếp sẽ vừa dị dạng, vừa không có chức năng. Thách thức không chỉ là "nối sống" mà là "tạo ra một đoạn cẳng tay mới hoàn toàn dài hơn 15cm rồi nối bàn tay vào, mà bàn tay đó phải cử động và có chức năng thật sự."

Các bác sĩ vui mừng sau khi ca ghép thành công.

Kỹ thuật này đã mang lại hy vọng lớn, giúp tránh tình trạng nhiễm trùng, hoại tử chi nối, và mở ra một hướng đi mới cho vi phẫu tạo hình tại Việt Nam.

Ước mơ từ vùng quê nghèo

Nói về BS Võ Thái Trung là nói về một hành trình vượt khó đầy nghị lực, biến anh từ chàng trai quê Đồng Tháp trở thành "phù thủy" của những ca ghép tạo hình trên cơ thể bệnh nhân chưa từng có.

Sinh ra và lớn lên ở Đồng Tháp, tuổi thơ của BS Trung gắn liền với hình ảnh người dân quê lam lũ, mỗi lần ốm đau lại không có điều kiện đi khám chữa bệnh. Chính những hình ảnh đó đã hun đúc trong anh ước mơ cháy bỏng: trở thành thầy thuốc để chữa bệnh cho bà con.

Anh thi đỗ Học viện Quân Y, nỗ lực học tập để được thăng quân hàm vượt cấp. Nhưng đam mê với ngành Y, đặc biệt là chấn thương – chỉnh hình quá lớn đã khiến anh quyết định rẽ hướng, từ bỏ con đường nội trú để về miền Nam, về với Bệnh viện Đa khoa Bình Dương, nơi có nhiều khu công nghiệp và tai nạn lao động, tai nạn giao thông rình rập.

Những ca mổ phá vỡ giới hạn y khoa

Năm 2013, BS Trung về công tác tại Khoa Chấn thương chỉnh hình và nhanh chóng trở thành bức tường thành vững vàng của bệnh viện. Anh không chấp nhận những thiệt thòi của người bệnh khi phải chấp nhận khâu cụt chi vì không đủ điều kiện lên tuyến trên. Từng ca bệnh khó là mỗi lần anh trăn trở, nghiên cứu để tìm ra giải pháp tối ưu.

Ca ghép chân bệnh nhân Mai Văn Đẹt.

Những ca mổ của BS Trung và đồng nghiệp đã khiến giới y khoa trong nước và thế giới phải chú ý, không hề kém cạnh những ca ghép chi nổi tiếng tại các nước tiên tiến.

Đó là ca nối cẳng chân đứt rời cho anh Mai Văn Đẹt (Tết Quý Mão 2023). Dù cẳng chân dập nát, không được sơ cứu đúng cách và dính đầy dị vật, BS Trung vẫn nối thành công. Sau 3 tháng, bệnh nhân đã có thể đứng và đi lại trên chính đôi chân của mình, sánh ngang với những ca ghép chi phức tạp trên thế giới.

Ca "Nữ hoàng ma cà rồng": Phẫu thuật bóc khối u, truyền 37 bịch máu và sau đó là tạo hình lại gần như toàn bộ gương mặt bị khối u phá hủy cho bệnh nhân Tô Thị Bích Hậu.

BS Trung còn là tác giả của các kỹ thuật đặc biệt như "Nuôi cấy khung sụn sườn dưới da cẳng tay và chuyển ghép lên mặt để tái tạo vành tai đã mất" hay "Kéo dài mỏm cụt bàn chân từ xương sườn".

Sự miệt mài không mệt mỏi của BS Trung không chỉ mang lại đôi tay, đôi chân mà còn là trả lại sự tự tin, nhân phẩm cho người bệnh.

Trả lại nụ cười và nhân dạng

Câu chuyện về anh N.P.S. bị đứt lìa mũi do tai nạn giao thông là một minh chứng. Sau khi mũi bị hoại tử, anh S. đã òa khóc như đứa trẻ vì nghĩ đến cảnh tượng gương mặt dị dạng. Chính giọt nước mắt ấy đã làm BS Trung trăn trở, quyết định thực hiện ca tái tạo mũi bằng vạt da trán phức tạp. Ca mổ thành công, mang lại khuôn mũi hồng hào, cân xứng, giúp anh S. vượt qua mặc cảm, sống vui vẻ.

Cánh tay, bàn tay của sản phụ đã hồng hào sau ca ghép.

BS Trung luôn khiêm tốn trước những thành tựu của mình: "Công sức của tôi rất nhỏ, một chút kết quả như hôm nay là nhờ sự dìu dắt và dạy dỗ của các thầy, cô, tin tưởng và tạo điều kiện của lãnh đạo bệnh viện, sự tiếp lửa từ Thầy - PGS.TS.BS. Nguyễn Lân Hiếu và hỗ trợ từ đồng nghiệp".

Đó là cách anh nói về những kỳ tích đã tạo ra. Nhưng với những người bệnh như chị P., anh Đẹt, hay anh S., BS Trung không chỉ là thầy thuốc mà còn là người tái sinh cuộc đời họ thêm lần nữa.

Dưới ánh đèn phẫu thuật, BS Võ Thái Trung không chỉ nối những mạch máu li ti hay những dây thần kinh mong manh, mà anh đang nối lại những phận đời đứt rời, vẽ lại niềm hy vọng trên khuôn mặt và cơ thể người bệnh. Kỳ tích của y học Việt Nam không chỉ nằm ở những kỹ thuật tiên tiến, mà còn nằm ở trái tim nhân văn của người thầy thuốc, người đã biến lời hứa thành hành động, để đôi tay người mẹ trẻ có thể ôm trọn hai đứa con thơ trong một ngày gần đây.

Đó là bản giao hưởng tuyệt vời nhất của khoa học và tình người!

PHƯƠNG NAM