Ký ức Euro 1988: Hà Lan không còn về nhì
'Cơn lốc màu da cam' là cụm từ mô tả lối chơi tấn công tổng lực mạnh mẽ mà không kém phần hoa mỹ của đội tuyển Hà Lan. Tuy nhiên, chỉ có duy nhất kỳ Euro 1988 Hà Lan lên đỉnh châu Âu, dù họ luôn nằm trong nhóm các ứng cử viên cho chức vô địch.
Cặp đôi vàng Van Basten - Ruud Gullit (phải) mang lại thành công cho tuyển Hà Lan ở Euro 1988. Ảnh tư liệu: uefa.com
Nếu phải gọi tên một đội bóng mạnh nhưng đen đủi tại các ngày hội lớn của bóng đá thế giới, chắc chắn Hà Lan phải có tên trong tốp đầu danh sách. Tại World Cup 1974 và 1978, Hà Lan được đánh giá rất mạnh khi sở hữu viên ngọc quý của bóng đá thế giới Johan Cruyff trong đội hình, nhưng họ lại 2 lần liên tiếp về nhì (tại World Cup 2010, Hà Lan tiếp tục thất bại ở trận chung kết trước Tây Ban Nha).
Vì vậy, thật dễ hiểu khi Hà Lan không được giới chuyên môn đánh giá cao tại Euro 1988, dù sở hữu những tiền đạo săn bàn hàng đầu châu Âu thời điểm ấy là Marco Van Basten và Ruud Gullit. Ứng cử viên vô địch khi ấy phải gọi tên Tây Đức với dàn hảo thủ: Jurgen Klinsmann, Jurgen Kohler hay Thomas Berthold…, được dẫn dắt bởi huấn luyện viên Frank Beckenbauer cũng như lợi thế thi đấu dưới sự ủng hộ của người hâm mộ nước nhà.
Euro 1988 vẫn diễn ra với thể thức cũ, 7 đội giành quyền đến Đức chơi vòng chung kết cùng đội chủ nhà bao gồm: Liên Xô, Hà Lan, Anh, Ireland, Italy, Tây Ban Nha và Đan Mạch.
Ngay từ trận đầu tiên ở vòng bảng, những gì người hâm mộ hình dung về Hà Lan đã hiện ra trước mắt, một đội bóng hào nhoáng nhưng thiếu đi sự hiệu quả. Trong trận đấu với Liên Xô, Hà Lan dễ dàng kiểm soát thế trận và ép sân đối thủ nhưng lại là đội thua trận khi không thể chuyển hóa những cơ hội đã tạo ra thành bàn thắng.
Bước sang trận đấu thứ 2, Hà Lan tiếp tục gặp khó khi bị đội tuyển Anh lấn lướt, nhưng màn tỏa sáng của Marco Van Basten với cú hat-trick bàn thắng đã giúp Hà Lan giành chiến thắng và nuôi hy vọng bước vào bán kết. Ở trận cuối cùng vòng bảng, họ tiếp tục bị thử thách bởi hàng phòng ngự vững chắc của Ireland và nếu kết quả hòa giữ nguyên đến hết trận thì Hà Lan sẽ phải rời giải. Song ở phút 88, thần may mắn mỉm cười với họ khi Kief ghi bàn thắng quyết định đưa Hà Lan vào bán kết với vị trí nhì bảng B.
Hà Lan đã suýt thất bại tại Euro 1988 khi siêu tiền đạo Van Basten từ chối tham dự Euro 1988 và chỉ thay đổi quyết định trước thềm giải đấu diễn ra. Van Basten đã đóng góp đến 5/9 bàn thắng của tuyển Hà Lan tại Euro 1988 và trận đấu duy nhất tiền đạo này không góp mặt cũng chính là trận thua Liên Xô ở vòng bảng.
Còn tại bảng A, đội chủ nhà Tây Đức cùng Italy đã tạo ra cuộc cạnh tranh hấp dẫn cho vị trí dẫn đầu, bởi họ không muốn đứng nhì bảng để phải đụng độ Liên Xô ở trận bán kết. Kết quả là tuyển Tây Đức xếp đầu bảng A nhờ có hiệu số phụ tốt hơn Italy.
Trận bán kết đầu tiên, Tây Đức và Hà Lan có dịp tái ngộ sau trận chung kết World Cup 1974, nơi Tây Đức đã hạ gục Hà Lan với tỷ số 2-1. Ở trận đấu này, với lợi thế sân nhà cùng dàn hảo thủ chất lượng, Tây Đức vẫn được đánh giá cao hơn và họ đã cụ thể hóa sức mạnh đó bằng bàn thắng ở phút 55 của Matthaus. Khi người hâm mộ Tây Đức đã nghĩ về trận chung kết trên sân nhà thì lần lượt Ronald Koeman và Van Basten đã khiến cầu trường Volksparkstadion ở thành phố Hamburg phải lặng im vì ghi 2 bàn thắng chỉ trong 15 phút, đem về chiến thắng ngược dòng ngoạn mục cho Hà Lan.
Trận chung kết là màn tái đấu của 2 đội dẫn đầu bảng B và Hà Lan đã cho thấy họ biết cách học hỏi từ thất bại tốt như thế nào. Phút 32, Van Basten có pha đánh đầu kiến tạo để Ruud Gullit đánh bại thủ thành Dasaev của Liên Xô bằng một pha đánh đầu nối cực mạnh. Đến đầu hiệp 2, Van Basten tiếp tục tỏa sáng với pha bắt vô lê đẹp mắt ở góc gần, bóng lượn qua đầu thủ thành Dasaev và đi vào lưới. Siêu phẩm ấn định tỷ số 2-0 đem về danh hiệu lớn đầu tiên và duy nhất trong lịch sử tham dự các kỳ Euro lẫn World Cup của tuyển Hà Lan.
