Kyiv và Điện Kremlin lên tiếng về gợi ý 'Ukraine có thể là một phần của Nga' từ ông Trump

Theo AFP, Điện Kremlin gần đây đã phản hồi về những phát biểu của Tổng thống Mỹ Donald Trump, người đã đề cập đến khả năng Ukraine có thể trở thành một phần của Nga trong tương lai. Những phát ngôn này đã làm dấy lên nhiều tranh luận, đặc biệt khi cả Moscow và Kyiv đều đang tìm cách tạo lợi thế trong các cuộc đàm phán hòa bình tiềm năng.

Một người lính Ukraine được chụp ảnh cùng xe tăng Leopard 1A5 ở khu vực Donetsk, miền đông Ukraine - Ảnh: Reuters

Quan điểm của Nga

Trong một cuộc họp báo vào ngày 11.2, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết tình hình tại Ukraine “phần lớn phản ánh những gì Tổng thống Trump đã đề cập”. Ông nhấn mạnh rằng một bộ phận đáng kể dân số Ukraine mong muốn sáp nhập vào Nga và khẳng định rằng điều này đã được thể hiện qua các cuộc trưng cầu dân ý được tổ chức tại bốn khu vực mà Nga tuyên bố sáp nhập vào năm 2022.

“Thực tế là một phần đáng kể của Ukraine muốn trở thành Nga, và điều đó đã xảy ra”, ông Peskov phát biểu. Ông đề cập đến Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia như những ví dụ về những vùng lãnh thổ đã sáp nhập vào Nga, dù trên thực tế, Nga chưa hoàn toàn kiểm soát các khu vực này.

Phát biểu của ông Peskov được đưa ra sau khi Tổng thống Trump trả lời phỏng vấn Fox News, trong đó ông nói: “Một ngày nào đó Ukraine có thể là một phần của Nga, hoặc có thể không”. Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc Mỹ đảm bảo quyền tiếp cận khoáng sản đất hiếm tại Ukraine, được định giá khoảng 500 tỉ USD, như một phần của bất kỳ thỏa thuận viện trợ nào.

Khi được hỏi liệu những đề xuất hòa bình của ông Trump có khả thi hay không, người phát ngôn Peskov tỏ ra dè dặt: “Bất kỳ điều gì cũng có thể xảy ra với xác suất 50% - có hoặc không.”

Phản ứng từ Ukraine

Chính quyền Kyiv nhanh chóng bác bỏ ý tưởng về khả năng Ukraine trở thành một phần của Nga. Ông Oleksandr Merezhko, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại quốc hội Ukraine, khẳng định rằng điều này sẽ không bao giờ xảy ra.

“Chúng tôi đã chứng kiến cách Nga đối xử với người Ukraine ở Bucha và Irpin”, ông Merezhko nói, ám chỉ đến những khu vực từng bị lực lượng Nga kiểm soát vào năm 2022.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trước đó đã tỏ ra cởi mở với đề xuất hợp tác về tài nguyên đất hiếm, nhưng nhấn mạnh rằng Ukraine chỉ chấp nhận các giải pháp phù hợp với lợi ích của quốc gia. “Người Mỹ đã giúp đỡ chúng tôi rất nhiều, và vì thế họ cũng nên có cơ hội đầu tư vào lĩnh vực này”, ông Zelensky nói trong một cuộc phỏng vấn với Reuters.

Tuy nhiên, ông Zelensky cũng nhấn mạnh rằng bất kỳ cuộc đàm phán hòa bình nào đều phải có sự bảo đảm về an ninh từ Mỹ và châu Âu. Ông khẳng định sẽ không chấp nhận bất kỳ thỏa thuận nào làm tổn hại đến chủ quyền lãnh thổ của Ukraine.

Tầm quan trọng của khoáng sản Ukraine

Đề xuất của Trump về việc Mỹ cần đảm bảo quyền tiếp cận khoáng sản Ukraine phản ánh một xu hướng ngày càng rõ rệt trong chính sách đối ngoại của Washington. Ukraine là một trong những quốc gia có trữ lượng kim loại đất hiếm lớn nhất châu Âu, bao gồm lithium, titan và uranium – những nguyên tố quan trọng cho công nghệ quốc phòng, hàng không vũ trụ, và năng lượng tái tạo.

Mỹ và các đồng minh châu Âu đang tìm cách giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc, nhà cung cấp đất hiếm lớn nhất thế giới. Do đó, một thỏa thuận khai thác khoáng sản với Ukraine có thể mang lại lợi ích kinh tế và chiến lược đáng kể cho Mỹ.

Chính phủ Ukraine từ lâu đã tìm cách phát triển ngành công nghiệp khai thác của mình nhưng vẫn gặp nhiều hạn chế do chiến tranh và cơ sở hạ tầng chưa phát triển. Theo dữ liệu từ We Build Ukraine, một nhóm nghiên cứu có trụ sở tại Kyiv, khoảng 40% tài nguyên khoáng sản kim loại của Ukraine hiện không thể khai thác do đang nằm trong vùng bị Nga chiếm đóng.

Ủy ban châu Âu đã đánh giá rằng Ukraine có thể trở thành một nhà cung cấp chiến lược hơn 20 loại khoáng sản quan trọng cho thị trường EU. Điều này khiến nước này trở thành một đối tác tiềm năng quan trọng đối với phương Tây.

Triển vọng đàm phán hòa bình

Cả ông Trump và Nga đều nhấn mạnh mong muốn đạt được một thỏa thuận nhằm chấm dứt chiến tranh, nhưng hai bên có những điều kiện rất khác nhau. Nga tiếp tục yêu cầu Ukraine rút khỏi các vùng lãnh thổ mà họ tuyên bố sáp nhập, đồng thời phản đối việc Ukraine gia nhập NATO.

Cả Nga và Ukraine đều đang cố gắng giành lợi thế trên chiến trường trước các cuộc đàm phán hòa bình có thể xảy ra - Ảnh: AFP

Trong khi đó, Ukraine khẳng định sẽ không nhượng bộ lãnh thổ, dù ông Zelensky đã thừa nhận rằng việc giành lại các khu vực bị chiếm đóng thông qua biện pháp quân sự có thể không khả thi. Ông nhấn mạnh rằng một giải pháp ngoại giao cần có các đảm bảo về an ninh lâu dài.

Tổng thống Zelensky dự kiến sẽ gặp Phó tổng thống Mỹ JD Vance tại Hội nghị An ninh Munich vào cuối tuần này để thảo luận về tương lai của Ukraine. Trong khi đó, Keith Kellogg, đặc phái viên đàm phán Ukraine-Nga sẽ đến Ukraine trong thời gian tới.

Cả hai bên đang tìm cách giành ưu thế trên chiến trường trước khi tiến đến bất kỳ thỏa thuận nào. Bộ Quốc phòng Nga tuần này tuyên bố lực lượng của họ đã giành được một số khu vực chiến lược tại Donetsk, trong khi Ukraine tiếp tục tiến hành các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Nga.

Moscow đã thực hiện chiến dịch không kích vào các cơ sở khí đốt và năng lượng của Ukraine, trong khi Kyiv cũng đã thực hiện các cuộc tấn công nhắm vào các mục tiêu chiến lược của Nga.

Các chuyên gia cho rằng cuộc xung đột có thể kéo dài nếu không có sự thay đổi đáng kể trong lập trường của cả hai bên. Nếu Mỹ và châu Âu tiếp tục viện trợ quân sự cho Ukraine, cuộc chiến có thể tiếp diễn mà không có giải pháp rõ ràng trong tương lai gần.

Hoàng Vũ