Kỳ vọng xuất khẩu linh kiện, phụ tùng ô tô

Linh kiện, phụ tùng ô tô - “điểm sáng” xuất khẩu

Theo Tổng cục Hải quan, nhóm hàng phương tiện vận tải và phụ tùng 11 tháng năm 2024 với tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 13,76 tỷ USD. So với cùng kỳ năm trước (12,01 tỷ USD), năm nay kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng này vẫn giữ đà tăng trưởng dương, tỷ lệ tăng trưởng gần 13%.

Kim ngạch xuất khẩu linh kiện, phụ tùng ô tô của Việt Nam đang có xu hướng tăng dần trong vài năm trở lại đây. Ảnh:TT

Đáng chú ý, sản phẩm phụ tùng ô tô của Việt Nam xuất khẩu ra thế giới tính đến cuối tháng 11 đạt con số 9,029 tỷ USD, mức cao nhất từ trước tới nay.

Báo cáo của Tổng cục Hải quan cho thấy, từ năm 2019, phụ tùng ô tô của Việt Nam xuất khẩu đã vượt mốc 5 tỷ USD. Các sản phẩm chủ lực gồm dây và cáp điện, lốp, chi tiết cơ khí, linh kiện nhựa...Trong đó sản phẩm dây cáp điện ô tô chiếm 65% giá trị xuất khẩu.

Theo chuyên gia của Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên hiệp quốc (UNIDO), các doanh nghiệp của Việt Nam rất có thế mạnh trong sản xuất dây điện cho ô tô và thực tế đang là quốc gia xuất khẩu đứng thứ 3 thế giới về mặt hàng này, sau Trung Quốc và Ấn Độ.

Các trung tâm ô tô lớn như Nhật Bản, Mỹ, EU và ngay cả Thái Lan cũng đang nhập khẩu dây cáp điện ô tô từ Việt Nam, khẳng định vị thế mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng vật tư lắp ráp ô tô toàn cầu.

Thống kê của Tổng cục Hải quan chỉ ra, kim ngạch xuất khẩu phụ tùng ô tô của Việt Nam giữ được nhịp độ tăng trưởng hai con số những năm gần đây.

Đây là kết quả của quá trình chuyển dịch sản xuất từ các thị trường lớn như Trung Quốc sang các thị trường nhỏ hơn nhưng có tiềm năng tại Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp Việt cũng đang bắt nhịp với nhu cầu sản xuất quy mô lớn và ngày càng tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Một tín hiệu vui khi Công ty Cổ phần Tập đoàn Trường Hải (THACO) ngay dịp đầu xuân Ất Tỵ 2025 đã tổ chức lễ ra quân xuất khẩu các lô hàng đầu năm. Cụ thể, THACO AUTO (Tập đoàn thành viên của THACO) xuất khẩu 120 xe tải Kia Frontier sang Trung Đông, 400 bộ body sơn màu xe Kia New Carnival sang Ấn Độ và 45 xe máy Peugeot Django 150cc sang Campuchia.

Năm 2025, THACO INDUSTRIES (Tập đoàn thành viên của THACO trong lĩnh vực cơ khí và công nghiệp hỗ trợ) dự kiến xuất khẩu 2.800 sản phẩm sơ mi rơ moóc các loại sang thị trường Bắc Mỹ; 1.400.000 sản phẩm linh kiện phụ tùng sang châu Á; 50.000 sản phẩm thiết bị dân dụng sang Bắc Mỹ; 40.000 sản phẩm linh kiện thiết bị công nghiệp sang châu Úc; 9.000 bộ thiết bị công nghiệp sang châu Âu. Các sản phẩm được sản xuất trên dây chuyền công nghệ tiên tiến, kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, đặc biệt là tại các thị trường yêu cầu cao như Bắc Mỹ, Úc, châu Âu…

Đây được coi là “điểm sáng” trong việc xuất khẩu linh kiện ô tô hiện nay. Nhất là, dư địa thị trường để phát triển ngành sản xuất và xuất khẩu linh kiện đối với các doanh nghiệp Việt là khá tiềm năng nếu như biết nắm bắt các cơ hội.

