Ký ức hào hùng trận Him Lam

Di tích Trung tâm Ðề kháng Him Lam nhìn từ trên cao. Ảnh: Xuân Tư

Quân Pháp đặt tên cứ điểm Him Lam là Beátrice - tên một cô gái đẹp nước Pháp bởi nơi đây được xây dựng trở thành pháo đài rất mạnh và hoàn hảo. Him Lam gồm 3 cứ điểm nhỏ, tạo thế chân kiềng chắc chắn với hệ thống hầm cố thủ, giao thông hào, lô cốt, trận địa chiến kiên cố cùng tầng tầng lớp lớp hàng rào dây thép gai và bãi mìn dày đặc… Ðội quân của Pháp bố trí tại Him Lam cũng là một trong những đơn vị thiện chiến, tinh nhuệ nhất lúc bấy giờ - bán Lữ đoàn Lê dương số 13. Về hỏa lực thì được tăng cường tối đa, được trung tâm Mường Thanh, Hồng Cúm yểm trợ nếu bị tấn công. Thực dân Pháp dày công xây dựng cứ điểm Him Lam như vậy nhằm ngăn chặn bộ đội chủ lực Việt Nam từ phía Tuần Giáo vào Ðiện Biên. Ðây cũng đồng thời là đài quan sát phát hiện lực lượng quân đội ta cho Sở chỉ huy của chúng. Với sự chuẩn bị đó, Pháp liên tục phát thanh và rải truyền đơn rằng “Ðiện Biên Phủ là tập đoàn cứ điểm bất khả xâm phạm, các bạn đừng nghe lời tướng Giáp mà đánh vào. Ðánh vào không còn đường về với bố mẹ” nhằm làm nao núng tinh thần bộ đội ta. Nhưng ngược lại, chính sự kiêu căng, ngang ngược đó đã làm bộ đội ta thêm quyết tâm chỉ được thắng, không được thua. Chiến sĩ Ðiện Biên Nguyễn Hữu Chấp (hiện sinh sống tại tổ dân phố 20, phường Him Lam, TP. Ðiện Biên Phủ) khi ấy là khẩu đội trưởng cối 82, Ðại đội 290, Tiểu đoàn 166, Trung đoàn 209, Ðại Ðoàn 312, kể lại: “Ðảng viên chúng tôi làm gương để động viên tinh thần anh em, mỗi người viết một quyết tâm thư sẵn sàng, xung phong hoàn thành nhiệm vụ, hạ gục Him Lam, không để trận đánh kéo dài. Các chiến sĩ cũng tự tay viết một khẩu hiệu riêng “quyết đánh quyết thắng, không thắng không về” lên mẩu giấy nhỏ rồi cài trên mũ. Cứ thế sôi sục khí thế hành quân vào trận địa”.

Sau nhiều ngày bộ đội ta trú quân ở dãy Tà Lèng, Ðại đoàn 312 được giao nhiệm vụ quan trọng, tấn công, tiêu diệt cứ điểm Him Lam, mở màn Chiến dịch. “Ðêm 12/3/1954, chúng tôi hành quân vào trận địa, trời mưa như trút, nhích từng tí trên bùn lầy mà vẫn thấy hừng hực khí thế chiến đấu. Sớm ngày 13/3, mới đến nơi bày trận địa, ngụy trang. Tôi cùng nhiều anh em ẩn nấp ở giao thông hào trên cánh đồng Him Lam. Khi ấy người dân bản địa đã bị Pháp dồn bắt vào các khu tập trung, cánh đồng bỏ hoang, cỏ mọc ngang người. Cả một ngày chờ đợi căng thẳng, đến 17 giờ thì quân ta nổ súng mở màn, rồi ào ào đạn pháo bay thẳng vào căn cứ của địch” - ông Nguyễn Hữu Chấp hồi tưởng. Từ các phía trên những triền núi xung quanh lòng chảo, hàng nghìn viên đại bác các cỡ lao vun vút vào các vị trí ở cứ điểm Him Lam. Toàn bộ Him Lam rung chuyển trước đòn tấn công bất ngờ. Ngay loạt đạt đầu tiên, pháo binh ta đã lập công bắn sập Sở Chỉ huy Trung tâm Ðề kháng Him Lam, tiêu diệt tiểu đoàn trưởng và 3 sỹ quan Pháp, phá hủy hệ thống điện đài, cắt đứt liên lạc giữa Him Lam với Mường Thanh.

Tại cứ điểm nhỏ số 1, sau gần 1 giờ, bộ đội ta đã phá được hàng rào, tiến công thẳng vào đặt bộc phá tiêu diệt hầm chỉ huy của quan ba Pháp, giương cao lá cờ “Quyết chiến quyết thắng” trên đỉnh cứ điểm. Dù địch phản kích ác liệt nhưng đến 22 giờ 30 phút, quân đội ta giải quyết xong cứ điểm nhỏ 2; 23 giờ 30 phút giành thắng lợi hoàn toàn tại cứ điểm 3, hoàn thành nhiệm vụ tiêu diệt Trung tâm Ðề kháng Him Lam. Tại trận chiến này, gần 300 tên địch tử trận và hơn 200 tên bị bắt sống. Quân đội ta cũng chịu không ít thương vong. Tại cứ điểm số 2, địch điên cuồng nhả đạn khiến bộ đội ta không thể tiến lên được, Tiểu đội trưởng Phan Ðình Giót đã anh dũng đè thân mình lên họng súng địch, bịt chặt lỗ châu mai để Ðại đội 58 xông lên diệt hỏa điểm cùng các mũi tấn công tiến lên tiêu diệt quân thù. Nhắc đến anh hùng Phan Ðình Giót, Chiến sĩ Ðiện Biên Nguyễn Hữu Chấp xúc động kể lại: “Khi đó, đồng chí Phan Ðình Giót đang được xem xét kết nạp Ðảng. Ðơn vị để đồng chí ấy thử thách thêm một trận này nữa, xong sẽ tổ chức kết nạp nhưng…” Câu chuyện về người đồng đội anh hùng bị nghẹn lại thật lâu ở chữ “nhưng” rồi ông Chấp trầm tư cho biết thêm “Sau trận đánh, đơn vị đã tổ chức truy nạp đảng viên cho anh Phan Ðình Giót”. Trong trận đầu này, tiểu đội của ông Chấp có 12 đồng chí, thương vong 4 chiến sĩ. Ông Chấp cũng bị bất tỉnh bởi sức ép từ loạt đạn pháo cối 120 của địch, cối 82 của ông Chấp thì bị mẻ một miếng lớn. Một hồi sau tỉnh lại, ông kiểm tra cối, lấy lại tầm ngắm và tiếp tục chiến đấu đến khi toàn thắng.

66 năm trôi qua, những chiến sĩ Ðiện Biên năm xưa nay đều đã trên dưới 90 tuổi, sức khỏe đã yếu, không còn minh mẫn, nhiều người không còn nữa. Nhưng ký ức về trận đánh Him Lam oanh liệt, mở màn Chiến dịch Ðiện Biên Phủ thắng lợi chắc chắn sẽ vẫn mãi “xanh” trong sử sách cho đến mai sau.

Nguyễn Hiền