'Lá bài vô giá' giúp Ukraine duy trì hỗ trợ từ phương Tây
Phó Thủ tướng Ukraine cho biết, nước này đang tìm cách chia sẻ dữ liệu chiến trường với các đồng minh, gọi kho dữ liệu khổng lồ được lưu giữ là một trong những 'lá bài vô giá' giúp Kiev củng cố vị thế trong các cuộc đàm phán tìm kiếm hỗ trợ từ các quốc gia thân thiện.
“Dữ liệu mà chúng tôi có là vô giá đối với bất kỳ quốc gia nào”, ông Mykhailo Fedorov, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Chuyển đổi số Ukraine nói trong một cuộc phỏng vấn với Reuters, đồng thời cho biết Ukraine hiện đang “rất thận trọng” trong việc chia sẻ dữ liệu này.
Các bộ dữ liệu quy mô lớn đóng vai trò then chốt trong việc huấn luyện các mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm nhận diện quy luật và đưa ra dự đoán. Nhu cầu này đặc biệt cấp thiết trong bối cảnh lĩnh vực quốc phòng toàn cầu đang bùng nổ. Trong khi dữ liệu dân sự có thể được mua bán thương mại, thì cuộc xung đột lớn nhất thế kỷ 21 giữa 2 quân đội hiện đại đã mang lại cho Ukraine một tập hợp dữ liệu tác chiến chưa từng có tiền lệ, có thể giúp Kiev chứng minh giá trị của mình như một đồng minh với Washington.
Phó Thủ tướng thứ nhất kiêm Bộ trưởng Chuyển đổi số Ukraine Mykhailo Fedorov trả lời phỏng vấn Reuters ngày 26/8/2025. Ảnh: Reuters
Kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự năm 2022, Ukraine đã thu thập một khối lượng lớn dữ liệu chiến trường được ghi chép tỉ mỉ. Với việc xung đột ngày càng dựa vào UAV, Ukraine hiện sở hữu hàng triệu giờ hình ảnh tác chiến từ trên không.
“Tôi cho rằng đây là một trong những “lá bài”, như các đồng nghiệp và đối tác của chúng tôi nói, để xây dựng quan hệ cùng có lợi”, ông Fedorov nói, ám chỉ bình luận trước đó của Tổng thống Mỹ Donald Trump, người từng nói với Tổng thống Volodymyr Zelensky trong một cuộc gặp không thành công tại Phòng Bầu dục hồi tháng 2 rằng “các ông không có lá bài nào cả”.
“Nhu cầu đối với dữ liệu này là cực kỳ lớn, nhưng hiện tại chúng tôi đang xây dựng chính sách để tổ chức quy trình chia sẻ một cách phù hợp”, ông Fedorov cho biết thêm.
Ukraine cũng tìm cách tự định vị mình là bãi thử cho các công ty quốc phòng quốc tế, mời họ đưa vũ khí mới đến thử nghiệm tại đây. Theo ông Fedorov, cho đến nay đã có gần 1.000 đơn đăng ký, trong đó 50 sản phẩm khác nhau đang được chuyển tới Ukraine.
Ứng dụng công nghệ AI
Ông Fedorov cho biết Ukraine hiện đã dùng AI để hỗ trợ điều khiển UAV, trong đó có một số hệ thống được triển khai cho các cuộc tấn công tầm xa vào sâu trong lãnh thổ Nga. Máy tính có thể quét hình ảnh trinh sát chi tiết từ trên không và vệ tinh để tìm mục tiêu mà con người phải mất “hàng chục giờ” mới phát hiện được.
Ukraine cũng đang phát triển các hệ thống giúp UAV có thể vận hành hoàn toàn tự động, bay không cần phi công điều khiển và hoạt động theo bầy đàn.
Công ty khởi nghiệp Fourth Law của Ukraine – chuyên về công nghệ tự động hóa UAV – cho hay các dòng UAV của họ có thể hoạt động độc lập vào cuối năm nay nhờ ứng dụng AI.
“Khi nói đến khả năng tự động hoàn toàn, tôi cho rằng chắc chắn sẽ có những màn ra mắt vào cuối năm nay”, ông Yaroslav Azhnyuk, nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Fourth Law, nói với tờ Kyiv Independent.
Liên quan đến ứng dụng AI, ông Fedorov cho bietes Ukraine đang sử dụng công nghệ của công ty phân tích dữ liệu Palantir (Mỹ) cho nhiều mục đích khác nhau, bao gồm cả việc phân tích quy luật trong các đợt tập kích của Nga. Palantir do tỷ phú Mỹ Peter Thiel sáng lập, một nhân vật có ảnh hưởng trong chính quyền Tổng thống Donald Trump.
Không phải tất cả ứng dụng Palantir đều phục vụ mục đích quân sự. Bộ trưởng Fedorov cho hay, công nghệ này còn giúp xác định vị trí xây dựng trường học kiên cố dưới lòng đất để chống bom, hoặc quyết định khu vực nào cần ưu tiên rà phá bom mìn.
Ông Fedorov cho biết, hiện nay từ 80% đến 90% các mục tiêu Nga bị tấn công trên chiến trường đều bị UAV phá hủy. Con số này tăng so với năm 2024, khi đó chỉ khoảng 70% binh sĩ và 75% khí tài Nga bị tấn công bởi UAV.
Phó Thủ tướng Fedorov, được coi là đồng minh của Tổng thống Volodymyr Zelensky, mới 34 tuổi nhưng đã có 5 năm giữ cương vị Bộ trưởng phụ trách chuyển đổi số, tham gia sâu vào nỗ lực tìm kiếm công nghệ quốc phòng sáng tạo để đối phó với đối thủ giàu có và trang bị tốt hơn.
Lính Ukraine hiện thường xuyên đề cập đến một “vùng chết” ở cả hai phía chiến tuyến, nơi việc di chuyển ngoài trời gần như bất khả thi do mối đe dọa thường trực từ UAV.
Ông Fedorov ước tính khu vực này hiện kéo dài khoảng 10-15 km tính từ tiền tuyến, và có thể mở rộng tới 20 km trong năm tới. Ông thừa nhận việc hoạt động trong môi trường như vậy là “công việc địa ngục”. Do vậy, Ukraine hiện triển khai hàng nghìn phương tiện mặt đất không người lái (UGV) để vận chuyển đạn dược và tiếp tế cho binh sĩ cố thủ tại các hầm trú ẩn ở tiền tuyến, ông Fedorov cho biết.