Cần thêm chính sách khuyến khích doanh nghiệp

Trong tương lai, xuất khẩu linh kiện, phụ tùng ô tô sẽ là ngành đem lại giá trị xuất khẩu cao trong số các nhóm ngành tỷ USD ở Việt Nam. Hiện Việt Nam có khoảng 2.000 doanh nghiệp sản xuất linh kiện, tạo việc làm cho hơn 600.000 người, trong đó khoảng 300 doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Tỷ lệ thu mua linh kiện của các công ty Nhật Bản tại Việt Nam đã tăng từ 28% lên 37% trong 10 năm qua.

THACO tổ chức khánh thành các nhà máy sản xuất linh kiện phụ tùng ô tô và Trung tâm R&D THACO INDUSTRIES; khánh thành dây chuyền công nghệ sản xuất nhà máy THACO Bus và giới thiệu line-up sản phẩm mới thương hiệu THACO Truck và THACO Bus. Ảnh:HV

Theo Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương), hiện nay Việt Nam có khoảng 350 doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô, trong số đó chiếm trên 60% là các doanh nghiệp sản xuất linh kiện, phụ tùng ô tô (214)… Việt Nam là đối tác xuất khẩu linh kiện với nhiều cường quốc sản xuất ô tô hàng đầu thế giới như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Thái Lan và Đức…

Thông thường, giá trị xuất khẩu linh kiện ô tô của Việt Nam gấp 1,5 - 2 lần giá trị nhập khẩu linh kiện ô tô mà các doanh nghiệp Việt nhập về. Việt Nam chủ yếu nhập khẩu máy móc, linh kiện độc quyền của các hãng như động cơ, hộp số, khung sườn, sơn... Đây là những bộ phận quan trọng hàng đầu và có giá trị gia tăng cao.

Trong khi đó, tại Việt Nam, do các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ ô tô có cả các công ty liên quan đến Toyota, Honda... đều chỉ được đặt hàng hoặc có năng lực sản xuất các linh kiện đơn giản, nên giá trị gia tăng thấp, xuất khẩu số lượng bù giá trị, chất lượng.

Đáng chú ý, để nâng cao năng lực xuất khẩu linh kiện ô tô cũng như tận dụng ưu đãi thuế quan từ các FTA, giới chuyên gia kinh tế cho rằng cần liên kết, kết nối các doanh nghiệp với nhau và với các doanh nghiệp lớn trên thế giới để tạo dựng thị trường. Dù vậy, theo các chuyên gia, năm 2025 sẽ có nhiều cơ hội lớn đối với nhóm ngành linh kiện, phụ tùng ô tô phát triển bởi Việt Nam đang hội tụ được nhiều yếu tố hỗ trợ tích cực.

TS. Lê Huy Khôi, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược, chính sách Công Thương (Bộ Công Thương) cho biết, định hướng Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 xác định, đến năm 2030: Phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam trên cơ sở bảo đảm về mục tiêu, hiệu quả tổng thể về kinh tế - xã hội; hướng mục tiêu tới việc tiếp cận và chủ động về công nghệ sản xuất các chi tiết máy; đáp ứng các yêu cầu, tiêu chuẩn về môi trường và xu hướng sử dụng năng lượng tiết kiệm và năng lượng xanh, tăng cường khả năng cung ứng cho nhu cầu tiêu dùng trong nước và tham gia vào chuỗi giá trị ô tô toàn cầu, có giá trị xuất khẩu lớn.

Đến năm 2045, phát triển ngành công nghiệp ô tô không chỉ đảm bảo mục tiêu đóng góp, nâng cao hiệu quả tổng thể về kinh tế - xã hội mà còn đáp ứng các yêu cầu mới, đi tiên phong trong vấn đề bảo vệ môi trường và chuyển hoàn toàn sang sản xuất, cung ứng các sản phẩm ô tô sử dụng điện và năng lượng xanh, năng lượng mới… Tiến tới chủ động hoàn toàn về công sản xuất động cơ cho hầu hết các chủng loại xe; đáp ứng đầy đủ cho nhu cầu tiêu dung trong nước và tham gia sâu vào chuỗi giá trị ngành công nghiệp tô tô toàn cầu; mở rộng, nâng cao kim ngạch và giá trị gia tăng trong xuất khẩu.

Duy Anh