Lý do Ukraine nới tuổi được xuất cảnh thời chiến?

Nam giới trước khi tới tuổi 23 sẽ không còn bị cấm rời khỏi Ukraine, theo một quy định mới có hiệu lực từ ngày 28-8 do Thủ tướng Ukraine - bà Yulia Svyrydenko công bố hôm 26-8, theo tờ The Kyiv Independent.

Quy định mới này sẽ nới lệnh cấm xuất cảnh trước đây đối với nam giới từ 18 đến 60 tuổi. Lệnh cấm này được áp dụng ngay sau khi Kiev ban hành thiết quân luật hồi tháng 2-2022, thời điểm xung đột Nga-Ukraine bùng nổ.

Bà Svyrydenko cho biết quy định mới sẽ giúp thanh niên Ukraine có cơ hội du học và đi lại mà không phải cảm thấy rằng mình đang rời đất nước để tránh lệnh gọi nhập ngũ.

Độ tuổi nhập ngũ cao

Trong 2 năm đầu xung đột Nga-Ukraine, nam giới Ukraine dưới 27 tuổi không bắt buộc phải nhập ngũ. Song đến năm 2024, do áp lực từ các nước phương Tây về lo ngại thiếu binh sĩ, Kiev đã hạ độ tuổi nhập ngũ xuống còn 25.

Nhân viên tuyển quân Ukraine tại Kiev đang kiểm tra thông tin nhập ngũ của thanh niên. Ảnh: Brendan Hoffman/The New York Times

Tuy vậy, ông Serhiy Leshchenko - Cố vấn văn phòng tổng thống Ukraine - vào năm 2024 cho biết các chính trị gia Mỹ vẫn gây sức ép để Ukraine hạ thấp độ tuổi nhập ngũ hơn nữa. Một số nghị sĩ Mỹ thậm chí cho rằng Ukraine nên giảm độ tuổi nhập ngũ xuống 18.

Tuy nhiên, đến nay Ukraine vẫn giữ nguyên độ tuổi nhập ngũ là 25 và từ chối hạ thấp thêm. Kiev lấy lý do ảnh hưởng tới tình hình nhân khẩu học nước này - vốn chịu tỉ lệ sinh giảm mạnh kể từ năm 1991. Ukraine hiện có tương đối ít nam giới ở những năm đầu độ tuổi 20, trong khi có nhiều nam giới ở độ tuổi 40.

Lý do Ukraine cho phép nam giới dưới 23 tuổi được xuất cảnh

Hiện vẫn chưa rõ quy định mới về độ tuổi xuất cảnh áp dụng với nam giới sẽ tác động thế nào đến việc tuyển quân của lực lượng vũ trang nước này trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine vẫn tiếp diễn.

Vốn đã có nhiều bậc phụ huynh trước đây đưa con trai ra nước ngoài trước tuổi 18 vì lo ngại xung đột Nga-Ukraine có thể kéo dài nhiều năm hoặc chính phủ sẽ hạ thấp độ tuổi nhập ngũ thêm nữa.

Việc cho phép nam giới ra nước ngoài trước tuổi 23 thay vì 18 dường như đi ngược sức ép từ các nước phương Tây muốn Ukraine đưa thêm thanh niên trẻ vào quân đội, nhằm giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân lực cho xung đột Nga-Ukraine.

Nhiều chuyên gia coi đây là thách thức lớn nhất của Kiev trong cuộc xung đột Nga-Ukraine, khi Moscow sở hữu quy mô dân số và tiềm lực lớn hơn nhiều lần.

“Thật khó để giải thích điều này dưới góc độ một cuộc chiến tiêu hao. Về cơ bản, đây là sự thu hẹp quy mô lực lượng dự bị động viên” - ông Mykhailo Samus, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Địa chính trị Mới ở Kiev, nhận định.

Tuy vậy, một số chuyên gia và quan chức Ukraine cho rằng quy định mới sẽ không dẫn đến làn sóng thanh niên bỏ ra nước ngoài, mà ngược lại có thể củng cố thêm mối liên hệ của họ với quê hương.

“Mục tiêu của bước đi này, trước hết, là mang đến cho thanh niên Ukraine cơ hội rộng rãi hơn trong học tập, thực tập và làm việc hợp pháp ở nước ngoài, để kinh nghiệm họ tích lũy được sau này có thể phục vụ phát triển đất nước” - Bộ trưởng Nội vụ Ukraine, ông Ihor Klymenko, viết trên kênh Telegram.

Tân binh từ Lữ đoàn 3 của Ukraine đang huấn luyện trên thao trường. Ảnh: Finbarr O'Reilly/The New York Times

Gia đình ủng hộ

Quy định mới đã nhận được ủng hộ rộng rãi trong xã hội Ukraine, đặc biệt trong các gia đình có con trai.

Với lệnh cấm trước đây, những người rời Ukraine từ sớm với tư cách tị nạn cùng con trai nhỏ của mình trước nay không thể cho con về thăm quê nếu con qua tuổi 18 ở nước ngoài, trừ khi chấp nhận để con ở lại Ukraine vĩnh viễn.

Điều này khiến nhiều gia đình bị chia cắt, các cậu con trai không thể gặp người thân của mình ở quê nhà.

Khi quy định mới có hiệu lực, điều đó sẽ thay đổi. Động thái này cũng giúp giảm bớt áp lực cho các gia đình vẫn còn sống tại Ukraine mà có con trai đang ở độ tuổi nghĩa vụ.

Bà Oksana đang có một con trai 16 tuổi và hai cháu trai 18 tuổi. Bà nói rằng gia đình bà không định cho các cháu rời đất nước giữa xung đột Nga-Ukraine, song bà vẫn cảm thấy rất vui “cho tất cả những người mẹ” trước thay đổi này.

“Về mặt tâm lý, thật nhẹ nhõm khi biết rằng con trai chúng tôi vẫn có thể ra nước ngoài nghỉ ngơi mà không lo sợ chiến sự, ít nhất có thể nhìn thấy biển, bơi lội an toàn, và trải qua vài tuần không có bom đạn” - bà Oksana nói.

TRỌNG TẤN