'Lá chắn mềm' chặn đứng bạo lực gia đình

Trong khi nhiều địa phương vẫn loay hoay tìm hướng triển khai các chương trình về gia đình thì thị trấn Nông Cống, trái tim hành chính của huyện cùng tên lại đang nổi lên như một điểm sáng trong việc ngăn chặn, đẩy lùi bạo lực gia đình (BLGĐ).

Qua các hoạt động văn hóa, văn nghệ, phong trào phòng chống bạo lực gia đình được lan tỏa một cách tự nhiên và gần gũi trong cộng đồng

Ở nơi đó, các con hẻm nhỏ, ngõ phố không chỉ là đường giao thông mà còn là không gian kết nối yêu thương, nơi tiếng loa truyền thanh, khẩu hiệu và các buổi sinh hoạt cộng đồng trở thành “liều thuốc mềm” giúp giảm thiểu đáng kể những vụ bạo lực trong mái ấm.

Công chức văn hóa - xã hội thị trấn, ông Trần Thanh Tùng chia sẻ: “Chúng tôi xác định vai trò trung tâm của các gia đình trong việc xây dựng xã hội văn minh. Chính vì vậy, mỗi câu lạc bộ được thành lập đều gắn với từng cụm dân cư, từng ngõ xóm, bảo đảm phù hợp thực tế sinh hoạt và gần gũi với người dân nhất”.

Từ cách làm thiết thực, đến nay, thị trấn Nông Cống đã hình thành 153 câu lạc bộ gia đình phát triển bền vững, mỗi câu lạc bộ có từ 15–40 hộ gia đình tham gia, sinh hoạt đều đặn theo quý.

Những buổi sinh hoạt không còn là những cuộc họp khô khan, mà là dịp để các gia đình được lắng nghe, được nói, được học hỏi cách nuôi dạy con, ứng xử vợ chồng, bình đẳng giới và xử lý các mâu thuẫn một cách văn minh.

Ban chủ nhiệm các câu lạc bộ được đào tạo bài bản, nắm rõ tình hình địa phương để chủ động phát hiện, hòa giải mâu thuẫn trước khi bạo lực nảy sinh.

Từ tuyên truyền đến hành động: Hành trình không bỏ lại ai phía sau

Theo đánh giá của Phòng Văn hóa, Khoa học và Thông tin huyện Nông Cống, những năm gần đây, toàn huyện ghi nhận số vụ BLGĐ giảm rõ rệt, đặc biệt không có trường hợp nghiêm trọng. Kết quả này là trái ngọt từ sự phối hợp nhịp nhàng giữa chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội và người dân trong công cuộc xây dựng “mái ấm không bạo lực”.

Đóng vai trò trung tâm điều phối, Phòng Văn hóa, Khoa học và Thông tin huyện đã chủ động tham mưu cho UBND huyện ban hành các kế hoạch hành động hàng năm, sát với thực tế từng địa phương.

Đồng thời, nội dung tuyên truyền về phòng chống BLGĐ được lồng ghép khéo léo vào các phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, “Gia đình văn hóa”, “Chung sức xây dựng nông thôn mới”… tạo nên một mạng lưới dày đặc, rộng khắp nhưng không hề áp đặt.

Cổ động lưu động là công cụ hiệu quả giúp lan tỏa thông điệp xây dựng “mái ấm không bạo lực” đến từng ngõ xóm, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng

Từ đó, khái niệm “phòng, chống bạo lực gia đình” không còn là khẩu hiệu đơn lẻ mà đã trở thành một phần của đời sống tinh thần. Người dân không chỉ được nghe luật mà còn được thực hành, được trải nghiệm, được tự trang bị kỹ năng bảo vệ bản thân và giữ gìn hạnh phúc gia đình.

Trên nền tảng đó, huyện Nông Cống đã thành lập và duy trì 22 mô hình và 94 nhóm phòng, chống BLGĐ; 256 câu lạc bộ gia đình phát triển bền vững với sự tham gia thường xuyên của hàng nghìn người dân.

Các buổi sinh hoạt được tổ chức đa dạng, từ giao lưu văn nghệ, thể thao, đến chia sẻ kinh nghiệm nuôi con, làm kinh tế… nhằm tạo môi trường cởi mở, gắn kết cộng đồng. Qua những lần sinh hoạt như thế, những vấn đề khó nói trong mỗi gia đình được tháo gỡ nhẹ nhàng.

Không chỉ dừng lại ở đó, huyện còn thiết lập 49 đường dây nóng, 133 địa chỉ tin cậy tại cộng đồng. Đây là các điểm tiếp nhận, hỗ trợ nhanh chóng cho các nạn nhân BLGĐ, giúp họ có nơi an toàn để trú ẩn, nhận hỗ trợ y tế, pháp lý hoặc đơn giản là được lắng nghe. Những người phụ nữ từng âm thầm chịu đựng, giờ đây đã có nơi để gửi gắm niềm tin, có người đứng về phía họ.

Chống bạo lực không chỉ là trách nhiệm mà là văn hóa sống

Phó trưởng Phòng Văn hóa, Khoa học và Thông tin huyện Nông Cống, ông Lê Thanh Bình nhấn mạnh: “Nhờ triển khai đồng bộ nhiều biện pháp và sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành, từ huyện đến thôn mà công tác phòng chống BLGĐ đã có những chuyển biến thực chất. Quan trọng nhất, nhận thức và hành vi của người dân đã thay đổi tích cực”.

Câu nói ấy tưởng chừng đơn giản, nhưng để đạt được là cả một chặng đường đầy thử thách. Bởi lẽ, trong nhiều năm, BLGĐ từng bị xem là “chuyện nhà người ta”, là “việc riêng” không ai được can thiệp. Nay, quan điểm ấy đang dần được thay thế bằng nhận thức đúng đắn: BLGĐ là hành vi vi phạm pháp luật và làm tổn hại nền tảng xã hội.

Dù vậy, lãnh đạo phòng cũng thẳng thắn chỉ ra những trở ngại: “Một bộ phận người dân, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa vẫn chưa thực sự hiểu đầy đủ về hậu quả của BLGĐ. Thậm chí, nhiều giá trị truyền thống tốt đẹp đang bị thay thế bởi lối sống thực dụng, thiếu trách nhiệm với tổ ấm của chính mình”.

Chính vì vậy, huyện Nông Cống xác định, tuyên truyền là nhiệm vụ cốt lõi, nhưng không phải tuyên truyền một chiều mà là quá trình lắng nghe, đồng hành, tháo gỡ. Từ mỗi cán bộ thôn bản, mỗi trưởng nhóm tuyên truyền, đến những người dân tham gia câu lạc bộ đều là những “tuyên truyền viên” góp phần lan tỏa lối sống văn hóa, trách nhiệm và yêu thương.

Không chỉ dừng lại ở những chương trình hiện tại, huyện cũng đang hướng tới việc nâng cao năng lực cho đội ngũ làm công tác gia đình từ huyện tới thôn. Hằng năm, các lớp tập huấn được tổ chức bài bản, chuyên sâu nhằm cập nhật kiến thức, pháp luật, kỹ năng hòa giải và xử lý tình huống BLGĐ. Qua đó, mỗi cán bộ cơ sở không chỉ là người phổ biến luật, mà còn là người đồng hành cùng dân trong hành trình gìn giữ hạnh phúc.

NGUYỄN LINH