Nằm bên bờ sông ở làng An Xá, xã Lộc Thủy, huyện Lệ Thủy, Quảng Bình, Nhà lưu niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp là ngôi nhà gắn với những tháng ngày ấu thơ của vị Đại tướng huyền thoại dân tộc Việt Nam.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã sống tại ngôi nhà này đến năm 13 tuổi và vào học ở Trường Quốc học ở Huế, nơi khởi đầu sự nghiệp cách mạng về sau này. Ngôi nhà cũ được xây dựng đầu thế kỷ 20 nhưng trải qua chiến tranh bị đốt phá, hư hỏng. Vào năm 1977, gian nhà chính được phục dựng làm Nhà lưu niệm theo nguyên gốc của kiến trúc nhà vườn với 3 gian, 2 chái ngay trên nền đất của ngôi nhà cũ.
Theo đó, năm 1977 các cấp lãnh đạo tại địa phương muốn xây lại ngôi nhà khang trang hơn bằng gỗ lim nhưng Đại tướng kiên quyết không đồng ý. Đại tướng Võ Nguyên Giáp không muốn ngôi nhà sẽ trở thành tiền lệ cho mọi người phá rừng. Và ngôi nhà được làm bằng gỗ vườn trồng ở Lệ Thủy, nơi gắn bó tuổi thơ của ông.
Trước khi bị trận lụt lịch sử tàn phá vào tháng 10/2020 vừa qua, ngôi nhà đơn sơ lưu giữ nhiều kỷ vật vô giá gắn liền với cuộc sống đồng quê thuở thiếu thời của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Đây được xem là thực hiện lại một phần di nguyện của vị Đại tướng dân tộc.
Đó là những món đồ nội thất như bộ bàn ghế, tấm phản gỗ... rất mộc mạc, giản dị, có thể bắt gặp ở bất cứ ngôi nhà nào ở vùng nông thôn miền Trung nói chung và vùng Lệ Thủy, Quảng Bình nói riêng.
Hay những vật dụng, cộng cụ lao động đặc trưng của một gia đình làm nông như rổ rá tre, chày cối, sào, cuốc, thuổng... được cất trong nhà kho. Đặc biệt còn có cối xay vẫn còn được lưu giữ.
Không thể không kể đến cây khế hơn trăm tuổi do hai cụ thân sinh của Đại tướng trồng. Ngày xưa Đại tướng vẫn thường ngồi dưới gốc cây khế này để học bài. Cũng từ gốc cây khế cổ thụ này mới xác định được vị trí chính xác để phục dựng ngôi nhà Đại tướng trên nền đất cũ.
Cánh cổng lợp mái tranh thô mộc, hàng rào râm bụt xanh tươi dọc lối vào nhà... Tưởng như hình bóng Đại tướng vẫn thấp thoáng trong không gian thanh bình, rợp bóng cây xanh này.
Ngoài những kỷ vật thấm đẫm ký ức thuở xa xưa, Nhà lưu niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp còn những kỷ vật quý giá khác được lưu giữ vào giai đoạn sau này... như vô số bài báo, hình ảnh, tài liệu về cuộc đời, sự nghiệp của nhà cầm quân lỗi lạc...
... Và những dòng lưu bút thấm đẫm tình cảm chân thành của mọi tầng lớp quần chúng nhân dân, đến từ mọi miền đất nước.
Dòng nước dữ có thể cuốn trôi những gì thuộc về vật chất hữu hình, nhưng những kỷ niệm gắn với ngôi nhà ấu thơ của Đại tướng Võ Nguyên Giáp thì sẽ mãi mãi trường tồn cùng năm tháng...
Mời quý độc giả xem video: Những Bộ đội Cụ Hồ trong thời bình. Nguồn: Truyền hình Nhân Dân.
Quốc Lê